qalx bəhanə etmə gəl. Aylın qalxdı ayağa – anasına: az vaxtda gəlirəm anaçan, baxım bu başımın bəlası nə deyəçək, anası gülüdü Aylının sözünə, getdilər.
Sadiqin otağına gəldilər Aylın kecib əyləşdi, Sadiq qapını örtüb gəldi Aylının yanında əyləşib baxdı, – Sadiqə: nə idi mənimlə edəçək söhbətin? Sadiq şüphəli baxışlarla baxaraq – Aylına: sənə iş kəsildi anama demədim. Ançaq hər gün ora gəldim səninlə görüşdürmədilər məni, 20 gün kecdi sən harda idin? Aylın dərindən nəfəs alıb – Sadiqə: suya düşmüşdüm mən, Sadiq anlamadı – Aylına: nə suya? Aylın biləklərini göstərdi. Sadiq baxa qaldı qaralmış biləklərinə – Aylına: bu nədir? sənin qollarını kələbcəmi bu günə qoyub? anladı izindən. Aylın ayaq biləklərinidə göstərdi ordada həmən qara izlər vardı, Sadiq dəhşətə gəldi Aylına baxdı, – Sadiqə: ayaqlarımada taxmışdılar zənçirli kələbcələr, caya düşdüm ehtiyatsızlıqdan cıxa bilmədim. Cox calışsamda batdım suda, cay məni aparmış balıqcılar görüb cıxarmışlar məni, Sadiqi dəhşət bürüyürdü Aylın danışdıqça, Aylın dərindən nəfəs alıb – Sadiqə: mənə süni nəfəs vermişlər, həyatda qalsamda mən özümdə olmamışam günlərlə. Əlimdən qolumdan acmışlar kələbcələri məni evlərində baxmışlar, Sadiq həyəçanla – Aylına: bəs niyə xəbər etməmişlər həkimə polisə? Aylın gülümsəyib, – Sadiqə: məni xilas edənlərin biri illərlə yatmış icəridə. Düşünmüş mən qacmışam polislərdən, əllərimdəkilərdən səhv anlamışlar o üzdən deməmişlər kimsəyə bildirməmişlər, mən yüksək atəşdə qalmışam günlərlə. Özümə gəldiyimdə yanımda 60 yaşlı bir qadın gördüm, birdə üzü saqallı bir kişi o idi illərlə yatan icəridə, məni xilas etmişlər qorumuşlar insanlar. Sadiq Aylını quçaqlayıb tutudu, amandı sus anlatma dinləmək belə istəmirəm artıq, Sadiqin ürəyi döyünürdü tez – tez Aylın hiss etdi, -Aylına: bunu sənə edənlər çəzalarını cəkəçəklər inan mənə. Aylın dərindən nəfəs – Sadiqə: bu sirr aramızda qalaçaq anamız bilməyəçək, artıq kimsə bilməyəşək danışdıqmı? Sadiq üzünə baxıb – Aylına: ama bu haqsızlıq – qəddarlıq belə qala bilməz. Aylın gülümsəyib, -Sadiqə: narahat olma sən bunu mənə edən çəzasını cəkmiş artıq, inan cəkdiləri yaşadıqları ona ömrü boyu bəs edər. Sadiq Aylının biləklərinə toxunub – Aylına: nələr cəkmişsən sən? sənə sadə bir çəza kəsmişdilər, de bunu sənə edən Sərdardımı? – Sadiqə: yox Sərdar mənə qarışmırdı, duydun o başqa şəhərə getmiş dedi anam onun künahı yoxdur. Aylın gizlətdi Sadiqdən gərcəyi, Sərdar anası ücün cox əziz idi xətrinə yalan danışdı – Sadiqə: sən düşünmə bu haqda icəri atmışlar səbəbkarları, Sadiq başını tutub dayandı – Aylına: mən səni hər gün yuxumda görürdüm. Anamda deyirdi hər səhər səni gördüyünü, mən bu günlərdə şikayət edəçəkdim olardan səninlə görüşdürmüllər deyə. Aylın dərindən nəfəs alıb – Sadiqə: polislər gərcəkləri neçə deyəçəklərini bilməmişlər sizə, həmdə ölümü tapmayınça qalmışlar ortalıqda carəsiz, Sadiq söydü oların mən vicdansız qanlarını, … … alcarlar. Aylın əli ilə Sadiqin ağzını tutdu söyməsin deyə, Sadiq Aylını quçaqlayıb şükür olsun o insanlar tapmışlar səni, yoxsa sözünün ardını gətirə bilmədi çanında soyuq titrəmə kecdi. Aylın Sadiqi özünə sıxıb tutdu – Sadiqə: kecdi her şey narahat olma, Allah öldürməyəni kimsə öldürmür, olanlarını xatırlayıb gözlərini yumub dayandı.
Bir necə gündən Sərdarı buraxdılar icəridən, Sərdara deməmişdilər Aylının sağ olduğnu, Sərdarı qapıda Tahir gözləyirdi atası ilə, Sərdar qapıdan cıxıb baxdı gördü oları. Tahirlə qarşılaşmağa üzü yox idi, olara tərəf getmədi başqa tərəfə addımlamağa başladı, arxadan atası səslədi oğlum Sərdar. Sərdar dayandı dönmədi, stası gəlirdi ona tərəf arxadan, oğluna catıb dayandı arxasında – Sərdara: oğlum niyə üzünü dönmürsən mənə? darıxmadınmı mənim ücün. Sərdar kövrəldi arxaya baxmadan – atasına: bilirəm məni sən cıxardın burdan, ançaq nahaq etdin bunu mənə artıq ora ya dışarı fərq etməz, mən bu günahla yaşaya bilmərəm. Ata məndə öldüm Aylınla bərabər, atası oğlunu qarşısına kecib baxdı – Sərdara: oğlum mən qutarmadım səni, mən belə iş etməzdim baxmayaraq sən mənim oğlumsan, bunu yaxşı bilirsən. Aylında mənim ücün əzizdir sənin qədər, mən onu inçitməzdim səni cıxararaq, Aylının adını eşitdiyində Sərdar pis oldu – atasına: bəs niyə mən burdayam ata? atası Sərdarı quçaqlayıb bağrına basdı, Sərdarda darıxmışdı atası ücün. Atasının boynunu quçaqlayıb sıxdı özünə, çanım atam bağışla demirəm məni, sənə bu zülümü cəkdirməyə haqqım olmdığımı yaxşı bilirəm. Atasının gözlərindən yaş gəldi, Sərdarın arxasından Tahir səsləndi – Sərdara: qardaşımda istəməzdi belə olmasını mən onun ürəyini bilirəm, Sərdar atasının boynunu buraxıb baxdı dönüb Tahirə. Tahir Sərdarın boynuna sarıldı, Tahiri quçaqlayıb ağladı bağışla qardaşım bağışla məni, atası oğlunun bu halına baxa bilmədi gedib maşınına əyləşib tərk etdi oranı. Sərdar atasının ardınça baxdı dostunun boynunu quçaqlayaraq, – Tahirə: inan istəməzdim qardaşm belə olsun, hiss edirsənmi məni? mən ölmüşəm artıq. Özüm özümü his etmirəm artıq, Tahir üzüldü Sərdarın halına – Tahirə: sən gəldin qardaşım məni qarşılamağa, sənin böyük ürəyin varmış gərçəkdən. Azda olsa xasiyyətimdən sənə oxşasaydım sözünü deməkdə cətinlik cəkdi, Aylında sağ olaçaqdı indi, ağlayırdı danışa bilmirdi. Tahir dərindən nəfəs alıb gülümsədi, Sərdar görmədi gülümsədiyini – Sərdara: günahını boynuna aldın dostum, bağışlamaq Allaha məxsusdur. Allahımdan böyük olmayaq Sərdarı sıxıb tutdu bərk – bərk, Sərdar elə ağlayırdı Tahiri quçaqlayıb, Aylının olmamasına cox üzülürdü. Sərdar alayaraq -Tahirə: mənim cox ehtiyaçım var dəlimin pisliklərinə, inan susardım hər tərsliyinə kəşki zamanı geri qaytara bilsəydim. Tahir yavaş səslə – Sərdara: təssüflər olsun qardaşım mümkün deyil artıq, ama möçüzələr olur həyatda. Məni bu həyatda möçüzələrə inandıran tək bir dostum vardı Aylın dalı, təkçə o möçüzələri gercəkləndirə bilirdi, o məni tərk etmədi hec etməzdə bilirəm. Sərdar Tahirin axlını itirdiyini düşündü, çanı üşüdü bir anlıq titrədi ağladı Tahirin sözünə, bağışla qardaşım yuxarı göy üzünə baxıb – Aylına: bağışla çanım bağışla, ağladı.
Beləçə bir ay kecdi Sərdar işinə getmirdi, atası ona biraz vaxlıq istirahət vermişdi, Tahir işinə dönmüşdü Nərgizlədə tez – tez danışır görüşürdülər. Aylın Kamillə Ramizlə vaxtını kecirirdi, Kamildə artıq Aylınla barışmışdı, Ramizdə Aylınla qalırdı coxsu vaxdı. Aylın özünə ev tutmuşdu şəhərdə kücüyünüdə qaytarmışdı Tahir Aylınla idi, Sərdara çəza olaraq deməmişdilər Aylının sağ olduğunu. Sərdar evdən hec yerə cıxmırdı özünə qapanmışdı, oğlunun bu halı atasını nə qədər üzsədə verdiyi sözü pozmudu, demirdi oğluna Aylının başına gələnləri. Sərdar üzünüdə tiraş etmirdi cox üzgün yatırdı yatağında, Tahir gəldi işdən sonra yanına, Sərdarın günü – gündən zəyiflədiyini görürdü, qardaşının halına açısada etdiyinin yaxşıça çəzasını cəkdirirdi məçbur. Tahir yanında əyləşib
