nazwę i logo takiego przedsiębiorstwa. Dla zleceniodawcy są to pojazdy danego przedsiębiorstwa przewozowego lub spedytora i nie wnika on w stosunki prawne pomiędzy przyjmującym zlecenie a podwykonawcą.
Portal transportowy Spedmarket oferuje katalog firm transportowych i spedycyjnych, a także giełdę transportową w zakresie wolnych ładunków.
Na portalu Forum transportu klient ma możliwość wyboru rodzaju transportu (krajowy czy międzynarodowy), a ponadto miejsca geograficznego siedziby przewoźnika (kraj czy województwo).
Portal Poland−Transport oferuje wyszukiwanie podmiotów świadczących usługi nie tylko w zakresie transport drogowego, ale także w zakresie transportu kolejowego i rzecznego. Wymaga się tutaj również podania lokalizacji siedziby przewoźnika.
Decydując się na współpracę z określonym podmiotem, zazwyczaj po wstępnym zadeklarowaniu z obu stron możliwości takiej współpracy, zaczynamy zastanawiać się, czy jest to partner wiarygodny. W wielu przypadkach nic o nim nie wiemy. Nawet jeżeli współpracowaliśmy z nim kiedyś, nie możemy być pewni, że w związku ze zmienną sytuacją rynkową partner ten nie przeżywa obecnie kłopotów finansowych.
Informacje o wiarygodności przewoźnika lub spedytora można uzyskać w postaci raportu wywiadowni handlowej, z czym wiążą się określone koszty, lub można dokonać analizy czynników, które na tę wiarygodność wpływają.
Wywiadownie handlowe są przedsiębiorstwami prywatnymi, działającymi na zasadach komercyjnych. Zazwyczaj możliwe są dwa modele współpracy z nimi. Pierwszy to współpraca sporadyczna, drugi − to stały abonament lub członkostwo. Cena jednostkowa usługi jest w drugim przypadku niższa, klient ponosi jednak koszty opłaty członkowskiej. Można zamówić raport skrócony, z jedynie podstawowymi informacjami, ale w wielu przypadkach są one wystarczające do wstępnej oceny przewoźnika czy spedytora.
Zdarza się, że klient wywiadowni otrzymuje raport niekompletny lub informacje zdezaktualizowane. Dlatego też niektóre przedsiębiorstwa zamawiają raporty z dwóch niezależnych wywiadowni. Nawet w przypadku braku zastrzeżeń co do jakości informacji można uznać je za wystarczające przez kilka miesięcy, bo po tym okresie sytuacja ocenianego podmiotu może ulec diametralnej zmianie.
Wywiadownie oferują w raportach indeksy wiarygodności, które wyliczane są na podstawie kilkunastu czynników przez komputery wywiadowni i prezentowane w formie określonych liczb z komentarzem. Przykładowo, może on mieścić się w granicach od 100 do 600, gdzie 100 oznacza sytuację najlepszą, a 600 – bankruta. Wywiadownia ostrzega klienta przed wchodzeniem w stosunki biznesowe, gdy indeks ocenianego podmiotu przekroczy 400 punktów.
Najbardziej znanymi na rynku wywiadowniami gospodarczymi są:
■ Wywiadownia Dun and Bradstreet (obecnie w Polsce − Bisnode);
■ Wywiadownia Creditreform;
■ Wywiadownia Coface (kiedyś Intercredit).
Dostęp do baz wywiadowni można uzyskać poprzez strony tych podmiotów w internecie.
Niezależnie od tego, czy dane przedsiębiorstwo angażuje podmioty trzecie do oceny przewoźnika lub spedytora, czy ich nie angażuje, powinno dokładnie przeanalizować formę prawną i datę założenia takiego podmiotu. Na ogół przyjmuje się, że spółki kapitałowe z odpowiednim kapitałem zakładowym, istniejące już kilka lat na rynku są podmiotami o wyższej wiarygodności. Rekomendacją, aczkolwiek bardzo ograniczoną, może być też przynależność przewoźnika lub spedytora do poważnego zrzeszenia.
W przedsiębiorstwach szeroko współpracujących z różnymi przewoźnikami lub spedytorami uzasadnione jest stworzenie wewnętrznego banku danych, który będzie obejmował informacje zbierane przez pracowników przy różnych okazjach.
1.4.
Giełdy transportowe
Jedną z metod doboru przewoźnika drogowego jest jego znalezienie na giełdzie transportowej. Pomimo takiej nazwy są to w rzeczywistości giełdy frachtowe, oferujące wolne frachty, w tym frachty zwrotne.
Dużą i ogólnodostępną giełdę transportową LOADS−TODAY − promowaną jako największa w Europie giełda ładunków − oferuje spedytor LKW−Walter. Inną giełdą, ukierunkowaną na transport drogowy, jest Road Transport System prowadzony przez portal Trans.
Dobór przewoźników poprzez giełdy transportowe jest na ogół prosty, a ceny frachtu konkurencyjne, niemniej należy dostrzegać ryzyko przypadkowości takiego doboru w sytuacji, gdy firma przewoźnika jest dla zleceniodawcy podmiotem nowym, z którym nie miał on do tej pory do czynienia lub nawet o nim wcześniej nie słyszał. Prowadzący giełdę transportową w żadnym stopniu nie gwarantują rzetelności podmiotów biorących w niej udział. Skojarzenie zatem z giełdami towarowymi, gdzie giełdy są podmiotami o wieloletniej tradycji, udział w nich biorą członkowie giełdy lub licencjonowani przez giełdę maklerzy – jest nieuzasadnione. Giełdy transportowe czy frachtowe są w zasadzie portalami przetargowymi, w których biorą udział przypadkowi oferenci. Rejestracja takiego podmiotu na portalach nie zmniejsza ryzyka, które ponosi zleceniodawca usług transportowych.
Powyższe zastrzeżenia nie powinny w żadnym stopniu dyskredytować ofert frachtu, umieszczanych na giełdach transportowych, a jedynie uświadomić zleceniodawcy, że otrzymując konkurencyjną cenowo ofertę, jednocześnie ponosi zwiększone ryzyko tak zawartej transakcji. Ryzyko to należy rozumieć jako niebezpieczeństwo natrafienia na niezbyt solidnych przewoźników, pomimo tego, że zdecydowana większość oferentów to niewątpliwie podmioty solidne.
Zgodnie z praktyką sądów państwowych czy arbitraży, w tym orzeczeniami Sądu Najwyższego, spedytor dobierający podwykonawców poprzez giełdy transportowe, nie dokonując dokładnego sprawdzenia przewoźnika, ponosi za jego działania i zaniechania pełną odpowiedzialność i nie może wykorzystać tzw. braku winy w wyborze. Problem ten omówiony zostanie w dalszej części książki.
Giełdy transportowe są dobrym źródłem doboru przewoźników w sytuacjach, gdy zleceniodawca poszukuje pojedynczych ofert frachtu, niemniej w przypadkach znacznej wartości przewożonego towaru zleceniodawca powinien zweryfikować solidność takiego przewoźnika. Problem polega jednak na tym, że w sytuacjach nadzwyczajnych, gdy szybko trzeba zawrzeć umowę przewozu, na taką weryfikację nie ma zazwyczaj czasu.
Niewątpliwym plusem dla zleceniodawcy jest skumulowanie w jednym miejscu wielu ofert frachtu, co powoduje konkurencję pomiędzy przewoźnikami i możliwość znalezienia ofert z bardzo korzystną ceną. W szczególności, gdy przewoźnik umieszcza ofertę frachtu zwrotnego, stoi on wobec wyboru powrotu pustym samochodem lub powrotu za część normalnej stawki frachtu. Oczywiście, pojawia się tutaj granica, poniżej której bardziej opłacalny dla przewoźnika będzie powrót „na pusto”, ze względu na brak dodatkowych dojazdów na załadunek i rozładunek, a także mniejsze zużycie paliwa5.
Zleceniodawca w ramach giełdy transportowej, poszukując możliwości w zakresie przewozu ładunku, dokonuje wstępnego wyboru parametrów oferty, decydując:
➤ czy poszukuje wolnego ładunku, czy wolnego pojazdu;
➤ w którym kraju i mieście miałby być
Na temat giełd transportowych patrz w: J. Sosnowski, Ł. Nowakowski,
