geskryf het.”
“Moet ek nie vir jou nog ’n bietjie vleis of groente insit nie?”
Ter wille van hulle albei wil Nell nie die groetery uitrek nie. Enige afskeid is hartseer, al het ’n mens opwindende vooruitsigte om na uit te sien. En netnou begin sy ook huil. Sy hou haar stem opsetlik lig.
“Moeder, al kry ek op Witbank die mooiste ou in die hele wêreld wat duimgooi, is hier nie ’n plekkie vir hom in die motor nie, ook nie eens vir ’n krieseltjie maalvleis of ’n ertjie nie. Ons sal nie honger ly nie. Die Handelshuis hou glo kruideniersware aan en leerling-motorwerktuigkundiges kry sakkevol geld. Ek gaan spekvet word. Ma sal sien, die eerste naweek wat ek kom kuier.”
“Sorg dat jou sitplekgordel vas is en onthou: stopstrate en verkeersligte is gemaak om by stil te hou.”
“Ja, Ma. Sê vir Pa as sy motor weer breek, sal ek hom vyf persent afslag gee om dit reg te maak.”
“Ry stadig, kind. As jy probleme het, bel. Laat weet sodra jy daar aangekom het. Onthou om te skryf. En kerk toe te gaan.”
“Ja, Ma.”
“Pas jouself op …”
Dis halfelf voor Nell se oorlaaide rooi Volksie uiteindelik by die motorhek uitry, en sy vir oulaas gemaak vrolik wuif na waar haar ma alleen op die stoep staan en haar voorskoot tussen haar hande verfrommel. Tussendeur vee sy met die agterkant van haar arm oor haar oë. Nell self veg ook teen die trane wat haar uitsig belemmer. Sy is meteens ook bang – bang vir die lang ent pad en dat sy te voortvarend was. Dis die eerste keer dat sy van die huis weg is. Hoewel oupa Mattewis ook familie is, kan hy nie haar eie ouers vervang nie en sy besef sy ken hom nie baie goed nie. Haar pa sê hy is eksentriek en agterstevoor. Haar ma sê hy is ’n heiden. Wat gebeur as sy en oupa Tewis nie stryk nie? As hy nie met haar werk tevrede is nie? As hy klandisie verloor omdat sy nuwe werktuigkundige ’n meisie is? Die boere op die platteland kan glo maar moeilik en bevooroordeeld wees.
Nêrens op Witbank of Middelburg is pragtige ouens wat ryloop nie, net vragmotors vol steenkool wat voor haar insny en dreig om haar van die pad af te druk.
Sy blaas ’n verontwaardigde toeter.
“Gaan stoot jou prêm, jy!” skree die bestuurder van die enorme kolos langs haar. Die bestuurder is groter as die Volkswagen.
Nell het die gebruikte Volkswagen met haar eerste drie maande se salaris by die bank gekoop; eers net genoeg geld vir ’n deposito gehad en die res by haar pa geleen. Toe die volgende agtien maande sonder sakgeld klaargekom om die paaiemente by te bring. Die rooi besie is vir haar kosbaar en sy wil nie van hom ’n konsertina laat word nie. Sy gee pad toe die steenkoollorrie haar in die linkerbaan dwing en skree nie beledigings terug nie. Maar dit doen nie veel vir haar gemoedsrus nie.
Prêm? Dink die bestuurder van die trok sy moet haar liewer met babas in stootwaentjies bemoei as om agter ’n motor se stuur te sit? Dit voorspel niks goeds vir haar nuwe beeld as robuuste, bekwame werktuigkundige nie; wel van antagonisme van manlike chauviniste teenoor ’n rokdraer wat dit op hul terrein waag.
Moet sy omdraai en weer tikster of klerk gaan word? vra Nell haarself af.
Nee, so maklik gee sy nie oor nie. Sy sal die spul mansmense wys: ’n vrou is net soveel as ’n mansmens werd. Oupa Tewis se vorige werktuigkundige was lui en onbekwaam, onbetroubaar en agtelosig. Sy sal die hele dorp wys sy kan die werk beter as Piet Booysen … of enigeen … doen.
“Ja, en jy ook!” roep sy die padvark in die trok agterna. Sy hou by ’n sementtafeltjie langs die pad stil om haar humeur en die Volksie se enjin te laat afkoel en die padkos te eet wat haar ma ingepak het.
Op die breë nasionale pad van Nelspruit af vorder sy goed tot duskant Hoedspruit, waar sy op ’n grondpad afdraai. Kuilvlei is nog negentig kilometer verder aan, volgens die kaart en haar pa se aanwysings. Nog omtrent ’n uur se ry, reken sy uit. Sy hoort voor vyfuur daar te wees.
Maar om halfses is daar nog geen teken van die dorp nie. As kind het hulle af en toe by haar oupa gaan kuier en Nell onthou Kuilvlei lê tussen twee plat koppies. Maar om haar is net vlakte, met ’n berg ver vorentoe op die horison, onder swaar, loodgrys wolke. Dit gaan reën, besef sy.
Dit word vinnig skemer en sy wil nie in die donker op ’n modderige grondpad sit nie. Sy trap die brandstofpedaal dieper weg en kyk bekommerd om haar rond. Wat het sy haar ma belowe? Dat sy nie sal verdwaal nie. Was daar ’n bordjie met Kuilvlei op, daar waar sy van die teerpad afgedraai het? Sy kan nie onthou nie. Sy hou stil, skakel die dakliggie aan en kyk weer na die kaart. Die grondpad is ongeveer tien kilometer duskant Hoedspruit. Het sy reg afgedraai of moes sy nog aangehou het? Sy weet nie.
Terugdraai teerpad toe? Dis twee uur se ry en haar brandstof is nie genoeg nie. Sy wou nie netnou op Acornhoek of Klaserie petrol ingooi nie, maar liewer haar oupa se vulstasie ondersteun en die tenk by Strydom Motors volmaak. Maar sy het nie daarmee rekening gehou dat sy kan verdwaal nie. Hier bly sit, kan sy ook nie, besef Nell en skakel die enjin aan. Dié pad moet die een of ander plek heen lei. Dalk ’n plaas of ’n ander dorp, waar sy sal kan pad vra. ’n Donderslag knal en skielik is dit asof die sluise oopgaan. Dit giet; hael en reën deurmekaar. Die veërs kan nie voorbly nie.
In die swak lig en deur die gordyn water kan sy dofweg uitmaak dat die pad vurk. Albei paaie lyk ewe hobbelrig en smal. Links of regs? Deur die gladde modder bokspring die stuurwiel onder haar hande, soos ’n jong perd wat nog nie ingebreek is nie. Sy het nie ’n hand vry om ’n muntstuk op te gooi nie. Sy draai links.
Onmiddellik wonder sy of regs nie beter sou gewees het nie. Die paadjie word al smaller; dis ’n see van water en los klippe. Sy ry deur ’n hek, sonder om dit raak te sien. Twee dowwe motorspore kronkel deur bosse en bome, ’n afdraande af en deur ’n laagte. Halfpad deur ’n driffie doem ’n swart gedaante plotseling in die motorligte op, reg in die middel van die windskerm.
Tot dusver het Nell kalm probeer bly, haarself gemaan om nie paniekbevange te raak nie. Sy is egter nie aan modder en grondpaaie gewoond nie en die donker gedaante laat haar skrik. Haar eerste gedagte is om haar voet van die brandstofpedaal af te ruk en rem te trap terwyl sy terselfdertyd die stuurwiel swaai.
Die remme slaan vas en die bande gly. Die motor swaai dwars, ploeg nog ’n paar meter ver deur ’n sproeireën van modder en tref toe die obstruksie met ’n dowwe slag.
Nell se voorkop tref die voorruit met ’n slag wat haar sterretjies laat sien. ’n Skerp pyn flits deur haar skouer en ’n oomblik lank word alles om haar donker. Haar oë kan nie fokus nie; om haar is ’n waas van watte en newels.
Toe sy weer kan registreer, is alles reeds donker. Die motor se een lig is dood en die ander een dof en skeef. Blykbaar is die glas gebreek, of die kabels gebuig. Sy weet nie watter ander skade daar nóg is nie. Sy vryf met ’n bewerige hand oor haar oë en probeer uitmaak wat sy getref het.
Dis ’n bees. Koei of bul en of sy/hy beseer is, kan sy nie sien nie. Net dat die groot, swart affêre nog steeds vierkantig in die middel van die pad staan en lyk asof hy regmaak om die kleiner rooi besie te bestorm.
“Af! Voertsek!” skree Nell.
Sy/hy verstaan blykbaar nie hondetaal nie. Áf, wat haar/hom betref, beteken kóm. Die dier mik in haar rigting en trap ’n paar sentimeter nader.
Die toeter werk nie meer nie. Nell draai die venster af en slaan met haar hand teen die motor se bakwerk.
“Loop!
