sê doktor Naudé wil nie verkoop nie?”
“Hy sê ons moet wag tot hy terugkom. Maar teen daardie tyd stel die koper dalk nie meer belang nie. Hy het vir ons ’n goeie aanbod gemaak, maar hy wil dadelik koop.”
“As ek mag vra – wat beskou jy as ’n goeie aanbod?”
Aletta noem die bedrag. Jim Muller antwoord nie en sy vervolg koel: “Dit klink miskien nie vir jou baie nie, maar Tiervlei is nie groot nie – net ’n paar honderd morg – en daar is omtrent net tien morg wat besproei kan word. Die res is droë landerye. Vroeër het my stiefpa heelwat beeste aangehou, maar met die droogtes wat jaar ná jaar erger geword het, was hy verplig om baie van sy vee te verkoop.”
“Die beeste wat weggeraak het – het jy al iets van hulle gehoor?” Sy kyk verbaas na hom en hy vervolg: “Meneer Brand het my vertel van die moeilikheid wat jy met die vorige bestuurder gehad het, ook van die aanbod wat jy vir Tiervlei gekry het.”
“Ek sien,” sê sy stil.
“Dit is natuurlik alles vertroulike inligting, juffrou,” sê Jim Muller beleef. “Jy hoef nie bang te wees ek sal jou sake met enigiemand anders bespreek nie.”
Aletta kyk belangstellend na hom.
“Ken jy doktor Naudé?” vra sy onverwags.
’n Oomblik aarsel hy, dan antwoord hy: “Ek ken sy swaer, meneer Brand, goed. Meneer Brand boer in die Nelspruitse distrik en ek het ’n tyd lank op die plaas langsaan gebly. Met vakansies het Frans Naudé soms daar gekuier. Soos jy weet, is hy die afgelope drie jaar in Europa en Amerika.”
Aletta haal weer haar skouers op.
“As jy die omstandighede ken, hoef ek niks verder te sê nie. En as jy voel dis jou plig om, ten spyte van wat ek gesê het, met die ploeëry aan te gaan … wel …”
“’n Goeie oes op die land is altyd ekstra geld in die sak, juffrou,” sê hy toe sy stilbly. “Al besluit julle ook om die grond te verkoop. Ons het die werksmense en die gereedskap. Al waarop ons wag is die reën.”
“Dis jou verantwoordelikheid,” sê sy kortaf. “Ek het genoeg ander bekommernisse …”
“Ek sal jou nie lastig val nie,” belowe hy. Jim Muller is ’n rukkie stil, dan sê hy: “Daar is iets wat my hinder.” Aletta kyk ondersoekend na hom en hy vervolg: “As die grond, of die grootste gedeelte daarvan, feitlik waardeloos is vir boerderydoeleindes – soos jy te kenne gee – waarom stel die vreemdeling dan skielik soveel in Tiervlei belang?”
“Ek weet nie. Tensy hy ook, soos die vorige bestuurder, visioene van rykdom en welvarendheid sien wat nie vir ons duidelik is nie.” Sy aarsel ’n oomblik, bewus van sy belangstellende blik, en sê toe onwillig: “Die vorige bestuurder, Jan Gouws, het my een aand ’n voorstel gemaak en toe gesê hy het planne met Tiervlei wat ons binne ’n paar jaar ryk sal maak. Maar of dit goud, olie, diamante of ander rykdom is wat hy in gedagte gehad het, het ek nooit gevra nie.”
Haar stem is spottend en Jim Muller se wenkbroue lig effens. Toe sê hy: “Die voorstel wat Jan Gouws jou gemaak het …”
“Ek het dit nie aanvaar nie,” sê sy kortaf. “Dis ’n persoonlike saak wat niks met die boerdery te doen het nie.”
Daar is ’n frons op Jim Muller se gesig.
“Is jy heeltemal seker dat hier nie goud of diamante of iets dergeliks is nie? Hierdie skurwe groen rantjies lyk vir my asof hulle groot geheime kan bewaar.”
Sy weet nie of hy spot of ernstig is nie, maar antwoord koel en beslis: “Daar is geen sprake van so iets nie. My stiefpa het my vertel dat hulle baie jare gelede hier in die omtrek geprospekteer het, maar daar het niks van gekom nie. ’n Rukkie voor sy dood was hier iemand wat grondmonsters kom neem het, maar ons het nooit iets gehoor nie. Dis goeie beeswêreld dié – as dit reën! Maar die afgelope jare het my stiefpa meer as die helfte van sy beesstapel deur droogte en siektes verloor.”
Jim Muller knik nadenkend.
“En die man wat so gretig is om Tiervlei te koop, weet jy wie hy is?”
“Nee. Hy het die aanbod vir Tiervlei deur ons prokureur, Gawie Pretorius, gemaak.”
“Een van die bure miskien?”
“Ek glo nie. Meneer Pretorius het nie so gesê nie.”
“Waarom die geheimhouding?”
Ongeduldig sê sy: “As ons die aanbod aanvaar, sal ons seker gou genoeg weet wie die koper is. En aangesien die man bereid is om kontant te betaal, maak dit aan my nie die minste saak wie die koper is nie. Ongelukkig kan ons niks sonder doktor Naudé se toestemming doen nie.”
“Jy hoef gelukkig nie meer lank te wag nie. Intussen is daar genoeg werk om te doen.” Hy aarsel ’n oomblik, dan sê hy onseker: “Juffrou …?”
“Wat is dit, meneer Muller?” vra sy nuuskierig.
“My naam is Jim. Ek sal dit waardeer as jy nie vir my ‘meneer’ sê nie.”
Aletta bloos soos ’n verleë skooldogter.
“Ek sal onthou, meneer Muller,” sê sy, opsetlik kil.
In stilte eet hulle klaar.
Toe hulle van die ontbyttafel af opstaan, sê hy: “Daardie vrou wat ’n ruk lank hier op Tiervlei saam met jou gebly het, waar is sy nou?”
“Tant Lettie? Ek dink sy is terug op die dorp,” sê sy styf. “Waarom vra jy?”
“Dink jy sy sal gewillig wees om weer ’n rukkie hier te kom bly?”
Aletta se blik is koel en skerp. “Ek weet nie. Maar waarom moet sy kom? Ons het haar nie nou nodig nie.”
“Ek dink tog dis nodig.” Hy aarsel ’n oomblik, dan sê hy: “Jy weet hoe gou die mense praat, en as ek en jy die meeste van die tyd alleen hier op die plaas is …”
Die man se gesig is doodernstig, en dis ’n paar tellings voor die volle betekenis van sy woorde tot haar deurdring. Sy lig haar ken en sê trots: “Ek steur my nie aan wat die mense sê nie.”
“Maar ek gee om,” sê hy sag. “’n Man in my posisie moet versigtig wees dat hy niks doen wat sy kans op ’n volgende betrekking kan benadeel nie.”
“Ek verstaan,” sê sy verleë. “En wie moet tant Lettie se salaris betaal? Nóg ek nóg my susters kan dit bekostig.”
“Dan moet die boedel haar betaal. Dit sal seker nie veel wees nie, en ek glo nie doktor Naudé sal beswaar daarteen hê nie.”
Sy haal haar skouers op. “Ek sal môre dorp toe ry en met Ta’ Lettie gesels. Maar wat gebeur as sy nie kan kom nie?”
“In daardie geval sal dit miskien verstandiger wees as jy op die dorp bly en net naweke met jou susters plaas toe kom.”
Daarop het Aletta geen antwoord nie.
Gawie Pretorius kom die middag kuier
