vrou verraai. Die oë vertel duidelik dat sy nie haar lot as oujongnooi sonder meer aanvaar nie. Tewens, na die glimlag om haar lippe te oordeel, lyk dit asof sy ’n rooskleurige toekoms voor haar sien …
Toe die geselskap die volgende oggend op die dek staan, word hulle begroet deur ’n kleurryke en vreemde gesig. Die see om die boot wemel behoorlik van kano’s van verskillende groottes, elkeen volgeprop met glimlaggende eilandbewoners.
Iemand moes die vreemde boot aan die ander kant van die eiland gewaar en die nuus na die dorpie oorgedra het. Aangesien hulle net een keer per jaar die rantsoenboot te siene kry, is die aankoms van ’n vreemde boot ’n groot geleentheid. Almal wat moontlik kon, is vanoggend hier om die vreemdelinge te verwelkom. Uit vorige ervaring weet hulle dat ’n vreemde boot net een ding kan beteken – ’n ekspedisie wat van êrens agter die waterkim van ’n ver land kom om na hul voorvaders se moai en rongo-rongo te kom kyk. Dat vreemdelinge hierdie voorvaderlike erfenisse so interessant vind, pas hulle goed, want dit beteken dat die vreemdelinge bereid is om goed te betaal vir inligting en ontdekkings; en as hulle eers hul betaling het, pla dit hulle min dat hul inligting vals en hul ontdekkings tuisgemaak is.
’n Vreemde boot beteken dus onverwagte luukse, want die bewoners van Paaseiland is gewoond om net met die eenvoudigste en noodsaaklikste klaar te kom. Inligting en arbeid en ontdekkings word nie vir geld verkoop nie, want wat sal ’n mens met geld op hierdie uithoekie van die aardbol maak? Nee. Dalk is hierdie vreemde boot se ruim ook volgelaai met rolle materiaal wat vir die vroue onweerstaanbaar is en duisende vishoeke, die mees gesogte artikel by die mans.
Dit is wel die geval, buiten die lekkers, oorbelle, halsbande en ander dinge. Professor Islinger het uit ervaring van vorige ekspedisies geleer om die regte betaalmiddele saam te bring!
Wat eers na ’n haas onbegonne taak gelyk het vir die ekspedisielede, word nou baie vergemaklik deur die talle gewillige hande wat help aflaai. Weliswaar moet daar ’n streng wakende oog gehou word oor elke kano wat volgelaai en dan behendig strand toe geroei word.
De Afrikaansche Galei kan dit nie waag om te na aan die rotsagtige kus te kom nie, maar nog voordat die Suidsee-son reg bokant hulle staan, is die belangrikste reeds aan land gebring. Ten aanskoue van baie omstanders word die tente opgeslaan: slaaptente, ’n groot tent wat sal dien as eettent en algemene bymekaarkomplek, en dan nog ’n groot tent wat as ’n soort kantoor vir die wetenskaplikes ingerig word.
Teen laatmiddag is alles in orde en geskied die betaling vir die vriendelike hulp. Dis ’n plesierige klomp wat met breë glimlagge, uitgelate soos kinders, net so vinnig verdwyn as wat hulle onverwags verskyn het. Elke man het ’n kosbare pakkie sigarette en ’n hand vol vishoeke; die vroue is hoogs in hul skik met die nuwe rolle bont materiaal en die kinders verdwyn al kouende aan die lekkers van die vreemde wêreld anderkant die horison. Van môre af sal hulle tot vervelens toe kom vra of hulle nie met iets behulpsaam kan wees nie.
Pauli wil net omdraai om haar eie tent in orde te bring vir die nag, toe ’n eensame ruiter meteens sy verskyning op die naaste groen heuwel maak. Iets in sy houding laat haar tot stilstand kom. Hý is beslis nie net nog ’n nuuskierige besoeker nie. Hy ry reg op die kamp af en ook die res van die geselskap los alles waarmee hulle besig is en wag die man in.
Hy ry, soos al die eilandbewoners, sonder saal en sit op die perd asof hy daarop gebore is. Paaseiland het meer perde as mense, want dis die enigste vervoermiddel op die eiland en die enigste manier om oor die weg te kom. Die kinders is nog skaars in staat om alleen te sit, of hulle begin saam met hul ouers perdry.
Hy bring sy perd voor hulle tot stilstand en kyk hulle eers skerp deur. Pauli voel ’n vreemde spanning in die atmosfeer insluip. Dat hierdie man nie net ’n gewone eilandbewoner is nie, is baie duidelik. Sy klere is nie net veel netjieser en meer modieus as die res s’n nie, maar hy dra die stempel van ’n leier. Hierdie man is ook baie duidelik van gemengde afkoms, want hoewel hy nog die blas vel van die Polinesiër het, is die gesig fynbesnede en kom dit min ooreen met die ietwat growwer gelaatstrekke van die gemiddelde Polinesiër. Ook die blou oë wat verrassend in die donker gesig vertoon, verraai dat hy, soos baie van sy mede-eilandbewoners, nie meer op suiwer bloed aanspraak kan maak nie.
Toe hy eindelik praat, is sy stem beskaaf en sag, maar met ’n ondertoon van gesag daarin.
“Ia-o-rana kurua. Goeiedag aan u elkeen.”
Hy vertaal self sy groet op ’n suiwer, netjiese Engels, en klim dan af. “Wie is die leier van hierdie ekspedisie?”
Professor Islinger tree vinnig nader, verras om iemand so opgevoed en beskaaf op hierdie uithoek aan te tref. Dit was een van sy grootste probleme om te weet hoe hy met hierdie mense gaan kommunikeer.
Die twee mans groet en dan word die ander drie voorgestel aan dokter Inaki, goewerneur van die eiland. Op professor Islinger se belangstellende vraag oor die titel, word hy kortaf meegedeel dat dit ’n mediese titel is en weer moet die geselskap keer dat hul verbasing nie te opvallend blyk nie. Hierdie man is sy mede-eilandbewoners baie duidelik ver vooruit, dit kan almal sien, en almal is beïndruk.
“As u nie te moeg is nie, het ek ’n klein verwelkomingspartytjie vir u gereël – dis vanaand op Hangaroa. Dan kan u sommer u toestemmingsdokumente vir my saambring, asseblief, professor.”
Sy blik gaan vlugtig na die twee vroue. “U het kamp opgeslaan in die Vallei van die Konings, en dis ’n hele ent van Hangaroa af. Ek sal die jeep stuur om u te laat haal.” Hy glimlag effens. “Ek is bevrees dis die enigste voertuig op die eiland, en dit word selde gebruik. Soos u sien, gebruik ons perde – ek sal toesien dat u perde vir u geselskap kry.”
“Dis baie vriendelik van u, dokter Inaki. Ek het juis gewonder of ek ’n paar perde in die hande sal kan kry. Ons neem ook met graagte u vriendelike uitnodiging aan vir vanaand. Ons sal gereed wees. Baie dankie.”
“Dan is dit afgespreek.” Ná ’n koddige outydse buiginkie in die rigting van die vroue, spring hy weer ligvoets op sy perd. Met ’n ligte wuif van die hand begin hy dan op ’n drafstappie wegry in die rigting van waar hy gekom het.
“Nou wil jy meer!” laat professor Islinger hoor toe die goewerneur buite hoorafstand is.
“Ek is totaal verslae,” laat Pauli haar verbasing nou hardop blyk. “Wat soek só ’n man hier?”
Zelia se mond trek sarkasties, en sy loer vlugtig na Louw wat die perderuiter nog met vernoude oë agternastaar.
“Jou vrou is beslis beïndruk deur Paaseiland se goewerneur, Louw! Die ou wêreld is vol verrassings! Jy sou nie kon droom dat jy hier kompetisie sou raakloop nie, nè?”
Die frons tussen Louw se oë keep dieper, maar sy blik bly op die silhoeët op die heuwel. Ook professor Islinger frons, maar sê niks nie.
Pauli draai na die ander vrou. Tot dusver het sy Zelia se onderlangse stekies en sinspelings maar verdra. Maar sy het net so hard soos die res van die geselskap gewerk om alles in orde te kry, en sy kan kwalik haar ergernis onder ’n kalm stem verberg toe sy sê: “Ek dink dokter Inaki is enigeen van ons se gelyke, nie net in geleerdheid nie, maar beslis ook in opvoeding. Ek wil amper sê miskien nog sommige van ons se meerdere, waar dit goeie maniere aangaan. Ek vind hom ’n uiters fyn beskaafde, hoflike persoon – en wat daarvan?”
Sy stap dadelik na haar tent en laat ’n ietwat verbaasde drietal agter. Professor Islinger kan kwalik sy ingenomenheid verberg. Louw, daarenteen, lyk geensins ingenome met sy vrou se parmantigheid nie. Hy kyk net stilweg van die heuweltop na sy vrou se verdwynende gestalte. Zelia is ’n oomblik sonder woorde. Dan lag sy kortaf.
“Jammer.
