nie?” Martha lyk verbaas oor haar eie vrypostigheid, maar sy glimlag breed vir hulle.
“Dit is dan nog so warm, Martha . . .” Hester gooi ’n bietjie wal. “Sodra die son sak, kan ons almal gaan stap. Ek wil nie hê julle moet alleen gaan nie, want dan het ek niemand om mee te gesels nie en hierdie vakansie gaan ek vreeslik selfsugtig wees. Ek is uitgehonger vir geselskap.”
Hulle drie kuier rustig op die stoep. Die kinders kom kort-kort inloer om van nuwe ontdekkings te vertel.
Louis het ná die ete verdwyn en hulle het hom nog nie weer gesien nie. Hester het maar net gesug; haar hart gaan uit na haar kind wat elke vakansie so hard werk.
“Ek is so bekommerd oor my kind . . . Ek is nou haastig dat hy moet terugkom plaas toe. Hy kan nie die twee loopbane behartig nie.” Sy kyk ver oor die veld heen. “Die arme kind kan nie so aangaan nie. Hy werk hom morsdood hier op die plaas. Hy het so gehoop dat hulle ’n manspersoon sou stuur wat volgende jaar by hom kon oorneem sodat hy kan terugkom plaas toe.”
Sy kyk vinnig na Alet. “Ag, ek bedoel niks daarby nie, hartjie! Dit is mos maar . . . jy weet tog hoe Louis is. Hy sal meer gerus wees as hy weet hy gee die werk oor vir ’n ander man wat weet wat aangaan . . . hy is altyd so bekommerd oor die kinders.”
“Wil hy dan die onderwys heeltemal los, tannie Hester?”
“Ja, hy kan nie so aangaan nie. Hy het kennis gegee vir die einde van hierdie jaar. Dit is hoekom hy so graag ’n man daar wou hê, sodat hy hom kon touwys maak en . . . en dan met ’n geruste hart die werk kon afgee.” Sy sit haar koppie versigtig neer. “Hier is te veel werk, my kind. Die plaas is groot. Om die waarheid te sê, dit is eintlik twee plase wat aan mekaar grens. Hy kan nie al die werk vakansietye doen nie. Die voorman is nou wel hier, maar hy wil graag self ’n ogie oor alles hou.”
“Mamma!” Klein Martie en Andries is skoon uitasem. “Kom kyk tog gou die hondjies!”
Martha stap gewillig saam met die kinders.
Alet verstom haar aan die stil, skaam Martha wat so ontdooi hier op die plaas onder Hester se vrolike, vriendelike gees. Sy lyk jare jonger, gesond en vol lewenslus.
Hester staar hulle ook agterna. Dan glimlag sy vir Alet.
“Dit is darem ’n pragtige klompie kleingoed. Louis het my hul omstandighede net so kortliks vertel, maar ek was aangenaam verras vandag. Die kinders is pragtig opgevoed, ten spyte van die pa se swakheid. En Martha, sy is ’n wonderlike vrou . . . om in sulke omstandighede so ’n wonderwerk te kon verrig.”
“Ja, sy is, tannie Hester, en sy het net liefde nodig om tot ’n pragtige mens te ontluik. Sy is vreeslik onderdruk en sy moes haar so baie vir haar man skaam dat sy geen vrymoedigheid meer het nie.”
“Is hier nog ’n bietjie koffie vir ’n dors en moeë man?” Louis sak op die stoel neer. Hy lyk groot en sterk in sy plaasklere. Die stof en sweet verhoog sy manlikheid en Alet probeer oral kyk behalwe na hom.
“My arme kind! Dit is vir my vreeslik swaar dat jy elke vakansie so hard moet kom werk. Ek wens die jaar is al om.”
Louis leun met sy kop teen die muur.
“Ek wens ook so, ou Mams! Ek wens regtig so!”
“Ek gaan net gou vir jou warm koffie haal, hierdie koppie is al koud.” Hester verdwyn met die koffiekan die huis in.
Alet staar ver oor die veld heen. Die stilte tussen hulle raak ongemaklik.
“Jy kan nie dalk probeer om ’n bietjie vriendeliker te wees wanneer my ma in die nabyheid is nie? Sy is geweldig sensitief en sal dadelik agterkom dat daar iets skort. Buitendien, die kinders en Martha geniet dit so . . . dit behoort genoeg beloning vir jou opoffering te wees.”
Alet word ’n antwoord gespaar toe Hester vinnig by die deur uitkom met warm koffie.
“Wat van jou, Alet? Nog ’n bietjie?”
“Asseblief, tannie.” Sy sal nou ’n hele kan koffie uitdrink net om haar hande besig te hou, want die woede kook binne-in haar. Sy het lus en gooi hom met die warm koffie. Hy is die een wat allerhande etikette aan haar vasspeld . . . sy het hom nog nooit te na gekom nie. Nou kom maak hy asof sy die een is wat . . . wat ongemanierd is.
Louis verslind rustig twee koppies koffie en ’n berg beskuit. Hy sit ’n rukkie net rustig agteroor toe hy klaar is. Daarna tel hy sy hoed op en druk gemaak kranklik sy hand op sy kruis toe hy opstaan.
“Wag, dat ek my maar gaan afsloof vir volk en vaderland.” Hy draai na Alet. “Kom stap saam kraal toe, dan wys ek vir jou die kalfies.”
Alet se oë blits op hom. Gebelg sien sy die flikkering in die bruin oë. Hy geniet dit! Die judas!
Sy het geen ander keuse nie as om op te staan en saam te stap. “Wil tannie Hester nie ook saamstap nie?”
“Ag nee, dankie, hartjie. Ek wil gou iets gaan maak vir aandete. Vanaand, as dit koeler is, kan ons ’n entjie met die pad langs stap.”
Alet sorg dat hulle goed buite hoorafstand is voordat sy hom takel. “Was dit nou nodig?”
Louis hou hom heeltemal ongeërg.
“Ek dink so! Wat dink jy sal my ma sê as sy moet weet jy is hier teen jou sin en dat jy my nie kan verdra nie, en dat jy my in jou hart verag?”
Die seer roer diep in Alet.
“Hoekom sê jy nie liewer dat jy my verag nie? Dit sal die hele waarheid wees.”
Alet byt haar kieste vas. Sy wonder wat hy sal sê as sy hom hier moet vertel dat haar onbetroubare, agterbakse hart haar lankal in die steek gelaat het, dat hy hom aan die kant van die vyand geskaar het. Want al wat met hom in hierdie stadium verkeerd is, is dat hy siek is . . . siek van die liefde! ’n Ongevraagde, voor-op-die-wa liefde vir hierdie egoïstiese, verwaande, foutsoekerige man.
“En buitendien, jy het haar tog seker vertel van jou kollega se swak reputasie . . . Dat sy al die mans binne trefafstand verlei . . . en wanneer sy die saak nie meer kan hanteer nie . . . wanneer dit vir haar te warm word, dan vlug sy.” Die sarkasme drup uit haar stem.
“Nee, ek het nie! Ek dra nie stories aan nie en ek luister nie na skinderstories omtrent ander mense nie.”
“Foei tog! Hoe edel! Wel, ék luister daarna en as ek nie genoeg weet nie, dan trék ek dit uit hulle uit. Ek verplig hulle om my die laaste krieseltjie sappige skindernuus te vertel. Ek dreig hulle, ek pers hulle af en ek skep ’n sadistiese behae daarin . . .” Sy krom haar vingers soos ’n roofdier en sper haar oë oop terwyl sy probeer om die genot wat sy veronderstel is om daaruit te put, na hom uit te straal.
Louis gooi sy kop agteroor en skater dit uit van die lag.
“Baie goed, juffrou Fourie. Ek dink jy moes liewer drama op universiteit gestudeer het.”
“Dit is nie nodig nie, meneer Erlank. Al wat ek op hierdie oomblik nodig het, is ’n blitskursus in ‘Hoe om jou skoolhoof te vermoor’ .”
Weer eens klink Louis se skaterlag oor die stil werf.
Hester loer by die agterdeur uit en ’n stil, beterweterige
