knibbel sy teen die wang langs ken toe.
“Wag. Ek flankeer nie as ek bestuur nie, juffrou.” Maar sy los hand sluit warm om haar knie.
Petro ken die huis van die Mombergs. Hier woon hulle reeds al die jare. In hierdie tuin het sy en Marius, as buurkinders, aanvanklik saam met Danie en die ander ouer Mombergies wegkruipertjie en bal gespeel. Op hierdie voorstoep, agter die rankplant, het sy en Danie in hoërskooltyd begin handjies hou, soen en druk. “Voor dit was ons vriendskap platonies,” spot Danie altyd deftig.
Tog is daar die afgelope weke, sedert sy begin skoolhou het, vir Petro ’n vreemde tint aan alle bekende dinge. Dis asof sy half uitgeskuif is uit die warm kring van die vertroude. En waar vriendelikheid nie dik loop nie, vermoed sy argwaan.
Soos met Betta Momberg vanaand. Sy ken tant Betta tog. Om die eerlike waarheid te sê, tant Betta was nog altyd meer partydig vir haar as vir Danie, wat haar eie kind is. In ’n woordewisseling kies sy altyd Petro se kant. Miskien reken sy dat sy haar eie mense nie te hoog moet opblaas nie, omdat hulle dan in haar gesig kan afblaas. In elk geval is sy van die soort wat haar huismense steeds as teenstanders beskou.
Vanaand wil-wil Petro haar die teendeel verbeel. Sy voel iewers vandaan ’n kouetjie, wat veroorsaak dat sy in stilte aan haar tee teug. Sy hou nie van sakkies-tee wat onmiddellik geskink is nie, maar kon dit nog nooit oor haar hart kry om dit vir Betta te sê nie. Blaartee moet na vier minute geskink word, sakkies-tee moet langer staan, en een keer geroer word, dink sy nou half broeiend, opstandig. Dit voel opeens of sy die verslapte gesigvel, die ontevrede oë, die moesie teen die ken van Betta Momberg nie langer kan verduur nie. En die tee word vir haar ’n simbool van hierdie nuwe, onbegryplike onverdraagsaamheid in haar.
Sy hou nie van my nie, dink Petro. Die gedagte skok, maar bring ook duidelikheid. Gewoonte maak nie noodwendig toegeneentheid nie. Dat sy altyd kant gekies het vir my in ’n rusie, was bloot ’n wapen teen Danie, deur wie sy verder met haar heengegane man wou twis. Nie slegs het dié haar in sy lewensdag teleurgestel nie, hy het boonop die vermetelheid gehad om haar gemaklik vooruit te gaan.
Vader, help . . . Petro druk die teekoppie dat haar kneukels pyn. Waarom sien en beleef sy vanaand anders? Begin sy dan nou eers op ’n volwasse wyse waarneem, of het haar nuwe selfstandigheid haar bloot krities gemaak? Of is dit maar net die bietjie afstand wat perspektief gebring het?
’n Stroom verwyte teenoor die vrou kom in haar op, verwyte waarvan sy die bestaan vroeër nie eers vermoed het nie. Betta se ewige pogings om uit te vind of sy en Danie nie te warm vry nie. Haar manier om ’n vertrek vinnig, speurend binne te kom wanneer hulle twee daarin is. Is die deur toe, sal sy net vinnig klop en onmiddellik oopmaak. En koop sy ’n koerant, haal sy graag vir hulle die skrikwekkende passasies aan wat rondom ongeoorloofde seks afspeel.
“Jy’s so stil, Petro,” sê Betta nou en hou haar hekelwerk teen die lig. Sy hekel om ’n mens sat te maak.
“Los haar, Ma. Sy’s verlief op die baas.”
Betta vat die aas. “Die baas?”
“Ja. Hy maak langspeelplate.”
“Maar hoe dan nou? Petro hou tog skool.”
“Ag, Danie,” vermaan Petro vies. “Wat besiel jou tog om van die man te praat?”
“Weet jy dan nie? Hy’t ’n reputasie dat al die proefies op hom verlief raak.”
“Ek’s nie ’n proefie nie. Heiden, Danie, jy’s nes ’n ouvrou, weet van alles.”
Te laat besef Petro dat die vergelyking kwetsend kon wees. Betta pers inderdaad haar lippe saam en buig broeiend oor haar breiwerk.
“Ellendeling,” verwyt Petro as hulle alleen kom in Danie se kamer, waar hy veronderstel is om vanaand te studeer. “Jy het my gedryf totdat ek my mond verbypraat. Tot ek jou ’n ouvrou genoem het – ek kon sien jou ma vererg haar bloedig vir my.”
“Sy het net die waarheid gehoor. En sy moet maar weer goed word.” Hy stoot die deur met sy voet toe.
Sy maak dit onmiddellik weer op ’n skreef oop. “Jy weet jou ma hou nie daarvan dat ons agter toe deure is nie.” Sy praat gedemp. Hulle het hulle dit aangeleer om gedemp te praat, murmelend.
“Hel, ek is siek en sat vir my ma dit en my ma dat. En die laaste tyd is dit nog die nuuskierige koshuisdogters ook. Ek kan jou nooit en nêrens behoorlik vry nie.”
“Vry. Jy laat dit so grof klink.”
“Nou’s ek natuurlik ’n vleeslike bees.”
“Dis nie wat ek gesê het nie. Jy is eintlik baie konsidererend.”
“Maar ek is net ’n man, oukei? Ek wag al lank, en ek sal nog wag, maar dit word nie vir my makliker nie.”
“Vir my ook nie, en jy weet dit.”
Hy sak by sy lessenaar neer met sy kop in sy hande, en haar hart bloei vir hom. Vir hulle. Net twee gewone jong mense wat lief is vir mekaar en wat besluit het om nie saam te slaap voor hulle trou nie. Maar die pad word steil.
“Op die ou end vat ’n ander vent jou nog onder my neus weg,” verwyt hy onlogies. “Op ’n skinkbord. Hel, as ek net daaraan dink.” Wanneer hy hom vervies, is dit ’n lui, swaar ergernis waaraan hy hom oorgee. Nie snydend, skeurend nie. Dis nie in sy aard om te kwets of gekwets te word nie. Ou Danie is ou Danie is ou Danie, wat nie wil wharrie nie.
Sonder dat hy dit sê, weet sy dat hy aan Louis Paulter dink. Woorde van dié donker, somber man skiet haar te binne. Hy’t iets gesê soos dat jy meer kan verloor hoe langer jy aanhou. Daar moet iets van waar wees. Haar en Danie se verhouding hou al hopeloos te lank aan, dit is besig om suur te word.
Sy het nie vanaand krag vir die gewone stryd, om die drang van hulle liggame te weerstaan nie. Om net-net duskant die grens te hou en, goeiste weet, ook nie heeltemal nie. Sy voel so anders, ontstig en onrustig. Nuwe verantwoordelikhede weeg op haar skouers, ’n vol program, vrees vir ontoereikendheid. Wanneer daar ’n sportoefening, detensieklas of personeelvergadering is waarby sy betrokke is, is sy rasend bang dat sy dit kan vergeet. Afgesien van haar afspraakboekie, plak sy oral in haar kamer notas op om haar te herinner.
“Moet ek jou sê wat?” vra Danie terwyl hy norserig en sonder enige skynbare doel tussen sy boeke begin vroetel. “Jy het ’n hengse fout gemaak om koshuis toe te gaan. Jy kon ’n kamer gekry het. Moet ek jou nog sê waarom jy dit gedoen het? Dis om veiliger van mý te wees.”
“Dis nie waar nie, Danie, en jy weet dit. Dis om te bespaar . . . vir óns. Vir ’n eie plekkie. En hou op om voor te gee dat dit vir my makliker as vir jou is. Maar jy is reg in die sin dat die koshuis ons bietjie privaatheid nog verder inkort. Dit grief my ook, die loerende meisiekinders, heeltemal manverskrik.”
By haar universiteitskoshuis was daar ook nie plek vir privaat wees nie, maar hulle is ten minste nie so beloer nie. “Danie,” pleit sy en staan langs hom, druk haar lyf teen syne vas, “moet my nie verwyt nie. Ons is aan dieselfde kant.”
“Ek word so moeg van alles,” bely hy verwese. “Partykeer dink ek, kom ons gaan die naweek stad toe en boek in by ’n hotel. Teen die see. Net ons. Diep-in is ons tog reeds getroud. Lankal. Ten diepste gekompromitteer.”
“Ek weet nie of ek jou sal keer nie,” antwoord sy eerlik. “Dis net . . .”
“.
