ГЁТЕНИНГ ЗАКОВАТ ХАЗИНАСИ. Акмал Саидов

Чтение книги онлайн.

Читать онлайн книгу ГЁТЕНИНГ ЗАКОВАТ ХАЗИНАСИ - Акмал Саидов страница 5

Жанр:
Серия:
Издательство:
ГЁТЕНИНГ ЗАКОВАТ ХАЗИНАСИ - Акмал Саидов

Скачать книгу

йєллаган мактубида. Даріаїикат, Гёте їайтиб боргач, вазирлик лавозимининг керак-нокерак ишларидан бир їадар халос этилиб, унга энг аввало, санъат іамда илму урфон билан шуўулланиши: кутубхона, театр ва университет бошїаруви билан машўул бєлишлиги учун барча шароитлар яратиб берилади.

      Беіаловат йиллар

      (1788-1805)

      Гёте їайтиб келгач, яна оўир аіволда їолади. Карл Август сафарга жєнаб кетади, Шарлотта эса унга совуї муносабат билдира бошлайди. «Дєстларим тасалли-таскин бериб, чорлаш єрнига, мени тушкун бир іолатга солиб їєйдилар, (…) іеч ким мени тушунмас эди». Эски муносабатлар совигач, энди у янги дєстлар орттиради; олим ва сиёсатчи Виліелм фон Іумболдт (1788), шоир Фридриі Шиллер (1790), жаіонгашта саёіатчи Георг Форстер (1791), малика Амалия фон Галлицин (1792) каби машіур кишилар билан танишади. Їайтиб келганидан сєнг орадан уч іафта єтгач, Гёте 23 ёшли Кристиане Вулпиусни учратади-ю, унга ошиї бєлиб їолади.

      Италия саёіатидан мутаассир ва Кристианега бєлган муіаббатидан масрур Гёте 1788 йилда «Рим элегиялари»ни, келаси йили эса «Тассо»ни ёзиб тугаллайди. 25 декабрда уларнинг єўли Август дунёга келади. Орадан уч ой єтиб, Венециядан Анна Амалия хонимни олиб келиш учун у яна Италияга отланади, їайтиб келиб, яна даріол герцог кетидан Бреслауга жєнайди. У ерда Пруссия Австрия ва Польшага їарши іарбий іаракатлар бошлаётган эди. Хайриятки, тинчлик битими – «Райіенбах Конвенцияси» тузилиб, урушнинг олди олинади.

      Гёте табиатшунослик илмига оид асарлар ёзиш билан машўул бєлади. «Єсимликлар метаморфозасини тушунтиришга уриниш» (1790) асарини іамда єзининг «Оптикага доир илк маїолалар» (1791-1792)ини эълон їилади. Булардан ташїари, у ранглар іаїидаги муфассал таълимот устида ишлашни давом эттиради. Унинг ранглар таъсиротларига доир їарашларини єз ичига олган ушбу асар, ниіоят 1810 йилда босилиб чиїади.

      1791 йили Гётега Ваймардаги сарой театрига раібарлик їилиш ишониб топширилади. У нафаїат театр репертуари, балки актёрларнинг ижрочилик маіорати, тил маданиятидан тортиб то саіна декорациясигача бєлган ишлар концепциясини яратиб, уни муваффаїият билан амалга оширадики, пировардида унинг бу фаолияти кейинчалик «Ваймар услуби» номи билан тарих саіифаларидан єрин олади.

      Кейинги йили шоирнинг Франциядаги революцион (инїилобий) іарбий юришларда Карл Августга іамроілик їилишига тєўри келди. Урушнинг барча азоб-уїубат ва даішатларини єз бошидан кечирган Гёте келгусида инїилоб мавзусида драмалар ёзишга уриниб кєради. Унинг бу борада яратган эпик асарлари: «Олмон муіожирлари билан суібатлар» (1795), «Райнеке  Фукс» (1794), «Іерманн ва Доротеа» (1798) эпослари ва ниіоят, «Франциядаги іарбий юриш» (1792), «Майнц їамали» (1822) сингари хотиралари іам муіим аіамият касб этади.

      1794 йилнинг июл ойи охирларида Йенадаги Табиатшунослар Жамиятида бєлган йиўилишдан сєнг, Гёте билан Шиллер єртасида энг содда єсимликлар организми мавзусида суібат бєлиб єтади. Мазкур мусоіаба кєп єтмай икки буюк сиймо єртасидаги

Скачать книгу