i doskonalić się, podobnie jak z żywych zalążków wyrastają rośliny oraz drzewa na wsi, i wydają owoce. Dlatego też powinniśmy dążyć do doskonałości w trakcie naszego ziemskiego życia, zgodnie ze stanem, do jakiego Bóg nas przeznaczył, oraz misją, jaką mamy do wypełnienia na ziemi, aby obfitować w dobre uczynki i zdobyć wieczną chwałę.
Proces doskonalenia się wywołuje w nas walkę, ponieważ jesteśmy istotami złożonymi z duszy i ciała, złączonymi, po to by tworzyły jedną naturę i jedną osobę, której władze niższe silnie dążą do przyjemności, zaś te wyższe skłaniają ku dobru, w efekcie doprowadzając do konfliktu – ciało przeciwko duchowi i duch przeciwko ciału, wola przeciw namiętnościom i namiętności przeciw woli; z tego powodu życie jest nazywane przez Ducha Świętego wojowaniem.
Instynkty ciała i namiętności dążące do zmysłowej przyjemności nie są niemożliwe do odparcia -wola wspomagana rozumem może sprawować nad porywami namiętności czworaki rodzaj władzy:
1. władzę przewidywania, poprzez zapobieganie niebezpiecznym emocjom dzięki mądrej czujności;
2. władzę blokowania i umiarkowania, która na przykład może zakazać oczom oglądania niebezpiecznych rzeczy, a także wyciszać gwałtowne porywy w duszy, na przykład złość;
3. władzę pobudzania, która stymuluje siły do walki ze złem;
4. władzę kierowania, która nakierowuje działania i same porywy namiętności w stronę dobra.
Lecz człowiek nie stacza swej bitwy jedynie przy pomocy wymienionych władz – zostaje wyniesiony do wyższego stanu dzięki dobroci Boga, a także ubogacony darami nadnaturalnymi i nadprzyrodzonymi, które ułatwiają mu walkę i zwycięstwo. Te dary pochodzą dla nas od Ducha Świętego przez Odkupienie i zasługi Jezusa Chrystusa, łączą nas z Bogiem, pozwalają uczestniczyć w Jego boskim życiu i uzdalniają do stawiania oporu złu oraz praktykowania dobra.
Samolot ze swej natury jest niesamowicie ciężki. Jego ciężar mocno przyciąga go ku ziemi, lecz skrzydła i silnik ze sterami, śmigłami i urządzeniami lotniczymi unoszą go w górę i pozwalają pokonać ciężar, wyrzucając maszynę w błękit nieba. W nas odbywa się coś podobnego – ciało ciągnie do dołu, duch ku górze, jak zdają się ciągnąć rozłożone skrzydła samolotu. Bez silnika jednak samolot się nie poruszy, a bez łaski nasza dusza nie wzniesie się do góry i nie zwycięży nad ciężarem materii, oraz ciała. Łaska jest nam przekazywana poprzez Sakramenty, dlatego konieczna jest świadomość wartości tych skarbów, ofiarowanych nam przez Jezusa Chrystusa, naszego Zbawiciela.
Ogólne wiadomości na temat Sakramentów
Pan zatem w swym wielkim miłosierdziu udziela nam łaski i pomnaża ją za pomocą Sakramentów. Sakrament jest ustanowionym przez Chrystusa znakiem, który oznacza wewnętrzną łaskę i przez jego spełnianie udziela jej. Jest siedem Sakramentów: Chrzest, Bierzmowanie, Najświętszy Sakrament, Pokuta, Ostatnie Namaszczenie2, Kapłaństwo i Małżeństwo.
Elementy tworzące Sakramenty to materia oraz forma. Materia jest elementem sakramentalnego znaku; forma, czyli słowa wypowiadane przez udzielającego Sakrament podczas zastosowania materii, określają znaczenie materii na służbie Sakramentu i nadają mu siłę uświęcania. I tak, w czasie Chrztu materią jest woda, a formą są słowa: „Ja ciebie chrzczę w imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego ”. Te słowa wypełniają Sakrament, który w ten sposób udziela łaski odrodzenia oraz innych dołączonych do niej łask.
Sakramenty są wielkim darem Boga, ponieważ uświęcają nas na przestrzeni całego życia, od urodzenia do śmierci, i umożliwiają osiągnięcie wiecznej chwały. Każdy z nich udziela łaski uświęcającej czy zwykłej oraz łaski sakramentalnej, która jest typowa dla każdego Sakramentu. Mogą udzielić pierwszej łaski, kiedy dusza jeszcze jej nie posiada, jak to ma miejsce podczas Chrztu, lub kiedy ją utraciła, co dzieje się w Sakramencie Pokuty. Pomnażają łaskę, gdy dusza już ją posiada, tak jak w przypadku pozostałych pięciu Sakramentów, albo jak w Sakramencie Pokuty, gdy przyjmująca go osoba już znajduje się w stanie łaski Bożej, ponieważ nie ma grzechów ciężkich na sumieniu. Jeśli człowiek w dobrej wierze sądziłby, że znajduje się w stanie łaski Bożej, zbliżając się do Sakramentów, do których przyjęcia stan łaski jest wymagany, to te Sakramenty udzieliłyby mu nawet pierwszej łaski, jeśli tylko odczuwałby w duszy przynajmniej żal niedoskonały za swoje grzechy3. Ostatnie namaszczenie udziela nawet odpuszczenia grzechów ciężkich, gdy osoba przyjmująca ten Sakrament nie jest w stanie się wyspowiadać4.
Łaska sakramentalna właściwa dla każdego Sakramentu, oprócz łaski uświęcającej lub jej wzrostu, to łaska odpowiadająca specjalnemu znaczeniu każdego Sakramentu, ustanowionemu dla określonego celu. I tak przez Chrzest dokonuje się nasze nowe narodzenie, w Bierzmowaniu otrzymujemy wzrost łaski i umocnienie w wierze, Eucharystia karmi nas w sposób nadprzyrodzony boskim pokarmem Ciała i Krwi Jezusa Chrystusa, dzięki sakramentowi Pojednania odzyskujemy utraconą łaskę, przez Ostatnie Namaszczenie stajemy się oczyszczeni i umocnieni na czas konania, doznając ulgi w cierpieniu choroby i nawet odzyskując zdrowie cielesne, jeśli taka jest wola Boża. Celem tych pięciu Sakramentów jest duchowe doskonalenie się duszy, podczas gdy dwa pozostałe, Kapłaństwo i Małżeństwo, służą zarządzaniu Kościołem i wzrostowi jego liczebności. Naturą łaski sakramentalnej jest sama łaska habitualna5, mająca prawo do specjalnych łask aktualnych, odpowiadających celowi właściwemu dla każdego Sakramentu.
Trzy Sakramenty pozostawiają ślad i nie mogą się powtórzyć: Chrzest, Bierzmowanie i Kapłaństwo. Tym śladem jest duchowy i niezniszczalny charakter w duszy, przez który ludzie są powołani do Boskich rzeczy i odróżniają się od innych.
Do udzielenia każdego Sakramentu potrzebny jest szafarz, czyli ten, kto posiada władzę i moc jego udzielania. Pierwszym Szafarzem jest zawsze Jezus Chrystus, który ustanowił Sakramenty, a którego imieniem i władzą są one udzielane przez pozostałych szafarzy. Szafarz może być zwyczajny, kiedy jest konsekrowany, bądź wyznaczony z urzędu do udzielania Sakramentu, nadzwyczajny, kiedy udziela go w przypadku konieczności lub w ramach specjalnego przywileju. I tak w przypadku konieczności6 każdy mężczyzna czy kobieta ze słusznego powodu może ważnie, lecz nie uroczyście7, udzielić chrztu. Podobnie w przypadku konieczności, i na szczególnych warunkach, proboszcz może bierzmować, jeśli posiada specjalny przywilej udzielony przez Stolicę Apostolską8.
Należy rozważyć i pogłębić przez porównania oraz analogie naturę, oraz wielkość Sakramentów, niewyrażalnych darów Odkupienia i sprawdzonych środków zebrania jego owoców. Jezus Chrystus bowiem nie tylko nas odkupił, spłacając swą Męką dług naszych grzechów, lecz ubogacił nas w nadzwyczajne łaski, by podtrzymywać i podnosić nasze życie podczas całego jego trwania, od urodzenia aż do śmierci, jak już wspomnieliśmy. On jest głową, a my jesteśmy członkami Kościoła, który jest Jego Mistycznym Ciałem. Dzięki Sakramentom uczestniczymy bezpośrednio w Jego życiu przez siedem różnych kanałów, które nawadniają naszą duszę, Jego mistyczne pole, sprawiając, że staje się piękna i płodna w każdej swej władzy oraz aktywności. Łaski, jakich On nam udzielił w Sakramentach, nie są przejawem chwilowej hojności,
Dziś nazywa się go częściej sakramentem namaszczenia chorych. Por.
Por. Paweł VI, Konstytucja Apostolska Sacram unctionem infirmorum (30 listopada 1972), w której na temat tego, co dotyczy przede wszystkim rzeczywistości i efektu sakramentu, cytuje Sobór Trydencki: „Tą rzeczywistością jest łaska Ducha Świętego. Namaszczenie Nim usuwa winy, jeśli są jeszcze do odpokutowania, oraz pozostałości grzechu. Przynosi pociechę duszy i umacnia chorego, wzbudzając w nim wielką ufność w Boże miłosierdzie. Dzięki temu chory łatwiej znosi dolegliwości choroby i skuteczniej opiera się pokusom szatana. Jeśli to jest przydatne do zbawienia duszy, niekiedy również odzyskuje zdrowie ”; zaś Katechizm Kościoła Katolickiego twierdzi: „Skutki specjalnej łaski sakramentu namaszczenia chorych są następujące: – zjednoczenie chorego z męką Chrystusa dla jego własnego dobra oraz dla dobra całego Kościoła; – umocnienie, pokój i odwaga, by przyjmować po chrześcijańsku cierpienia choroby lub starości; – przebaczenie grzechów, jeśli chory nie mógł go otrzymać przez sakrament pokuty; – powrót do zdrowia, jeśli to służy dobru duchowemu; – przygotowanie na przejście do życia wiecznego ” (nr 1532; przyp. red.).
uświęcająca (przyp. wyd.).
„Zwyczajnym szafarzem chrztu jest biskup, prezbiter, a w Kościele łacińskim także diakon (por.
„Uroczystym” jest nazywany chrzest udzielany według wszystkich rytów oraz przepisów zawartych w obecnym rytuale; „nieuroczystym” lub „prywatnym” w każdej innej okoliczności (Rituale Romanum, 3; przyp. red.).
„Zwyczajnym szafarzem sakramentu bierzmowania jest biskup. Ważnie udziela tego sakramentu również prezbiter posiadający taką władzę na podstawie powszechnego prawa lub szczególnego udzielenia ze strony kompetentnej władzy” (Kodeks Prawa Kanonicznego, nr 882; por. Katechizm Kościoła Katolickiego, nr 1313). „Jeśli jakiś chrześcijanin znajduje się w niebezpieczeństwie śmierci, każdy kapłan może udzielić mu bierzmowania. Kościół chce bowiem, by żadne z jego dzieci, nawet najmniejsze, nie odchodziło z tego świata nie ubogacone Duchem Świętym i darem pełni Chrystusa” (Katechizm Kościoła Katolickiego, nr 1314; przyp. red.).
