dink daar is ’n paar dingetjies wat ons eers sal moet bespreek, juffrou.” Sy stem klink ongewoon streng en grof.
Magriet sak met bewende knieë op die stoel neer. Daan vou homself in ’n stoel op, sit sy hoed beslis op die vloer neer en kyk haar reguit aan. Hierdie flentertjie-vroumens gaan nie almal se lewens in die vallei kom omkrap nie. Sy kan saamkom, maar sy sal haar kant moet bring. Tyd vir vroue bedien en op die hande dra, het nie een van hulle nie.
“Ek weet nie wat oom Bennie alles vir jou geskryf het nie. Ek is bereid om met jou te trou omdat oom Bennie dit van my verwag.” Daan kug ongemaklik, maar gaan dan vasberade voort. “Oom Bennie het vir ons – en veral vir my – al baie gedoen. Ek sien nie kans om hom teleur te stel of iets te weier nie.”
Magriet staar stil na hom. Dit weet sy darem nou: hy is nie oorgretig om te trou nie. Dit is alles om ’n ou man tevrede en gelukkig te maak.
Daan kyk by haar verby. “Dit is ’n harde wêreld hierdie. Hier is nie tyd vir mense, nie eens vir vroumense, om ledig rond te lê nie. Op die plaas is werk, baie en harde werk. As jy wil saamkom, sal jy jou deel moet doen.”
Die woede vlam in Magriet op. Om darem te insinueer dat sy op hulle nekke wil kom lê, is verregaande. Slegs die besef van haar ongemaklike posisie hou haar tong in toom. Twee rooi kolletjies hoog op haar wangbene verraai egter haar woede.
“Ek was nog nooit bang vir werk nie, meneer Van Rensburg. Ongelukkig is ek in ’n ongemaklike posisie. Ons was arm en ek het my laaste geld gebruik om hierheen te kom. As dit nie die geval was nie, sou ek met die volgende boot teruggegaan het en as goewernante in die Kaap gaan werk het.”
Daan sien die stywe rug en woedende oë. Hy bewonder haar selfbeheersing. Dit is egter beter dat sy weet waar sy met hom staan, sodat sy nie dalk later allerhande dinge van hom verwag wat hy nie bereid is om te gee nie.
Sy lig haar kop beslis. Haar vrees vir die onbekende toekoms en hierdie groot man druk sy ru op die agtergrond.
“Meneer Van Rensburg, ek het ’n ander voorstel om aan u te maak. Ek ... ek ...” Magriet begin stotter. “Dit ... e ... dit is vir my vreeslik moeilik, maar dit kan vir ons albei ’n uitkoms bied.” Sy kyk nie na hom nie. Haar oë bly op haar vasgeklemde hande in haar skoot.
“Leen asseblief vir my die geld om terug te gaan. Ek sal elke pennie aan u terugbetaal sodra ek ’n werk kry. U kan my woord daarvoor neem, meneer Van Rensburg.”
Daan staar in die groen, hartseer oë. Die gedagte dat hy met haar moet trou, is glad nie meer so skrikwekkend nie. Buitendien, oom Bennie het so iets voorsien, daarom het hy daarop aangedring om ’n huweliksertifikaat te sien voordat hy die plaas aan hom bemaak. ’n Plaas is in hierdie stadium glad nie te versmaai nie en die prys wat hy daarvoor moet betaal, lyk al hoe aanlokliker.
Die stilte rek tussen hulle. Magriet slaan haar oë verward neer.
“Ek is bevrees nie, juffrou.”
“Maar hoekom nie? U is onwillig en ek is onwillig om hierdie sinlose huwelik aan te gaan.”
Daan se verstand werk teen ’n versnelde tempo, op soek na ’n aanneemlike verskoning.
“Omdat ...” Hy maak ongemaklik keelskoon. “Omdat ek nie kans sien om so ’n klomp geld aan ’n wildvreemde meisie te leen nie. Sê nou maar ek hoor nooit weer van jou nie?”
Woede en teleurstelling wys beurtelings in haar oë. Sy lig haar kop en kyk reguit na hom, die oë blitsend. “Goed. Daar is egter een ding waarop ek aandring. Ek sal my deel doen op die plaas en ek sal werk vir my kos, maar ek wil soos die huishoudster behandel word. Eerstens gaan ek nie jou vrou wees nie, en tweedens wil ek elke maand ’n salaris hê, sodat ek na ’n jaar genoeg geld sal hê om terug te gaan.”
Iets soos teleurstelling roer in Daan. Hy weet nie waar hy die leisels verloor het nie. Hy was baie vasberade om die situasie van die begin af te beheer. Dat sy sou begin voorstelle doen en eise stel, het hy nie voorsien nie.
Hy beskou haar op en af. Hy weet nie eintlik wat hy verwag het nie – beslis nie so ’n vroulike wesentjie nie. Selfs die plaas wat hy as beloning vir sy daad sal ontvang, is op hierdie oomblik baie ver uit sy gedagtes. Net die feit dat sy nie lelik en onaansienlik is soos hy hom voorgestel het nie, krap sy gedagtes deurmekaar. Want daardie feit kanselleer die oënskynlike rede waarom sy na oom Bennie toe gekom het vir hulp. Hy het homself al wysgemaak dat sy nie ’n man in die Kaap kon kry nie en nou maar hier in Duitswes haar flikkers wil kom gooi.
Daan staan op. Hy toring bo haar uit. Sy donker oë blits kwaai.
“Ek neem die besluite, juffrou. Dit pas my toevallig om jou as huishoudster te gebruik. Ek sal jou gereeld vergoed en indien dit my na ’n jaar pas, kan jy gaan. Die feit dat ek jou gaan betaal vir jou dienste, ontneem jou van alle eise wat jy dalk aan my kan stel op grond van ’n huweliksertifikaat.”
Magriet is geskok. Sy voel die trane agter haar ooglede brand, maar met selfbeheersing wat uit woede gebore is, sluk sy dit beslis terug.
Daan gryp sy hoed en storm by die deur uit. Magriet sit ’n paar oomblikke lank vasgenael op die stoel voordat sy stadig opstaan en na haar kamer gaan.
Sy maak die deur sag agter haar toe. ’n Paar oomblikke staan sy met haar rug teen die deur terwyl die trane stadig onder die toegeknypte ooglede deursypel. Soos ’n ou vrou sak sy op haar bed neer en huil sag en rukkend.
Geleidelik bedaar die snikke en met rooi oë staar sy na die muur. Sy lig haar effens op haar elmboog om haar Bybeltjie in die hande te kry en sak dan terug teen die kussing. Lank lê sy so, met die Bybeltjie styf in haar hand vasgeklem. Eers toe die rustigheid en bekendheid van die verslete boekie se nabyheid deur haar vloei, lig sy haar op en slaan die Bybel oop.
Wees nie bevrees nie, want die Here doen groot dinge.
Dit is asof sy haar pa se sagte stem met die Ierse aksent van ver af hoor. Rustiger en meer getroos sit sy weer die Bybel neer.
Sy was haar gesig en kam haar hare. Die rok word hard geskud om van die kreukels ontslae te raak. Toe sy vir middagete gaan aansit, is daar geen teken van hartseer op haar gesig te bespeur nie.
Teen ongeveer vieruur kom Daan weer daar aan. Mevrou Morris kan skaars haar nuuskierigheid bedwing. Haar goeie maniere laat haar egter nie toe om uit te vra nie en sy laat die twee jongmense na vele nuuskierige kykies alleen.
Magriet wag stil dat hy eerste moet praat. Haar hande is netjies in haar skoot gevou en sy kyk stip voor haar op die grond.
“Ons trou môreoggend tienuur. Ek het alles klaar gereël. Vir jou eie veiligheid sal ons moet voorgee dat dit ’n normale huwelik is – van môre af – anders sal dit gou in die vallei versprei en dan is al ons opofferings verniet. As die ander manne weet dat ek net met jou getrou het om jou te beskerm, sal hulle hulle nie laat keer nie.”
Steeds sê Magriet geen woord nie. Die koppie is effens gebuig, haar hart klop bang en benoud.
Daan voel half ongemaklik. Hy wens sy wil iets sê, al word sy net kwaad. “Wel ... e ... wel, dit is al wat ek vir jou wou sê.”
Magriet kyk stadig op, die groen oë helder teen die bleek gesig. “Sal jy asseblief vir mevrou Morris vertel?”
Daan steek sy hand na haar uit. Hy wens hy kan haar troos. Hy wens hy was nie vanoggend so kras en
