en Kasper tot jou diens. Voormalige lede van die garnisoen en befaamd vir ons debuut in die opvoering van De Papegaai. 5 Maart 1803. Dit was onvergeetlik, sê ek jou. Onvergeetlik!”
“Genoeg, Elian!” Kasper sak op sy hurke af. Hy het die masker afgehaal en druk sy bebaarde gesig teen Gabriel s’n. “As ek mag vra, wie’s jy? En wat soek jy hierdie tyd van die nag in Di Schouwburg?”
Di Schouwburg? Gabriel deins terug vir die twakasem wat in sy neusgate opwalm en skud sy kop. Daarvan het hy nog nooit gehoor nie.
“Toenou,” kom Bartel tussenin. “Jy lyk nie soos ’n droster nie. Ontmoet jy ’n meisie hier?” Hy proes, haal ’n sakdoek uit en druk-druk daarmee teen sy mond. “Jy kan ons maar vertel. Ons bewaar geheime soos die graf.”
“Nee … ek …” Gabriel lek oor sy lippe. “Ek weet nie!”
Elian frons. “Jy weet nie? Hoe bedoel jy, jy wéét nie?”
Gabriel kan dit nie meer hou nie. “Ek weet niks!” gil hy. “Ek weet nie waar ek is nie. Ek weet nie hoe ek hier kom nie. En ek weet ook nie wie ek is nie. So daar het julle dit!” Hy begin weer bewe en vou sy mantel stywer om sy skouers.
’n Swaar stilte sak soos ’n fluweelgordyn oor die verhoog. “Jy weet nie wat jou naam is nie?” vra Elian ná ’n rukkie.
“My naam is Gabriel. Gabriel … Dumonsceau,” kom die van skielik vanself oor sy lippe.
“Dumonsceau … Dumonsceau …” Kasper krap sy baard. “H’m, iewers het ek die naam al gesien.”
“Regtig?” Gabriel skep moed. “My familie woon in Amsterdam …”
“Amsterdam?” Kasper se wenkbrou lig. “Amsterdam, Nederland? Wat soek jy dan in die Kaap?”
“Die Kaap? Watse Kaap?”
“Kaapstad? Die Kaap van Storms? Kaap die Goeie Hoop?” Kasper gooi die leidrade een vir een uit, maar elke keer skud Gabriel sy kop. “Jy weet, die ou halfwegstasie van die VOC?” probeer die akteur weer. “Hollandse verversingspos aan die suidpunt van Afrika? Nou onder Britse beheer?”
Gabriel vryf oor sy voorkop. Iewers het hy al hiervan gehoor, maar nee, hy ken die plek nie.
“Kom.” Elian help hom op sy voete en wys na die kleedkamer se halfoop deur. “Kom ons gaan sit.”
Binne is drie houtkratte, omgedop en in ’n kring om die brandende lantern gerangskik. Vies vir homself sak Gabriel op die naaste een neer. Vir wat het hy hom so oor ’n mik geskrik? Hy is in ’n teater; hy moes dadelik geweet het die drie vreeslike gesigte is net akteurs in kostuum.
Elian gee sy skouer ’n simpatieke drukkie. “Jammer, jongman, maar jy het ons ook verras. Jy sien, vandat Di Schouwburg ’n jaar gelede toegemaak is, kom ons elke maand rondom volmaan hierheen om terug te dink aan die wonderlike rolle wat ons op hierdie einste verhoog vertolk het. Vannag is egter die eerste keer dat iemand op ons afkom.”
Hy sug en sy stem word dromerig. “Aan die begin was dit so anders. Toe was hierdie teater dié plek aan die Kaap. Ek onthou nog die eerste opvoering, meer as dertig jaar gelede. 17 November 1800 om presies te wees. Shakespeare se Henry IV. Selfs Lady Anne Barnard was in die gehoor en al het sy gedink die opvoering was ietwat vervelig …”
Bartel maak sy keel skoon. “Jy dwaal af, Elian.”
“Ja, ja, dit word laat.” Kasper vroetel in sy jas se sak en diep ’n verslete leersakkie op. Hy knoop dit oop en haal ’n rol tabak uit. Met ’n knipmes wat hy ook uit sy sak haal, sny hy ’n repie af en prop dit in sy kies. “As jy my vra, is die seun disnis geslaan en beroof. Enigeen kan tog sien hy kom uit ’n rykmanshuis.”
“My lyf is nogal seer,” erken Gabriel terwyl hy oor sy agterkop vryf, “maar ek voel nêrens bloed of knoppe nie.”
“Mmm.” Elian krap sy bokbaardjie en frons. “Enigiets in jou sakke?”
Gabriel dop sy mantel se sakke om. “Niks,” rapporteer hy.
“Dit help nie ons sit langer hier rond nie.” Kasper klap die knipmes toe en steek dit in sy sak. “Ek stel voor ons gee Gabriel kans om te slaap. Wie weet, wanneer hy môre wakker word, onthou hy dalk alles.”
“Goeie plan,” beaam Elian.
Gabriel spring op. “Ek bly net nie alleen nie!” keer hy terwyl hy oor sy skouer na die donker deuropening loer.
Elian glimlag gerusstellend. “Toemaar, ons sal ons jasse vir jou leen. Dit sal jou warm hou en solank jy uit Jan Fluit se pad bly, sal niemand jou pla nie.”
“Jan Fluit?” wurg Gabriel dit uit. “Wie is dit?”
Elian haal sy skouers op. “Aag, sommer die dwaalgees van een van die ou orkeslede. Ons het hom al om middernag gehoor wanneer hy kom dwarsfluit oefen. Heeltemal onskadelik,” voeg hy by toe Gabriel sy asem skerp intrek. “Intussen sal ons rondvra. In die wintermaande is die baai stil, maar gister het die kanon een maal gevuur. Ons sal bietjie hoor watter skip anker gegooi het en of jou naam op die passasierslys was.”
“Kan ek nie maar saam met julle gaan nie?” probeer Gabriel weer. “Ek wil graag by wees as julle met die skeepskaptein gaan praat.”
“Onmoontlik!” knip Kasper hom kort. “Jy bly net hier en sit nie jou voet in die strate nie. ’n Mens weet nooit wat agter jou groot vergeet skuil nie.” Hy waai ’n dik vinger voor Gabriel se neus. “Byt vas tot môrenag, ons sal kyk wat ons kan uitvind.”
“Goed, maar bring net kos ook saam,” gee Gabriel in.
Toe sy drie nuwe vriende een vir een opstaan, hulle jasse afstroop en langs hom neersit, trek sy maag op ’n knop. Alleen? Saam met ’n fluitende spook? Beslis nie iets waarna hy uitsien nie.
Hy wag tot hulle by die deur uit is voor hy die drie jasse in die hoek van die vertrek oopgooi. Ga, wie dra sulke goed, grof en swaar soos soldatejasse? wonder hy vies terwyl hy daarop gaan sit. Akteurs wat ook lede is van die garnisoen? Daarvan het hy nog nooit gehoor nie.
Hy vou sy hande om sy opgetrekte knieë en leun met sy kop teen die koue muur. Slaap sal hy tog nie, nie met al die vrae wat in sy kop stoei nie. Buitendien vertrou hy nie die vrede nie. Wie weet watter nare verrassings wag nog op hom?
Sy oog val op ’n stukkie houtskool by sy voete. Verveeld tel hy dit op en rol dit om tussen sy vingers. Asof dit iets is wat hy gewoond is om te doen, lig hy sy hand en begin teen die afgeskilferde muur teken. Eers is daar net ’n klomp strepe, maar later, in die gloed van die lantern, neem ’n skets vorm aan.
Toe hy klaar is, staan Gabriel terug om sy tekening beter te bekyk. Wat? Hy deins terug toe hy in twee geelbruin oë vaskyk. Die oë knip stadig. ’n Stowwerige hand skiet uit die skets en benerige vingers gryp sy boarm vas.
◊ 3 ◊
Die seun wat uit die tekening na Gabriel kyk, is seker omtrent so oud soos hyself. Geelbuin vel. Kort, wollerige hare. Oor sy voorkop diep merke wat soos ’n ou litteken lyk. Sy vingers klem onnatuurlik koud om Gabriel se boarm. “Ek’t geweet jy sal kom, Gabriel,” sê hy heel verstaanbaar, al klink dit anders as die Hollands wat Gabriel praat.
Help!
