Evelyn Wessels
Vertrou nie op prinse
Tafelberg
1911
Die vrou luister aandagtig of sy nie iets deur die oop deur na die aangrensende slaapkamer kan hoor nie. Na ’n oomblik ontspan sy, want al wat sy hoor, is die rustige asemhaling van die man wat in die kamer langsaan slaap. Gelukkig is dit ’n helder maanlignag, sodat sy haar weg in die kamer vind sonder om ’n lamp op te steek. Sy neem die silwerraampie met die foto’s van die twee seuntjies en plaas dit in die gepakte oop reissak langs haar bed. Dan maak sy die sak saggies toe. Sy gooi ’n lang donkerblou fluweelmantel oor haar skouers sodat sy nie maklik sigbaar in die nag sal wees nie. ’n Oomblik kyk sy in die maanlig na haarself in die groot spieël. Sy is ses en twintig jaar oud – in die fleur van haar skoonheid, het haar pa gisteraand gesê. Haar donker hare is bo-op haar kop in ’n los bolla vasgemaak.
Sy maak die kamerdeur oop, gaan in die gang uit en maak die deur stil agter haar toe. Geruisloos beweeg sy die gang af. ’n Paar deure verder maak sy die deur van die kinderkamer oop. Weer staan sy doodstil en luister vir die kindermeisie se asemhaling. Sy glimlag toe sy haar liggies hoor snork.
Versigtig tree sy die vertrek binne. Dit is die speelkamer tussen die kindermeisie se slaapkamer en die slaapkamer van die seuntjies. Sy sluip saggies in die seuntjies se kamer in. Eers gaan staan sy by die ouer enetjie se bed. Hy het donker krulhare soos sy. Sy lang, donker wimpers lê sag oor sy rosige vel. Sy mondjie is effens oop. Sy staan doodstil en drink sy beeld in; dit moet haar dalk ’n leeftyd hou. Sy laat haar hand ’n oomblik liggies op sy voorkop rus. Dan draai sy na die kleintjie se bed. Sy sien dat sy oë oop is, dat hy haar stilweg in die maanlig dophou. Sy gaan sit by hom op die bed, maar hou haar vinger voor haar lippe om vir hom te beduie dat hy stil moet wees. Sy streel oor sy blonde krulhaartjies, effens klam van die sweet. “Mamma het net kom kyk of julle lekker slaap,” fluister sy. Hy gee haar sy soet glimlaggie en maak sy oë weer toe. Sy soen hom saggies op sy een wang, dan op die ander wang en eindelik op sy voorkoppie. Sy sit ’n rukkie so met haar kop teen sy koppie. Toe sy opkyk, is haar oë verblind deur trane. Sy staan op en plaas haar regterhand beskermend teen haar buik; dit is die kind wat sy dra wat die nag se gebeure noodsaak.
In die speelkamer neem sy weer haar reissak en stap terug na die gang. Sy maak die deur saggies agter haar toe en beweeg stil verder die gang af, met die groot trap na onder, en dan met verdere gange na die ou deel van die huis. In die voorkamer trek sy ’n enkel geskrewe, toegevoude bladsy uit haar mou en plaas dit in die silwerkom by die voordeur. Dan trek sy die grendels oop en gaan na buite. Sy maak die deur agter haar toe. Hulle sal wel in die oggend agterkom die deur is nie meer gegrendel nie.
Vinnig beweeg sy oor die groot grasperke van die tuin na die laning eikebome wat die plaaspad aandui, tussen die eikebome deur tot waar die laning by die openbare pad aansluit. Die donker rytuig wag reeds op haar. ’n Man klim uit die rytuig. Hy stap na haar en sodra sy by hom kom, omhels hy haar stil. Daarna laai hy die reissak op die bagasierak, help haar in die rytuig in en knik vir die drywer. Die perde begin aanstap en hulle beweeg weg van die plaashek af.
2005
1
Toe sy op die treetjies van die examination schools uitstap, Kyk Louise ’n oomblik op na die tipiese somber, reënerige Engelse lug. Dan breek die somerson deur en baai die ou steengeboue van Oxford se High Street in goud. Sy glimlag ingenome. Die eksamen is afgehandel, haar kursus voltooi en die wêreld daar buite hou veel belofte in. Sy voel gereed vir watter uitdaging ook al.
Die stroom van jubelende studente sleur haar saam na buite en sy word as ’t ware ingedra in die digte skare wat mekaar in die straat verdring. Namate die studente by die groot deure van die ou gebou uitpeul, vermeng ’n stroom van swart-en-wit akademiese drag met die bonte mengelmoes wat buite vir hulle wag. Louise voel hoe haar skraal lyf so deur die spul verdring word dat sy skaars kan asemhaal terwyl sy glimlaggend na haar eie groepie vriende tussen die skare soek. Oral skiet sjampanjeproppe en borrel die skuim in wit pluime uit die bottels terwyl studente mekaar juigend gelukwens.
Uiteindelik gewaar Louise die lang, skraal figuur van haar tutor, James Hilton. Op die rand van die skare troon hy kop en skouers bo die meeste studente uit. Langs hom sien sy die blonde kop van haar vriendin, Audrey, opgewonde op- en afbeweeg soos dié haar aandag probeer trek, terwyl ’n derde vriend, die Duitse Heinrich, dromerig oor die samedromming van studente tuur. Hy het sy viooltas by hom – seker pas les gehad. Sy kan net die wuiwende handjie van haar kort, Indiese vriendinnetjie, Anjeli, langs die ander drie eien.
Sy voel baie geëerd dat haar tutor hom by die studente kom voeg het om die geleentheid saam met haar te vier. Hul verhouding het gedurende die jaar in ’n goeie vriendskap ontwikkel. James is ’n persoon wat sy ten volle vertrou. Die feit dat hy ’n oud-Suid-Afrikaner is, het seker heelwat met hierdie spontane vriendskap te doen gehad, ook dat hy nie veel ouer as sy is nie. Maar meestal was dit bloot dat hulle uitstekend aanklank by mekaar gevind het, dieselfde sin vir humor het en dat James net so ’n wonderlike gawe ou is, dink Louise, terwyl sy haar pad na sy lang, lenige figuur oopveg. Sy kon baie maklik op hom verlief geraak het, as hy nie so gou laat blyk het dat sy romantiese belangstelling elders lê nie. Sy het amper van die intrapslag opgelet dat sy en James in die kunswaarderingsessies die pragtige jong mans in die Caravaggio-skilderye met ewe veel oorgawe bewonder het.
Wanneer sy uitasem by hulle uitkom, laat James die sjampanjeprop plof en skink vir haar ’n glasie in. Sy lang kuif val vooroor oor sy grys oë. Almal soen haar en wil weet wat sy van die laaste vraestel dink.
“Heel goed, skat ek,” antwoord sy ‘n bietjie angstig.
James wil meer detail oor die vrae hoor, maar die polisie begin nou geduldig maar beslis die skare uit die straat dryf sodat die verkeer weer kan vloei. Hulle stap dus vinnig aan. Die sydeur van Louise se kollege is nie ver af in die “High” – soos die Oxford-studente algemeen na die hoofstraat verwys – nie.
By die kollege stap hulle deur twee binnehowe, die een in die moderne deel van die gebou en dan die hoofbinnehof wat stuksgewys tussen die veertiende en die sewentiende eeu gebou is, tot in die kollege se agtertuin – vroeër die kerkhof van ’n kerkie uit die twaalfde eeu, nou die kollegebiblioteek. Hier en daar is ou grafstene van mense uit vervloë jare wat langs die kerkie begrawe is. So tussen hulle deur staan groepies vrolike studente in hul togas, omring deur vriende, en vier die einde van die eksamen.
Louise sit op ’n bankie en lig haar kop om die Engelse somerson in te drink, en die oomblik behoorlik te smaak en te geniet. Dan vertel sy van die vraestel. Op die aandrang van die ander, haal Heinrich sy viool uit die tas en speel ’n paar melodieuse Kreisler-stukke om hulle te vermaak. Die ander groepies studente klap luid hande saam met haar eie vriende wanneer hy klaar is. Almal is in ’n ekstatiese luim.
“Is jy absoluut seker jy wil nou teruggaan Suid-Afrika toe?” vra Audrey. “Wil jy nie kyk of jy iets interessants hier in Engeland of in Europa raakloop nie?”
“Iets interessants?” sê-vra Louise skalks. “Praat jy nou van ’n werk of van ’n man?”
“O, ’n werk,” lag Audrey, “maar ’n man kan ook ’n oorweging wees.”
“Inderdaad,” sug James, gemaak moedeloos.
“Nee wat,” sê Louise, “ek wil huis toe gaan. Ek het ’n wonderlike jaar hier gehad, onvergeetlik en onvervangbaar, en ek is baie lief vir julle almal, maar ek mis my ma en ek mis my land en ek mis my taal.”
“Nou, as jy so na jou ma verlang, wil jy teruggaan Bloemfontein
