style="font-size:15px;"> Луксордаги ибодатхона мажмуаси
Шаҳарларни қуриш пайтида диний ва астрономик ғояларга эътибор катта бўлиб, улар билан уларнинг улкан тузилмалари боғланган. Аввало, бу Некрополлар ва Маъбад мажмуаларига тааллуқлидир. Буюк пирамидалар эски шоҳликка хосдир (пойтахт Мемфис яқинида) ўрта ва янги шоҳликлар даврида,
Миср – Мемфис
Мемфис – Нилнинг ғарбий қирғоғида, Юқори ва Қуйи Миср чегарасида жойлашган қадимги Миср шаҳри. Милоддан аввалги 3-минг йилликнинг бошидан бери мавжуд ва милодий 1 минг йилликнинг иккинчи ярмигача Замонавий Миср ҳудудида маҳаллийлаштириш – Эл Бадрашине шаҳри ва Қоҳира губернаторлигининг Қоҳира шаҳридан жанубдаги Мит Раҳина қишлоғи.
Фива
Фива – Қадимги Миср пойтахтларидан бири – Юқори Мисрнинг IV ном (Уасет) пойтахтининг юнонча номи. Шаҳар Ўрта денгиздан 700 км жанубда, Нилнинг икки қирғоғида жойлашган эди.
Фива пойтахтга айланганда, пирамидалар ўрнига Маъбад мажмуалари қурилган. Месопотамия инсоният тарихидаги биринчи шаҳарлар Месопотамиянинг жанубий қисмида, Дажла ва Фуротнинг қуйи оқими водийларида вужудга келган.
Ур шаҳри
Ур – қадимги жанубий Месопотамиянинг энг қадимги Шумер шаҳар-давлатларидан бири, милоддан аввалги 6-минг йилликдан бери мавжуд бўлган, милоддан аввалги IV асргача Ур Бобилнинг жанубида, ҳозирги Ироқдаги Телл ал-Муқаярнинг жанубида, Носирия яқинида, Фурот дарёсининг ғарбий қирғоғининг пастки қисмида замонавий арабча «Тел ал-Мукаяр» номига эга бўлган ҳудудда жойлашган. Шаҳар Эски Aҳдда Иброҳимнинг туғилган жойи бўлган «Халдей ураси» деб номланган.
Шумер шаҳарларининг ўзига хос хусусияти режанинг юмалоқ шакли эди. Ур,, Лагаш», Упи шаҳарлари шакли эллипсга яқин. Самал шаҳри, Телл эл-Обеиде ибодатхонасининг деворлари режада аниқ доирага эга. Қадимги эпикда қаҳрамон Гилгемеш (милоддан аввалги III минг йиллик) ҳақида эслатиб ўтилган, Урук шаҳри худолар томонидан қурилган шаҳарлардан бири сифатида шакли юмалоқ эди. Девор билан ўралган шаҳарда сарой, бозор, боғ турар жой бинолари, яйлов (яйлов), йўллар бўлган. Яъни, юмалоқ шакл
Ушбу даврнинг иккинчи кенг тарқалган шаҳар тури эди тўртбурчаклар ёки тўртбурчаклар шаклида режага эга қишлоқлар ва шаҳарлар – Кахун,
Кахун
Aхетатон (Телл-Aмарна)
Ел-Каб, Aхетатон (Телл-Aмарна), Бобил ва бошқалар. Шаҳарсозлик тарихи шундан далолат берадики, режанинг бу шакли милоддан аввалги III минг йилликдан бошлаб содир бўлган.
Шу билан бирга, қадимги Миср шаҳарлари жойлашган жойда олиб борилган археологик қазишмалар шуни кўрсатадики, шаҳарнинг тўртбурчаклар шакли кўпинча овал ёки тартибсиз (Мисрдаги Ел-Каб қалъа шаҳри ёки Бобилдан олдинги «ботқоқ маданияти» нинг дастлабки жойлашуви)
