.

120

przygodzić się (daw.) – przydarzyć się. [przypis edytorski]

121

siestra – błąd w stylizacji, taka wymowa możliwa była na wschodzie Polski, a z tekstu wynika, że Bogdaniec leżał w Wielkopolsce. [przypis edytorski]

122

Witold Kiejstutowicz, zwany Wielkim – (ok. 1350–1430), wielki książę litewski, brat stryjeczny Władysława Jagiełły. W latach 1382–1385 oraz 1390 przejściowo sprzymierzony z Krzyżakami przeciw Jagielle. [przypis edytorski]

123

bojarzyn a. bojar – rycerz, szlachcic ruski, wołoski lub litewski. [przypis edytorski]

124

Witold Kiejstutowicz, zwany wielkim – (ok. 1350–1430), wielki książę litewski, brat stryjeczny Władysława Jagiełły. W latach 1382–1385 oraz 1390 przejściowo sprzymierzony z Krzyżakami przeciw Jagielle. [przypis edytorski]

125

gotuje (daw.) – przygotowuje. [przypis edytorski]

126

ziścić się – spełnić się. [przypis edytorski]

127

przeciw którym nikomu niesporo – sens: nikt nie ma ochoty na potyczkę z nimi. [przypis edytorski]

128

roków – dziś popr.: lat. [przypis edytorski]

129

blach – tj. zbroi. [przypis edytorski]

130

Spytko z Melsztyna – (1364–1399), wojewoda krakowski, poległ w bitwie z Tatarami nad Worsklą. [przypis edytorski]

131

pokrewnych – krewnych. [przypis edytorski]

132

kur (daw.) – kogut. [przypis edytorski]

133

jutrznia – pierwsza część katolickiej liturgii godzin (siedmiu codziennych modlitw, do których zobowiązane są osoby ze święceniami duchownymi), odmawiana o wschodzie słońca. [przypis edytorski]

134

rybałt – wędrowny muzyk lub śpiewak. [przypis edytorski]

135

lutnia (muz.) – dawny instrument strunowy szarpany. [przypis edytorski]

136

jasełka – widowiska teatralne na temat Bożego Narodzenia, wzorowane na średniowiecznych misteriach franciszkańskich. [przypis edytorski]

137

pomieszanie – zmieszanie, zakłopotanie. [przypis edytorski]

138

Za Jasiem do Śląska – pieśń ludowa spotykana w Wielkopolsce, Małopolsce, na Mazowszu i na Śląsku. [przypis edytorski]

139

chciwie – chętnie. [przypis edytorski]

140

komes – tu raczej w znaczeniu „możny rycerz” niż jako urząd. [przypis edytorski]

141

przedchorągiewny – rycerz walczący w pierwszym szeregu, przed sztandarem chorągwi (dawnej jednostki wojskowej), do której należy. [przypis edytorski]

142

któren – dziś popr.: który. [przypis edytorski]

143

dyć (gw.) – przecież. [przypis edytorski]

144

miesiąc (daw.) – księżyc. [przypis edytorski]

145

szyba kościelna – chodzi o witraż. [przypis edytorski]

146

grabia – hrabia; Sienkiewicz nadaje Jurandowi ze Spychowa już trzeci nie odpowiadający sytuacji tytuł. [przypis edytorski]

147

gładka – tu: piękna. [przypis edytorski]

148

siła (daw.) – wielu. [przypis edytorski]

149

pomorzył (daw.) – zabił. [przypis edytorski]

150

nabrały – napęczniały. [przypis edytorski]

151

długo książę w niewoli u nich siedział – w 1393 r.; Sienkiewicz prawdopodobnie przesadza na temat czasu trwania niewoli. [przypis edytorski]

152

troczyć – przywiązać. [przypis edytorski]

153

halebarda – dziś popr.: halabarda. [przypis edytorski]

154

rubież – granica, pogranicze. [przypis edytorski]

155

przetowłosy (daw.) – jasnowłosy. [przypis edytorski]

156

pawęż (daw.) – wysoka, czworokątna tarcza z drewna obitego skórą lub blachą. [przypis edytorski]

157

bydlić (daw.) – mieszkać, przebywać. [przypis edytorski]

158

radziej (daw.) – chętniej. [przypis edytorski]

159

któren – dziś popr.: który. [przypis edytorski]

160

luty (daw.) – groźny, srogi. [przypis edytorski]

161

frasować się (daw.) – martwić się. [przypis edytorski]

162

przygodzić się (daw.) – przydarzyć się. [przypis edytorski]

163

nie cudna temu chłopcu wojna – sens: wojna nie jest dla niego niczym nowym. [przypis edytorski]

164

roków – dziś popr.: lat. [przypis edytorski]

165

nowotny (daw.) – nowy. [przypis edytorski]

166

wiskać – prawdopodobnie od iskać, drapać. [przypis edytorski]

167

otrok (daw.) – chłopak. [przypis edytorski]

168

nie idzie (daw.) – nie uchodzi, nie wypada. [przypis edytorski]

169

gorze (ze starop. gorzeć: palić się) – biada, nieszczęście, niebezpieczeństwo. [przypis edytorski]

170

łagiew (daw.) – naczynie podróżne. [przypis edytorski]

171

opat – przełożony w męskim zakonie kontemplacyjnym. [przypis edytorski]

172

łuby – kosze, bagaże. [przypis edytorski]

173

pątlik – siatka do podtrzymywania włosów. [przypis edytorski]

174

jaka (daw.) – rodzaj okrycia wierzchniego. [przypis edytorski]

175

kord – krótki miecz. [przypis edytorski]

176

fryzyjski – pochodzący z Fryzji,

Скачать книгу