i ofiarował pomoc. Pożegnali się miło. Tymczasem „trójkarze” donieśli komendantowi WUSW i zesłano go do Chojnowa. W dodatku Rosjanie się wściekli, gdyż pod ich jednostkami zaczęły się pojawiać jakieś solidarnościowe ulotki, napisy na murach. Tego oni nie darują. Kolega z kadr nie odpowiadał na telefony. Warszawa nie zdążyła albo nie chciała interweniować. – Albo miała w tym swój cel, panie Januszu – powiedziałem, rozumiejąc już zainteresowanie i sposób, w jaki można wykorzystać tego człowieka. – Kim jest ten ksiądz? – zapytałem. – Nazywa się Rudolf Szymula. Ma trzydzieści lat. Tutejszy. Jego dziadkowie ze strony ojca podpisali reichslistę. W czterdziestym piątym uciekli przed Ruskimi. Małego Szymulę, ojca Rudolfa, zgubili gdzieś po drodze. Trafił do domu dziecka, tu, w Legnicy. Miał szczęście. Mogli go zdenazyfikować, jak wszystkich Niemców. On nawet nie znał niemieckiego. Potem był kierowcą PKS. Swoją żonę, Hannę, poznał we Wrocławiu. Był tam na jakimś szkoleniu. Wzięli ślub i tak narodził się nasz ksiądz. W siedemdziesiątym pierwszym poszedł do seminarium. Nie wiem gdzie. Ojciec trzy lata później sprzedał domek i wyjechał do RFN na stałe, wraz z żoną. Jako były mieszkaniec III Rzeszy, obywatelstwo dostał od razu. Ksiądz Rudolf wrócił do Legnicy w 1979 roku. Jest zwykłym księdzem w parafii świętego Jacka na Nadbrzeżnej. Wiem, że utrzymuje kontakty z rodzicami. – Ale jaki jest? Pije, pali, chłopcy, dziewczynki? – pytałem dalej. Na dźwięk słowa „chłopcy” zmarszczył brwi na sekundę. – Nie wiem – odpowiedział. – Nie słyszałem o nim żadnych plotek, a przyjrzeć się mu nie zdążyłem. W parafii mówią, że jego protektorem jest Gulbinowicz. – Spytałem go jeszcze, czy chodził na religię. Zenkat potwierdził i zaczął się tłumaczyć. Nie chciał, ale matka go zmuszała. Wychowywała go sama i była bardzo religijna. Zauważyłem jego zmieszanie i zmieniłem temat. Zaczęliśmy rozmawiać o pracy w Chojnowie. Nie cierpiał tego miasteczka. Kilkakrotnie prosił o przeniesienie do Wrocławia, nawet na niższe stanowisko. Odmówili mu. Do Legnicy wracać nie chciał. Tam tylko drobni złodzieje i bójki z pijanymi sołdatami. Ciekawsze sprawy zabiera bezpieka. Milczeliśmy później chwilkę. Zapaliłem papierosa. Ostatnio ograniczałem palenie. Zastanawiałem się nawet nad rzuceniem, ale wiecie, jak to jest. Zenkat zapalił również. Obserwowałem go i analizowałem. W sumie przyda się w Warszawie. Nikt go nie zna. Ma dobrą legendę i będzie wierny. Piekło małych miast musiało go mocno poparzyć. Nawet jeśli ma jakieś odchyłki od normy, to można będzie je odpowiednio wykorzystać. Że też ci miejscowi bezpieczniacy nie poznali się na nim… „Czwórkarzy” trzeba będzie porządnie opierdolić. Zajmują się tylko lokalnymi intrygami. Biurwy pieprzone! – Mam dla pana propozycję – powiedziałem głośno. – Czy chce Pan pracować z nami? W Warszawie. – Z zaskoczeniem, mającym przykryć ulgę, Zenkat potwierdził. Nie spytał o żadne szczegóły. Ani o mieszkanie, ani o pensję. Ja kilka lat wcześniej byłem trochę bardziej ciekawy. Poprosiłem go, by spokojnie czekał na wezwanie do centrali. Dyżurnemu niech powie, że przyjechałem na rozmowę z nim w sprawach legnickich i związków zawodowych w MO. Ma podkreślać kłopoty, jakie mu to już przyniosło i przyniesie. Trochę plotek nie zaszkodzi. Przed wyjazdem ma pójść do tego księdza. Pożegnać się i ponarzekać. Zasugerować dyscyplinarkę. Gdy KG go wezwie, ma wziąć delegację, w Warszawie pojechać na Rakowiecką i stamtąd zadzwonić na znany mu numer. Potem pożegnaliśmy się, przypomniałem o tajemnicy i ruszyłem w powrotną drogę do stolicy. W mojej historii pojawił się Gestas. Na chwilę straciłem czujność. Zbliżało się południe, pierwszego grudniowego poniedziałku Anno Domini 1980. Nowej ery, jak mówiono u nas.
Do domu wróciłem koło szóstej wieczorem. Pobawiłem się Piko z Leszkiem. Marzena ucieszyła się z zakupów. Od wtorku wpadłem w kierat. Złożyłem sprawozdanie z wyjazdu Tadeuszowi. Potem zacząłem zapoznawać się ze sprawami. Zauważyłem, że Tannenberg przerzuca na mnie większość roboty wydziału. Podpisałem parę dokumentów, rozliczyłem wyjazd. Poinformowałem podległych mi pracowników, że w piątek, jak ogarnę to wszystko, zrobimy sobie nasiadówkę. W końcu przy kawie mogłem spokojnie przeanalizować rozmowę z Siergiejem. Były dwie możliwości: albo Wanin rzeczywiście chciał, by dyrektor pozostał wyłącznie kanałem oficjalnym, albo wymyślili razem jakąś kombinację operacyjną, która miała mnie sprawdzić. W obu przypadkach chodziło o lojalność. Rosjanie zawsze mieli idée fixe na tym punkcie. Nigdy nikomu nie ufali, a jeżeli już, to dopiero po wykazaniu przez zainteresowanego, iż jest gotów nagiąć trochę własne zobowiązania dla ich korzyści. Wtedy potrafili zadbać o człowieka. Z drugiej zaś strony, byli dla nas służbą partnerską. Podpisaliśmy tyle porozumień i umów, że i tak mogli robić, co chcieli. Wszystko to wymagało jednak wizyt, oficjalnych rozmów, sprawozdań, planów działań, raportów, a wiadomo, że biurokracja jest zawsze ogromnym obciążeniem. Przede wszystkim zostawia ślad, i żeby nie wiem jak próbować go później zatrzeć, to i tak coś zostanie. Taki już jest urok biurokracji. Załóżmy, że uznali, iż dyrektor zawsze chce mieć „dupochron”. „Odpowiedni dokument to podstawa” – mówił to za każdym razem, gdy miał coś zatwierdzić. Nie zatwierdzał wiele, a co mógł, zwalał na zastępców. Pewne rzeczy wymagały jednak jego podpisu i to sprawiało mu widoczny ból. Możliwe, że Rosjanie dokładnie zdawali sobie z tego sprawę. Gdyby był Eryk… Niestety, miesiąc temu Strachoń pożegnał się, mnie na odchodne szepnął: „czeka cię niespodzianka” i zniknął. Podobno wyjechał na kilka miesięcy do Moskwy. Podobno szykują mu awans. I w stopniu, i w stanowisku. Podobno. Jego gabinet zajął dyrektor. Nazwaliśmy go dyrektorem, ponieważ na pierwszym spotkaniu kilkakrotnie powtarzał, że nazywa się Mączarz. Dyrektor Mączarz. Bond od siedmiu boleści! Skojarzenia powstały od razu, bo kino MSW, działające pod patronatem ministerialnego ZMP, wyświetlało ostatnio Moonrakera, obok innych, zdjętych przez cenzurę filmów. Departament też organizował zamknięte pokazy. A może to właśnie Eryk? Pomysł w jego stylu. Cóż, kto nie ryzykuje, ten nie jedzie. Czasy są trudne, idą jeszcze trudniejsze. Może więc warto zdać ten test. O ile to jest test, a nie element szerszych działań. Teoretycznie zresztą już zdałem. Pozostała praktyka. W sumie Wanin mnie nie werbował. Potraktował jak partnera. Nie… Chyba nie mam czego się obawiać. Jego prośbą zajmę się jeszcze dzisiaj. Do końca dnia czytałem papiery. Wynotowałem sobie problemy na piątek. Pod koniec pracy zadzwonił Adamczewski z gratulacjami. – Wiele się zmieni, zobaczysz – walnął na zakończenie. Wychodząc, powiedziałem sekretarce, że następnego dnia mogę się spóźnić. Dowiedziałem się też, że Tadeusz jest na zwolnieniu do końca tygodnia. Nawet mnie nie poinformował! Trudno. Jego sprawa.
U nas w departamencie traktowaliśmy tych wszystkich arabusów, Palestyńczyków i całą tę resztę jak lep na muchy. Pozostali usiłowali robić z nich agentów, TW, wkręcać ich w jakieś sprawy, a oni i tak pracowali jedynie dla siebie lub swoich prawdziwych mocodawców. Każdy z nich przedstawiał się jako komunista, zaangażowany w walkę z imperializmem, który na Bliskim Wschodzie symbolizuje Izrael. Gadali o tym w kółko. Nikt z nas nie dał się na to nabrać. Zawsze byłem pewien, że stoją za nimi Libijczycy, Syryjczycy, a to całe OWP jest tylko młotem na Żydów. Ilu wśród nich było agentów Mossadu, to wiedzą chyba tylko w Tel Awiwie. Oni wszystkich traktowali jednakowo. Każdy z nas był dla nich tylko niewiernym. Komuniści! Pięć razy dziennie odwracali popiersie Lenina przodem do ściany, wyjmowali te swoje przybrudzone sadżdżada i walili głową w podłogę w rytm salat, odwróceni w stronę Mekki. „W stronę Ursynowa” – komentowaliśmy złośliwie. Ruskich się bali. Takich jak ja – też. Nigdy nie ukrywałem, że są dla mnie tylko narzędziem, którego będę używał, póki jest użyteczne. Prawdopodobnie oni mnie traktowali podobnie. Tylko że ja byłem u siebie, a oni wciąż uciekali. Nienawidzili Żydów i tolerowali chrześcijan, ale tylko takich jak Arafat. Odkąd Wojtyła zaczął kokietować Hebrajczyków, znienawidzili Rzym. W imię swojego Allacha gotowi byli zrobić każde świństwo, popełnić każdą zbrodnię, wmawiając wszystkim naokoło, jaka to światła i miłosierna religia. Oni nienawidzili mnie, a ja nienawidziłem ich. Lep na muchy, nic więcej. Współpracowało nam się jednak dobrze. Przyciągali księży. Tych naiwnych – udawaniem prześladowanych przez fanatyczne islamskie reżimy zbiegów, którzy chcieli
