Cokolwiek powiesz, nic nie mów. Группа авторов

8

O ile nie podano innego źródła, wszystkie informacje w tym rozdziale pochodzą z wielu wywiadów z Michaelem McConville’em. Anne McConville urodziła się 28 listopada 1952 roku, a umarła 29 września 1992 roku. Chorowała na stwardnienie guzowate. Informacja o czternastu donoszonych ciążach – zob. Susan McKay, Diary, „London Review of Books”, 19 grudnia 2013.

9

Archie McConville, Susie McConville, wywiady udzielone autorowi.

10

Tamże.

11

Snatched Mother…, dz. cyt.; zeznanie Archie’ego McConville’a.

12

Większość dzieci Jean McConville zapamiętała, że nieznajomych było ośmioro. Zob. np. zeznanie Archie’ego McConville’a. W niektórych relacjach pada jednak większa liczba. W rozmowie z Susan McKay Helen podała, że grupa składała się z „czterech kobiet i ośmiu mężczyzn”. Należy pamiętać, że Helen nie było wtedy w domu – Susan McKay, Diary, dz. cyt. W rozmowie ze mną Michael McConville szacował, że grupa liczyła od dziesięciu do dwunastu osób.

13

Michael McConville, Archie McConville, Susie McConville, wywiady udzielone autorowi.

14

Sons Recall 30 Years of Painful Memories, „Irish News”, 24 października 2003; wywiad z Agnes McConville, Marian Finucane Show, RTÉ Radio, 23 listopada 2013.

15

Michael McConville, wywiad udzielony autorowi.

16

Zeznanie Archie’ego McConville’a.

17

Michael McConville, wywiad udzielony autorowi.

18

Archie McConville, wywiad udzielony autorowi; Sons Recall 30 Years…, dz. cyt.

19

Tamże.

20

Archie McConville, wywiad udzielony autorowi; zeznanie Archie’ego McConville’a.

21

Archie McConville, wywiad udzielony autorowi.

22

Sons Recall 30 Years…, dz. cyt.

23

Dolours Price, wypowiedź w filmie dokumentalnym Ja, Dolours, reż. Maurice Sweeney, produkcja Ed Moloney, Nuala Cunningham, New Decade Films, 2018.

24

P-EM.

25

P-TKT.

26

Lest We Forget, „Daily Express”, 1 czerwca 1974.

27

Eamonn McCann, wywiad udzielony autorowi.

28

Protest Now, Before It Is Too Late!, „Irish People”, 12 stycznia 1974; Republicanism is Part of Our DNA, Says IRA Bomber Dolours Price, „Telegraph”, 23 września 2012.

29

P-EM.

30

Lest We Forget, dz. cyt.

31

Tamże; szczegóły na temat ucieczki – zob. Uinseann MacEoin Ó Rathaille, The IRA in the Twilight Years. 1923–1948, Dublin: Argenta, 1997, s. 452.

32

Tim Pat Coogan, The IRA, New York: St. Martin’s Press, 2002.

33

P-EM.

34

Tamże.

35

Tamże; P-TKT.

36

Dolours Price, Gerry Kelly. He’s Not the Boy I Loved, „Fortnight”, wrzesień 2004.

37

P-EM.

38

Z niezamierzonym komizmem Gerry Adams umieścił w jednej ze swoich książek wspomnieniowych kalendarium wydarzeń, zaczynające się od 1169 roku – zob. Gerry Adams, A Farther Shore. Ireland’s Long Road to Peace, New York: Random House, 2005, s. XI.

39

Peter de Rosa, Rebels. The Irish Rising of 1916, New York: Random House, 1990, s. 268.

40

Ruth Dudley Edwards, Patrick Pearse. The Triumph of Failure, Dublin: Poolbeg Press, 1990, s. 7, 8.

41

Ruán O’Donnell, 16 Lives. Patrick Pearse, Dublin: O’Brien Press, 2016, s. 18, 63.

42

Tamże, s. 140, 141.

43

de Rosa, Rebels, dz. cyt., s. 89.

44

O’Donnell, 16 Lives, dz. cyt.

45

Flags and Emblems (Display) Act (Northern Ireland), 1954; ustawę zniesiono w 1987 roku.

46

Price, Gerry Kelly, dz. cyt.

47

Tamże.

48

Big Arms Haul in Belfast, „Irish Times”, 30 maja 1938; The Belfast Explosion, „Irish Times”, 31 maja 1938.

49

P-TKT.

50

Old Bailey Bomber Ashamed of Sinn Féin, „Village Magazine”, 7 grudnia 2004.

51

Tamże.

52

Price, Gerry Kelly, dz. cyt.

53

P-TKT.

54

P-EM.

55

Tamże.

56

P-TKT.

57

Tamże.

58

Tamże; Price, Gerry Kelly, dz. cyt.

59

Eamonn McCann, wywiad udzielony autorowi.

60

Zob. Michael Farrell, Northern Ireland. The Orange State, London: Pluto Press, 1987.

61

Michael Farrell (ed.), Twenty Years On, Dingle: Brandon, 1988, s. 14.

62

Marc Mulholland, Northern Ireland. A Very Short Introduction, Oxford: Oxford University Press, 2002, s. 24.

63

Daniel Finn, The Point of No Return? People’s Democracy and the Burntollet March, „Field Day Review” 2013, nr 9, s. 4–21.

64

Archiwalne nagrania.

65

Często podaje się, że Dolours urodziła się 21 czerwca 1951 roku, co oznaczałoby, że miała wówczas siedemnaście lat. Dotarłem do jej aktu urodzenia. Wynika z niego, że przyszła na świat 16 grudnia 1950 roku, więc 1 stycznia 1969 roku miała już osiemnaście lat.

66

Dolours Price w liście do rodziny, 28 stycznia 1974, [w:] Irish Voices from English Jails. Writings of Irish Political Prisoners in English Prisons, London: Prisoners Aid Committee, 1979, s. 54.

67

Dolours i Marian Price w listach do rodziny, 7 stycznia 1974,

Скачать книгу