(бүкәнгә утыра). Җан кылларын өзәр көчләр табып бир син миңа, Сара!
Сара. Күземнән юк булсаң иде, ярабби!
Гармун алып чыгып ыргыта да кереп китә. Сәгыйдулла гармунны тотып кала.
Сәгыйдулла (авыз эченнән җыр көйли).
Сусадым ла, җаный, сулар кайда?
Дәрья суларында юк файда.
Урамнар ла гизеп, җан тибрәтеп,
Бер үталсам, миңа шул файда…
Нәрсә йөртә соң мине ташулы төндә каңгыратып? Тозлы җил шикелле бушка исеп, яшьлек каядыр очып бара. Аратага бикләп куеп буламыни аны?.. Әй, кеше! Анасыз калган тай арата киртәсен кимергән күк, гомер буе ник кимерәсең хәтерне?! Ничек итеп акылга килергә дә ничек итеп әрнүләрдән арынырга, бу хисләрдән айнырга соң? Яшен суккан агачлар да яшәүчән… Үз хаклыгымны аңлатырга тырышып, нинди көй чыгардым! Ни теләдем? Ата көртлек туй җырын җырлаганда, мылтык тоткан аучы килгәнен ишетмәгән күк, кеше кайгысына саңгырау булып ник йөрим соң мин?! Кайда миңа урын: җирдәме, һавадамы… күк белән җир арасындамы? Яшәү кыйблам кайда? Карпат таулары аша туп күтәреп чыкканда, ник булган да хәзер ник юк соң ул кыйбла?.. Аңларга иде боларның һәммәсен. (Күккә карап.) Әй, кем бар анда?! Әйт, каян бу моң? Күк гөмбәзен кыңгырау итеп, җырымны тагын бер тапкыр кагыйммы? (Гармунын иңенә элә, җырлый.)
Биек тау башында ни күренә –
Болытлардан узар ла күк атмы?
Ялгыз атны адаштырган карлар
Пар йөрәкне лә бозар куәтме?
Челтәрле генә чана кузырлы,
Ат ялларын ачы җил кисә.
Кар бөртеге булып очар идем,
Тауның башларында син дисә.
Биек тау башында ни күренә –
Карбыз чәчәк атадыр кардан ак.
Дөньяларга гына килсә икән
Араларда йөрер аргамак.
Ераклашкан кыңгырау тавышы.
Җитте… Бүген соңгы көн. Көйне берәүнең дә ота алмавы яхшы булды әле. Онытылсын. Шайтаннарга олагыплар онытылсын! Соңгы кат, җитте!..
Яндырган ла шәмнәр сүнәрме,
Җыр җырламый кеше түзәрме?
Җырлар җырлап эчне бушатмаган
Моңлы кеше егылып үләрме?..
И-их! (Чыгып китә.)
Фәрдәнәләр өе. Ярми, тәлинкәле репродукторны алып, радиоалгыч урнаштырып йөри. Чиләк-көянтә күтәреп, Фәрдәнә кайта.
Фәрдәнә. Ник ут кабызмыйсың? (Лампочка кабыза.)
Ярми (ачулы). Караңгысы да адәмнәр өчен яратылган. Караңгыда кеше күрми.
Фәрдәнә. Нәрсәне?
Ярми. Синең шуның белән тел чайкап торуыңны. Эңгер-меңгер йөзегезне капламаса, телегез ни сөйләгәнен күзегездән белер идем.
Фәрдәнә (кисмәккә су бушата). Эчтә нинди авыру ятканын күбрәк телдән беләләр. Авырудан караңгыда ятып кына качып булыр дисеңмени?
Ярми. Авырудан?
Фәрдәнә. Эчебездә бер-беребез күңеленнән яшереп асраган авыру юкмы әллә? Ишетәсеңме? Буа өстеннән елга ташый! (Су, кисмәктән ташып, идәнгә ага.)
Ярми. Кисмәгең ташый ич.
Фәрдәнә. Кисмәк түгел, җан ташый шулай. Әнә бүген «тагын узам» ди.
Ярми. Алай булгач, аның белән нишләп сөйләшеп
