прывяла размова са следчым.
– Давай угадаю, – з усмешкай загаварыў Зміцер. – Слядак – вельмі ж добры чалавек, ну, недзе, канечне і строгі, але хоча, каб было ўсё па-справядлівасці. Таму прапанаваў табе дапамагчы пашукаць адказ на пытанне: адкуль у цябе ўзяліся лістоўкі? Хто іх мог падкінуць? Ну?
Мацвей, уражаны, узняў позірк на Зміцера, сустрэў лёгкую скруху.
– Адкуль ты ведаеш?
– Таму што так бывае ўсякі раз, – уздыхнуў Зміцер. – Ім трэба вочы і вушы паўсюль. Шпегі і даносчыкі. Глядзі… Гэтыя людзі не прымаюць пустых абяцанняў. Падсунуць падпісаць паперку.
– Якую? Навошта?
– Слухай сюды… – яшчэ цішэй загаварыў Мацвей. – Уяві: ты ідзеш па вуліцы, ля вугла дома плача наўзрыд хлопчык. Твае дзеянні?
– Гэта ты да чаго? – здзівіўся Мацвей.
– Твае дзеянні? – настойліва перапытаў Зміцер.
– Прайду… прайду міма, – здаўся Мацвей, стаў тлумачыць: – Бо ў хлопчыка, вядома ж, ёсць…
– Стоп! – спыніў яго Мацвей. – Трох хвілін размовы з табой дастаткова, каб зразумець: ты пазбаўлены эмпатыі.
– І што, гэта дрэнна? Кожны абавязаны аддаваць сябе цалкам адной справе – для кожнай справы патрэбны прафесіянал. Тады ўсталюецца парадак. Я лічу, што мне, як матэматыку, упусканне ў сябе чужых эмоцый… – заспяшаўся Мацвей з апраўданнямі.
– Ды ціха ты, – безэмацыйна спыніў яго Зміцер. – Я табе не пра добра-дрэнна. Кажу, што адсутнасць эмпатыі вядзе да вывучэння навакольнага свету і здабыванне жыццёвага вопыту адно толькі праз свае праблемы. Таму я не моцна спачуваю табе: такім, як ты, нельга іначай давесці аніводную ісціну. Яны не павераць у наяўнасць гаўна ў сваёй краіне да той пары, аж пакуль не прымусіць іх прыняць сеанс інгаляцыі над вядром з гаўном. Так што – дыхай, атрымлівай па поўнай. Я што-кольвечы змагу патлумачыць, пытайся, матэматык стэрыльны…
– Дык… а што мне рабіць? Што са мной будзе? – нечага спалохаўся Мацвей, бо хоць і не мог дарэшты згадзіцца са словамі Зміцера, адчуваў у іх тую праўду, якой неабходна авалодаць неадкладна, каб пачувацца хоць трохі ўпэўнена.
– Ад цябе залежыць, – млява, згубіўшы цікавасць да Мацвея, адказаў Зміцер – у гэты час дзверы камеры адчыніліся і зайшло трое маладзёнаў, адзін з якіх, напэўна, знаёмы цяперашніх сядзельнікаў, ускінуў руку і нягучна, але бадзёра гукнуў:
– Жыве Беларусь!
Мацвей уздрыгнуў, калі нечакана для яго ў адказ колькі глотак адначасова выдыхнулі:
– Жыве!
Ён сядзеў на ўскрайку тапчана. У камеры стала цесна. Не спыняліся размовы: тыя, хто толькі прыйшоў, расказвалі. Астатнія слухалі, задавалі пытанні, абмяркоўвалі. Мацвей не пытаўся нічога, не перапытваў, хоць далёка не ўсё было яму зразумелым. Больш за тое: многае падавалася яму прыдуманым, а не прыдуманым, дык дакладна не з гэтага свету, а з нейкага сюррэалістычнага: затрыманні, збіццё, жорсткасць, немагчымасць давесці праўду, выказаць сваё стаўленне…
Мацвея частавалі ў абед і ўвечары дамашнімі
