Przyjaźń absolutna. Джон Ле Карре

      konwersja.virtualo.pl

      1

      W dniu, w którym upomniało się o niego przeznaczenie, Ted Mundy miał na głowie melonik i kiwał się na drewnianej skrzynce w jednym z bawarskich zamków króla Ludwika Szalonego. Melonik nie pochodził niestety z Savile Row. Bardziej przypominał kapelusze Flipa i Flapa. Nie był nawet angielski, choć na kieszonce znoszonej tweedowej marynarki Teda widniał przyczepiony rzepem emblemat w kolorach brytyjskiej flagi. Przetłuszczona metka wewnątrz denka świadczyła, że melonik ów był dziełem wiedeńskiej firmy Steinmatzky & Söhne.

      Ale że nie jest to jego własny kapelusz – jak natychmiast tłumaczył każdemu nieszczęśnikowi, a jeszcze chętniej nieszczęśniczce, która padła ofiarą jego niepohamowanej bezpośredniości – nie ma się czego wstydzić.

      – To kapelusz służbowy, szanowna pani – mówił wtedy z naciskiem, rozwlekle przepraszając słuchaczkę wyuczonymi na pamięć słowami. – To historyczny skarb powierzony mi na jakiś czas tylko, używany przez całe pokolenia moich poprzedników na tym zaszczytnym stanowisku: wędrownych uczonych, poetów, marzycieli, duchownych, wiernych poddanych świętej pamięci króla Ludwika. Tak jest! – Owo „Tak jest!” mogło być efektem dzieciństwa spędzonego wśród wojskowych. – No bo jakąż mamy alternatywę, pytam? Nie można przecież wymagać od rasowego Anglika, by targał ze sobą parasol jak japońscy przewodnicy, prawda? I to niecałe osiemdziesiąt kilometrów od miasta, w którym nasz kochany Neville Chamberlain podpisał pakt z diabłem. Prawda, że nie można, proszę pani?

      A jeżeli słuchaczka okaże się – jak często bywa – zbyt ładna, by wiedzieć, kto to był Neville Chamberlain i o jakiego diabła chodzi, rasowy Anglik chętnie wygłosi swoją wersję historycznej pogadanki dla ignorantów o wstydliwym układzie monachijskim z 1938 roku, bez najmniejszych oporów opowiadając, jak bardzo nasza ukochana Korona Brytyjska, nie mówiąc już o arystokracji i miłościwie rządzącej wówczas Partii Konserwatywnej, chciała dogadać się z Hitlerem, byle tylko uniknąć wojny.

      – Widzi pani, było tak: establishment brytyjski drży przed bolszewikami – rozpędza się Mundy. Jak zwykle. – Ameryka też. Jedni i drudzy chcą napuścić Hitlera na czerwoną zarazę. Dlatego właśnie parasol Chamberlaina do dziś pozostaje dla Niemców wstydliwym symbolem angielskiej polityki appeasementu względem naszego kochanego Führera. – Ted nigdy inaczej Hitlera nie nazywa. – Przyznam się, że jako Anglik wolę w tym kraju moknąć, niż nosić parasol. No, ale nie po to przecież pani tu przyszła, by słuchać o jakimś Chamberlainie, tylko żeby zwiedzić ulubiony zamek Ludwika Szalonego. Prawda? Prawda? Bardzo mi miło, proszę pani. – Tu parodystycznie zsuwa melonik do tyłu, a wtedy jak chart spuszczony ze smyczy wyskakuje spod niego niesforna szpakowata grzywka. – Ted Mundy, błazen Jego Wysokości króla Ludwika, do państwa usług.

      Co myślą o nim owi turyści – owi Billies, jak przezywają ich organizatorzy angielskich wycieczek – jeżeli w ogóle myślą? Jak go sobie zapamiętają? Kim jest dla nich Ted Mundy? Rzeczywiście trochę błaznem, trochę nieudacznikiem, głupawym profesjonalistą w meloniku i z angielską flagą na kieszeni marynarki, nieuleczalnym gadułą po pięćdziesiątce. W sumie fajny gość, chociaż córki samej bym z nim nie zostawił. A te pionowe zmarszczki nad brwiami niczym blizny po ostrzu skalpela? Czy to z gniewu? A może to ślad koszmarów sennych? Taki jest Ted Mundy, przewodnik wycieczek.