groet word nie erken nie en nog minder word sy genooi om te kom sit. Die vraag klink redelik kortaf: “Wat is die probleem?”
Miempie het so ’n soort ontvangs verwag en sy bly styf voor die vrou staan, maar met ’n reguit blik en ’n uitdagende ken. “Ek vermoed tuberkulose by sommige van julle werkers. Ek sal reël dat hulle getoets word. So gou moontlik, natuurlik.”
Ruda Visser frons. Sy is ’n mooi vrou, maar sy het ’n onvergenoegde uitdrukking op haar gesig. “Ons kan nie sommer ’n klomp werkers gelyktydig dorp toe laat gaan nie. Hoeveel het dit, en hoekom vermoed jy dit?”
“Die tekens is duidelik sigbaar by die vroue en kinders wat ek vanoggend gesien het. Siena, julle kok, het ook ’n kenmerkende teringhoes. Die mans het ek nie nou te siene gekry nie. Dáár sal waarskynlik ook ’n paar gevalle wees.”
Mevrou Visser is duidelik geïrriteerd: “Van die werkers rook enige gemors, suster. Van dagga tot gras. Wat verwag jy? Natuurlik sal hulle hoes. Dis …”
Miempie val haar in die rede: “En hulle bly in strooise wat kwalik bydra tot ’n gesonde leefruimte.”
Die ongeërgdheid verdwyn uit die vrou se oë. “Ekskuus?” vra sy kil.
Maar Miempie staan haar man. “Behuising – waar die mense bly en hoeveel hulle saam in een huis is – dra baie by tot tuberkulose, mevrou. Die vroue sê vir my dat die strooise veral in die winter erg klam is. Die vlei stoot so hoog op dat die mure klam deurslaan. Daar is een stroois waarin tot twaalf mense snags slaap … ’n eenvertrekhuis. En in die winter word die gate wat as vensters moet dien, toegestop. ’n Ideale broeiplek vir allerhande siektes, veral vir tuberkulose.” Ruda Visser se mond gaan oop, maar Miempie spring haar voor: “Ek is jammer, mevrou, maar ek moet hierdie dinge onder jou aandag bring. Dit sal weinig help om die mense vir tuberkulose te behandel terwyl hul lewensomstandighede bly soos dit is.”
Die stem is ysig. “Verstaan ek jou reg, suster? My man moet ander huise vir die werkers bou omdat jý so sê?”
“Jy verstaan my heeltemal reg, mevrou. Tensy jy nie omgee om jouself en jou gesin in gevaar te stel nie. Hulle sal jou van die kliniek af laat weet wanneer die mense moet inkom vir die toetse en ek sal aanbeveel dat die mans ook getoets word. Goeiemiddag, mevrou Visser.”
Hoewel sy so koel soos ’n komkommer voorkom terwyl sy wegstap en oomblikke later die werf uitry, is Miempie glad nie so seker van haarself nie. Inteendeel. Sy raas al weer met haarself, hoewel sy weet die koeël is reeds deur die kerk: Jy met jou groot mond! En die woordjie takt het jy seker nog nooit van gehoor nie!
Maar van die oomblik dat sy in Ruda Visser se koel oë gekyk het, was alle mooipraat en diplomasie na die maan. Dank die Vader sy is nie een van hierdie vrou se werknemers nie! Maar daar is ’n ongemaklike gevoel in haar dat sy vorentoe wel die vrugte van haar optrede gaan pluk … en dit gaan nie soet smaak nie.
Vir die tweede keer daardie dag moet Miempie haar gedagtes vinnig terugruk na die hede en nog vinniger die rem vasskop. ’n Motorfiets het skielik om ’n draai voor haar in die plaaspad verskyn. Die persoon op die motorfiets skrik ewe groot en koers sommer wild die bosse in. Ontsteld sien Miempie hoe die motorfiets omval.
Haar bene dra haar vinnig na die ongelukstoneel en sy slaak ’n sug van verligting toe sy sien hoe die persoon stadig orent kom. Die volgende oomblik is sy by haar.
“Ek is jammer. Ek kon jou nie sien aankom nie. Het jy seergekry?”
“Nee.” Die valhelm word afgehaal en Miempie kyk teen ’n jong meisie van sowat vyftien se gesig vas. Natuurlik Yolande Visser. Haar maag maak ’n draai. As sy darem vandag die enigste kind van die Vissers doodgery het …
“Is jy seker? Kom ons kyk of alles nog werk …”
“Ek makeer niks nie.” Die stem is opstandig.
Miempie vererg haar effens. So ’n klein snip … “Jy weet, jy het ’n bietjie vinnig om daardie draai gekom. Jy kon lelik seergekry het.” Geen reaksie nie. Die meisie begin die motorfiets optel en ná ’n oomblik van aarseling sê Miempie: “Nou ja, as jy dan niks oorgekom het nie … Tot siens.”
“Wag eers.” Toe Miempie terugkyk, kom die vraag: “Wie is jy?”
“Die suster wat die mobiele kliniek na die plaaswerkers van die distrik bring.”
“Ja, ek weet. Ek bedoel wat is jou naam?”
“Ek is suster Rust.” Miempie voel glad nie lus om ’n gesprek met die voorbarige meisie aan te knoop nie.
“Kan ek jou iets vra?”
Sy het nie juis ’n keuse nie. “Ja?”
“Ek … het gewonder of jy my dalk kan help. Dis … eintlik nie vir … my nie. Dis vir ’n vriendin.” Miempie staan haar net en aankyk en daar word hakkelend vervolg: “As ’n mens nog heel aan die begin van …” Daar word eers gesluk. “Ek bedoel, as ’n mens vermoed dat jy maar nog kort verwag … is daar mos iets wat ’n mens daaraan kan doen om … om dit te stop?” Toe sy Miempie se instinktiewe frons sien, vervolg sy vinnig: “’n … ’n Vriendin van my dink … dink sy mag dalk … só wees en … Is daar nie iets wat sy kan drink of doen om …?”
“Om dit af te bring nie?” Die kop knik en Miempie vervolg ernstig: “Dis ’n baie gevaarlike ding waarvan jy praat, Yolande. Dit kan selfs lewensgevaarlik wees. Al word ’n aborsie deur ’n dokter of ’n vroedvrou gedoen, kan dit baie ernstige gevolge inhou.”
“Maar is daar nie iets wat sy sélf kan doen nie? Ek bedoel, dis mos nie of dit al … al klaar ’n baba is nie … Dis tog nie …”
“Moord nie? Nee, daar is baie mense wat glo dis nie moord nie. Maar weet jy dat daardie hartjie reeds op drie weke begin klop … en dan weet die vrou of die meisie nog nie eens sy verwag nie; kan sy dit nog nie eens vermoed nie.” Die blonde meisie lyk skielik bleker en die naar kol op Miempie se maag word groter. “Ek sal jou vriendin aanraai om eers honderd persent seker te maak dat sy swanger is en dan … dan professionele hulp inroep.”
“Is daar dan dokters wat dit sal doen?”
“Jy bedoel ’n aborsie op haar uitvoer? Wel, as sy minderjarig is, moet sy dit liewer eers met haar ouers bespreek. En wat sy ook al wil doen, sy moet haar ouers se toestemming kry.”
“Maar wat anders kan sy dan dóén?” Daar is paniek in die stem van die jong meisie.
Miempie doen haar bes om die regte raad te gee: “Daar is geen ander verstandige uitweg nie. Sy moet vasstel of sy swanger is en dan die saak openlik met haar ouers bespreek.”
“Sy sal dit nooit doen nie! Ek bedoel, haar ouers daarvan vertel nie.”
“Sy het geen ander keuse nie, Yolande. Ek neem aan sy is nog maar … e … vyftien?”
“Amper sestien.”
“Sy is nog minderjarig. Sy sal haar ouers daarvan móét vertel.”
“Maar kan jý nie iets … iets vir my gee … wat ek vir haar kan gee wat dit miskien … miskien kan laat …”
“Nee, ek kan nie. Ek sal nooit so iets waag nie. Ek beskou dit as moord.
