çevrilirdi. 1937-ci ilin payızında baş nazir vəzifəsini tutan sosialist Neqrin açıq şəkildə “biz xüsusi mülkiyyətə hörmətlə yanaşırıq” demişdi. Müharibə başlananda faşistpərəst baxışlarına görə təqibdən qorxub İspaniyadan qaçan kortes- parlament deputatları isə tədricən geri qayıdırdılar.
Haqqında danışdığım proseslərin faşizmin təhlükəyə çevrildiyini görən fəhlələrlə burjuaziyanın öz aralarında bağladıqları müvəqqəti ittifaqın nəticəsi kimi meydana çıxdığını xatırlasaq, onun mahiyyəti daha da aydınlaşar. Xalq cəbhəsi adı ilə tanınan həmin ittifaq əslində düşmənlərin birliyi idi. Nəticədə müttəfiq tərəflərdən birinin digərini udması həmişə qaçılmaz nəticəyə çevrilirdi. İspaniyadakı vəziyyətin ölkənin xaricində anlaşılmazlıq doğuran yeganə gözlənilməz cəhəti kommunistlərin hökumət sıralarında ifrat sol deyil, ifrat sağ mövqedə dayanmaları idi. Əslində burada da təəccüblü heç bir şey yox idi. Çünki digər ölkələrdə, ilk növbədə isə Fransada kommunist partiyalarının taktikası aydın şəkildə göstərmişdi ki, rəsmi kommunizmə ən azı indiki mərhələdə antiinqilabi qüvvə kimi baxmaq lazımdır. Kominternin siyasəti (beynəlxalq vəziyyəti göz önünə gətirəndə bunun müəyyən dərəcədə yolverilən olduğu anlaşılırdı) hərbi ittifaqlar sistemindən tam şəkildə asılı olan SSRİ-nin müdafiəsinə yönəlmişdi. Məsələn, SSRİ kapitalist – imperialist Fransa ilə müqavilə bağlamışdı. Əgər Fransada kapitalizm zəifləsəydi, bu ittifaq SSRİ üçün əhəmiyyətini itirərdi. Deməli, Fransa Kommunist partiyasının siyasətinin antiinqilabi mahiyyət daşıması zərurətə çevrilirdi. Başqa sözlə desək, fransız kommunistləri indi yalnız üçrəngli bayraq altında getmir və “Marselyoza” oxumurlar. Ən mühüm məsələ onların fransız müstəmləkələrində fəal təbliğatdan çəkilmələridir. Təxminən üç il əvvəl Fransa Kommunist partiyasının rəhbəri Torez bildirmişdi ki, Fransa fəhlələrini heç vaxt alman qardaşlarına qarşı müharibəyə cəlb edə bilməzlər. İndi isə ən çox çığır-bağır salan vətənpərvərlərdən biridir. İstənilən ölkədəki kommunist partiyasıın siyasi xəttinin ən mühüm tərəfi həmin ölkənin Sovet İttifaqı ilə hərbi (həqiqi, yaxud potensial xarakterindən asılı olmayaraq) əlaqəsidir. Məsələn, indi İngiltərənin mövqeyi aydın deyil. Ona görə də İngiltərə Kommunist partiyası hələ də hökumətə düşməncəsinə yanaşır, silahlanmaya qarşı kəskin çıxışlar edir. Əgər Böyük Britaniya SSRİ ilə ittifaqa girib hərbi müqavilə bağlasa, ingilis kommunistləri də öz fransız həmkarları kimi sədaqətli vətənpərvərlərə və imperialistlərə çevriləcəklər. İlk əlamətlər artıq göz önündədir. İspaniyada kommunist “dəsti-xətti” Rusiyanın müttəfiqi Fransanın bu ölkənin inqilabi qonşuya çevrilməsinin, eləcə də ispan Mərakeşinin müstəqillik arzusunun qarşısının alınmasında özünü göstərirdi. Qırmızı inqilab haqda nağıllar yayan və Moskvadan maliyyələşən “Deyli-meyl” qəzeti həqiqətdən həmişəkindən daha uzaq dayanmışdı. Əslində İspaniyada inqilabın qarşısını ilk növbədə məhz kommunistlər almışdılar. Sonralar, hakimiyyət bütünlüklə sağların əlinə keçəndə kommunistlər inqilab liderləri ovunda liberallardan daha qabağa getməyə hazır olduqlarını göstərdilər.
Конец ознакомительного фрагмента.
Текст предоставлен ООО «ЛитРес».
Прочитайте эту книгу целиком, купив полную легальную версию на ЛитРес.
Безопасно оплатить книгу можно банковской картой Visa, MasterCard, Maestro, со счета мобильного телефона, с платежного терминала, в салоне МТС или Связной, через PayPal, WebMoney, Яндекс.Деньги, QIWI Кошелек, бонусными картами или другим удобным Вам способом.
