daar in die skemerdonker alleen gelaat en weer binnetoe gegaan.
Dit was donker om haar. Nie net die skemerdonker van die komende nag nie, maar die stikdonker van diepe verlatenheid en sy het gebid dat sy moet doodgaan.
Hoofstuk 13
Hoofstuk 13
Met dokter Hugo se brief in haar hand sit suster Schoombie in die skaduwee van die soetdorings wat so ’n entjie van haar rondawels af staan en waarna die stukkie grond, haar heiligdom, vernoem is.
Dis nog vroeg in die oggend, skaars tienuur, maar sy het alreeds ’n harde dag se werk agter die rug. Van vieruur af was sy al besig met die twee huishulpe en die tuinman wat haar help om die blomme te pluk en te sorteer sodat sy hulle vroeg, wanneer die blomwinkels oopgaan, in die stad kan aflewer. Dankbaar sit sy nou terug in die gemaklike houtstoel wat altyd hier onder die soetdorings wag vir die halfuurtjies tussenin wanneer sy kan ontspan, en wag dat Anna vir haar tee bring.
Haar blik gaan met waardering oor die somerlandskap wat hier voor haar uitgesprei lê. Dit is ’n pragtige gesig wat strek tot daar waar die Magaliesberg blou afgeëts teen die horison lê – ’n panorama wat gedurig wissel soos die son sy goue pad van die ooste na die weste baan. Al is sy hoe moeg, hier kry sy altyd weer krag.
Sy sal nooit vergeet dat sy dit alles aan Chris Hugo te danke het nie.
Sy ken Chris al baie jare lank. Byna dertig jaar. Sy was ’n verpleegster by die hospitaal in Kaapstad waar hy ná sy terugkeer uit Holland ’n jaar lank gewerk het. Hy was arm en het ’n groot studieskuld gehad, maar sy sou haar toekoms met die grootste bereidwilligheid aan hom toevertrou het. Maar Chris het haar nooit gevra om dit te doen nie. Hulle vriendskap was diep en heg, maar hy het nooit met haar oor liefde gepraat nie. Sy het gedink sy verstaan. As hy eendag gevestig is en sy studieskuld afbetaal het, sal hy weer na haar toe kom. Nou is hy te eergevoelig om haar te vra.
Toe hy ’n jaar of twee nadat hy uit die Kaap weg is vir haar van sy huwelik met Tina van Graan skryf, was sy verstom en verslae. En toe sy hoor dat hy met ’n ryk man se dogter getroud is, het haar hartseer en verslaentheid plek gemaak vir bitterheid. Sy was diep teleurgesteld in Chris. Die man wat sy aanbid het, het ook maar voete van klei gehad soos ander mense. En die skok en teleurstelling was so groot dat sy, wat altyd so kalm en bedaard was, ’n tyd lank kop verloor het. Daar was skielik ’n leemte in haar lewe wat ten alle koste gevul moes word en sy het buite die hospitaal afleiding gesoek, hoewel sy haar werk nog getrou gedoen het. Maar die uitspattige lewe wat sy gelei het, het nie vir haar berusting gebring nie en haar uiteindelik suur bekom. Dis toe dat haar gesondheid die knou gekry het wat haar later so duur te staan gekom het.
Dit was vyf of ses jaar voordat sy Chris weer gesien het. Byna nog dieselfde Chris, ’n bietjie breër en ’n bietjie beter aangetrek as die jong dokter wat sy geken het, maar geensins die welvarende man wat sy gedink het Chris toe al met sy ryk vrou se hulp moes gewees het nie.
Hy was bly om haar weer te sien en hulle kon nie genoeg gesels nie. Hy het haar genooi om by hulle in die Strand te kom kuier. Hy wou sy vrou en seun vir haar wys.
Sy het die eerste dag wat sy los was, gegaan. Sy het gebrand van nuuskierigheid om die vrou te sien. En sy sien haar nog soos sy haar daardie oggend gesien het: ’n skraal jong meisie in ’n blou baaibroek, haar hele lyf goud gebrand deur die strale van die son, die goudblink van haar hare, die laggende diepblou oë. Sy sien nog die liefde in Chris se oë – sy het geweet dat sy te gou geoordeel het.
“Dis ons eerste vakansie vandat ons getroud is,” het sy vrolik gesê. “En o, geniet ons die see! Ek weet nie hoe ons Paul ooit van die see en die sand sal wegkry nie. Maar wag, ek gaan hom eers haal dat hy kom hallo sê.”
Sy het opgewip en soos ’n kind see toe gehardloop. Dit was laagwater en sy moes ’n hele entjie draf om by die rotse te kom waar ’n blonde knapie, goud gebrand soos sy ma, gespeel het.
Tog wonderlik hoe ’n mens onthou, dink suster Schoombie. Dis goed sewentien, agttien jaar gelede en ek onthou nog hoe mooi dit daardie Maartoggend was, die see wat ver teruggetrek het, die swart rotse, die onvergeetlike blou berge van die Strand en Gordonsbaai, en die jong blonde vrou met die fraai jong seuntjie aan haar hand.
Hulle was heerlike geselskap, Chris en sy Tina en hulle klein Paul, en sy het baie onwillig van hulle af weggegaan toe die dag om was.
’n Jaar of twee later het ’n lastige hoesie waarvan sy nie ontslae kon raak nie haar verplig om die Kaap met sy nat, koue winters te verlaat. Sy het twee jaar lank in die Algemene Hospitaal in Johannesburg gewerk en toe hulle ’n matrone soek vir Chris se nuwe hospitaal was sy gelukkig genoeg om die pos te kry.
Ná al die jare het die drome van haar jeug werklikheid geword. Dit was ’n bietjie anders as wat sy gedroom het, maar tog was dit vir haar ’n voorreg en ’n vreugde om saam met Chris te werk. Byna agt jaar lank het hulle saamgewerk, het sy gesien hoe sy praktyk groei, het sy die liefde en vertroue gesien waarmee sy pasiënte hom bejeën. Sy was nog lief vir Chris, maar dit het nie meer seergemaak nie.
“Is jy nie van plan om te gaan spesialiseer nie, Chris?” het sy hom eendag gevra.
“Moenie jy ook nog lol nie,” het hy glimlaggend gesê. “Ek het alreeds my hande vol met Tina.”
“Dit was altyd jou ideaal,” het sy hom herinner.
“Ek weet. Maar as ’n mens ouer word, lyk sulke dinge vir jou minder aanloklik as wat dit vroeër gelyk het. Ek dink nog soms daaraan – ek dink Tina sal daarvan hou om in die stad te gaan woon – maar ek weet nie of ek so gelukkig daar sal wees nie. Hier is die werk altyd interessant en vol verrassings. Vandag is dit ’n galblaas, môre ’n skedelbreuk, oormôre ’n sprinkaan wat in ’n man se keel ingevlieg het . . .”
“Of tant Rykie se rumatiek, of klein Willie se ‘trekkens’, of jy moet in die nag twintig myl agter ’n dronk man aanry wie se kop by ’n partytjie oopgeslaan is!”
“Ja, dis waar. Maar hulle het my almal nodig. Hulle ken en vertrou my. En eendag as Paul klaar is . . . Ek sien baie uit na die dag wanneer ek en Paul kan saamwerk, Hester.”
Chris het nie weggegaan nie en saam het hulle Oudendal se siekes gesond gemaak. Die jare het verbygesnel. Paul het grootgeword. Soms was sy so ’n bietjie onrustig oor Paul. Chris was altyd besig en Tina het hom bederf. Die kind het alles gekry wat sy hart begeer. Dikwels het sy aan sy pa gedink, aan hoe swaar hy gekry het.
Dit was die jaar voor Paul universiteit toe is dat die slag haar getref het. Sy het maer geword en het haar eetlus verloor, sy was gedurig moeg en lusteloos en die hoes was skielik erger. Dit was tuberkulose. Chris en Tina was baie goed vir haar, maar dit het haar ’n volle jaar in die sanatorium gekos en sy sou nooit weer kon verpleeg nie. Die dokter was baie beslis daaroor. ’n Stil, rustige lewe – heeldag in die buitelug, voedsame kos en geen bekommernisse nie – en sy kan ’n rype ouderdom haal. Maar as sy sy raad verontagsaam . . .
Weer was dit Chris en Tina wat haar gehelp het. Tina het geweet hoe lief sy vir blomme is en die hoewe naby die stad waar sy naby die mark sou wees, was Tina se voorstel.
Hulle het die geld vir haar voorgeskiet en haar help soek na die regte plek. Verbasend gou het hulle dit gekry: ’n tienmorghoewe met goeie tuingrond noord van Pretoria. Dit het ’n nuwe, ruim rondawelhuis gehad wat teen die rand tussen doringbome gestaan het, sterk water en ’n wonderlike uitsig. Chris het ook voorgestel dat sy ’n kamer moes inrig vir pasiënte wat herstel en so ’n oord skep vir mense wat ná ’n lang of ernstige siekbed ’n tydjie moes wegkom na ’n plek waar daar rus en stilte, vars lug
