content-type="image/jpeg" id="b00000163.jpg">/9j/4AAQSkZJRgABAQEASABIAAD/4QBaRXhpZgAATU0AKgAAAAgABQMBAAUAAAABAAAASgMDAAEAAAABAAAAAFEQAAEAAAABAQAAAFERAAQAAAABAAALElESAAQAAAABAAALEgAAAAAAAYagAACxj//bAEMABwUFBgUEBwYFBggHBwgKEQsKCQkKFQ8QDBEYFRoZGBUYFxseJyEbHSUdFxgiLiIlKCkrLCsaIC8zLyoyJyorKv/bAEMBBwgICgkKFAsLFCocGBwqKioqKioqKioqKioqKioqKioqKioqKioqKioqKioqKioqKioqKioqKioqKioqKioqKv/AABEIAnQBxAMBIgACEQEDEQH/xAAfAAABBQEBAQEBAQAAAAAAAAAAAQIDBAUGBwgJCgv/xAC1EAACAQMDAgQDBQUEBAAAAX0BAgMABBEFEiExQQYTUWEHInEUMoGRoQgjQrHBFVLR8CQzYnKCCQoWFxgZGiUmJygpKjQ1Njc4OTpDREVGR0hJSlNUVVZXWFlaY2RlZmdoaWpzdHV2d3h5eoOEhYaHiImKkpOUlZaXmJmaoqOkpaanqKmqsrO0tba3uLm6wsPExcbHyMnK0tPU1dbX2Nna4eLj5OXm5+jp6vHy8/T19vf4+fr/xAAfAQADAQEBAQEBAQEBAAAAAAAAAQIDBAUGBwgJCgv/xAC1EQACAQIEBAMEBwUEBAABAncAAQIDEQQFITEGEkFRB2FxEyIygQgUQpGhscEJIzNS8BVictEKFiQ04SXxFxgZGiYnKCkqNTY3ODk6Q0RFRkdISUpTVFVWV1hZWmNkZWZnaGlqc3R1dnd4eXqCg4SFhoeIiYqSk5SVlpeYmZqio6Slpqeoqaqys7S1tre4ubrCw8TFxsfIycrS09TV1tfY2dri4+Tl5ufo6ery8/T19vf4+fr/2gAMAwEAAhEDEQA/AOAvPHniwXMm3xRrSgMcAahKP/ZqpS+PfGK/d8Wa2cdcajN/8VWbdn/SJMf3j/OqErMGwMH6UAbZ+IHjHd/yNmuf+DKb/wCKpy+PvGLcnxZrn/gym/8Aiq51lFNON3egDoj8QPGA4/4S3XBz31Kb/wCKpP8AhYXjD/obdc/8GU3/AMVXON8zc0YAVqAOj/4WF4xPXxZrg9calN/8VTT8QfGXP/FWa5/4Mpv/AIqueX+mKGIGOh+tAHRf8LA8Ybf+Ru13P/YSm/8AiqT/AIWD4y/6G3Xf/BlN/wDFVzf8PzU3JoA6X/hYXjP/AKG3Xc4/6CU3/wAVR/wsPxkeP+Es1zp/0Epv/iq5xuelNwR0oA6j/hYXjHp/wlmuZ7f8TKb/AOKqI/EPxiv/ADNuu/8Agym/+KrnPmNNbHTHuaAOlHxD8Znp4t1z/wAGU3/xVOHxB8ZbTjxbrpP/AGEpv/iq5jGOnpS7iOKAOkb4h+Mu3i3Xf/BlN/8AFUD4h+MtvPi3Xc/9hKb/AOKrmcfNnPahsEjGaAOmHxD8Zd/Fuuf+DKb/AOKp3/CwvGP/AEN2uf8Agym/+Krls0i8daAOq/4WL4x5/wCKs1z/AMGU3/xVNb4h+MR93xbrp/7iU3/xVcznK+n0pvVqAOn/AOFi+Mv+hs1zn/qJTf8AxVA+InjL/obdd/8ABlN/8VXNYFNweuaAOn/4WL4y3f8AI267/wCDKb/4qj/hYfjFuni7XR/3Epv/AIqucit5JZAsYyzcYqaS2EZZTICwOCFFAG7/AMLD8Y9vF2u/+DKb/wCKo/4WH4x/6G7Xc+n9pTf/ABVc7kdNv0puQei/rQB0n/CxPGeR/wAVbrv/AIMpv/iqG+IfjLqPFuu/+DKb/wCKrm8+1M6dKAOn/wCFh+Mgv/I267/4Mpv/AIqmH4ieMwc/8Jdrv/gym/8Aiq5scijbmgDpT8RPGWQT4u13/wAGU3/xVA+InjLH/I3a7/4Mpv8A4quYI54NAGDzzQB1H/CxfGQPPi3XT/3Epv8A4qj/AIWL4z2n/irdc/8ABlN/8VXMZ9KN1AHTn4i+M+P+Ku1z/wAGU3/xVEnxD8ZhiB4t13kZH/Eym/8Aiq5cnNPByeTyBxQB0h+InjQ4K+Ldd4HI/tKb/wCKqUfEXxi0WB4t1w7R/wBBGYE/+PVyqggnFOA4oA6T/hYfjM9fFuuj3GpTf/FUo+IfjIEf8VdrnvnUpv8A4quawT04FKV4oA6P/hYXjMk/8VdruP8AsJTf/FUn/CxPGf8A0Nuu/wDgym/+KrmiD600j3oA6Y/ETxnx/wAVdro/7iU3/wAVR/wsTxp28W67/wCDKb/4qubHPNLz2xQB0f8AwsTxn/0N2vH/ALiU3/xVIfiH40/6G7XR/wBxKb/4qucHvxRn5fxoA6L/AIWL407+Lte/8Gc3/wAVQ3xF8ZgceLtd/wDBnN/8VXO80m3NAHRf8LG8af8AQ3a7/wCDKb/4qgfEXxp/0N2u5/7CU3/xVc7sHak24570AdL/AMLH8Zn/AJm7XP8AwYzf/FUf8LH8Zjn/AIS7XD7f2jN/8VXNU3HzUAdSPiP406/8Jbrn/gxm/wDiqcvxG8Z1
Yaşanan bu olayla ilgili 12 Aralık 2020 tarihinde yapmış olduğumuz Mülakatta Orbay Deliceırmak özel bir anısını aktarmaktadır. Deliceırmak’a göre; “Lozan Antlaşması için İsmet Paşa masaya oturduğunda Kıbrıs’ı İngillizlerden istedi. İngilizlerse, “Orada yaşayan Türklerde Rumlarda sizi istemiyor. Nasıl oradaki toprakları isteyebilirsiniz? Bakın size istemedikleri, İngiliz hakimiyeti altında kalmak istediklerine dair hem Rum hemde Türk muhtarlarının imzası var” deyince İsmet Paşa maalesef Kıbrıs konusunda ne kadar diretse de Kıbrıs’ı geri alamamıştır. Olayın gerçek yüzünü ise çok sonraları örnemişler-dir. İngilizler Rumları ve Türkleri oyuna getirerek muhtarlardan bu imzayı almıştır. Rumlar Anavatanlarına bağlanmayı yani ENOSİS’i istediklerinde; ‘Ya Türklere yada bize bağlı kalacaksınız. Bizi istemezseniz Türkler Adayı yeniden alacak’ demişlerdir. Geri Anavatanlarına adanın iade edilmesini isteyen Türklere ise; ‘Ya bize bağlı kalacaksınız. Yada Yunanistan Adayı istiyor alcak’ diyerek her iki toplumun da muhtarlarından Ada’nın İngiltere’ye verilmesi konusunda imza almıştır. Bunu da İsmet İnönü’nün en yakın arkadaşı Kazım Karabekir’e anlattığını bizzat ben yakınlarından duydum.” demektedir.
2
Dr. Fazıl Küçük’ün eşi Süheyla Küçük’le 12 Kasım 2014 tarihinde yapılan Ropörtaj.
3
Soldan ikinci, Kahveci Haşim Ağa (1932’de öldü), Zehra Hanım ile evli olup, çocukları olmadığından, ikiz kız kardeşi Hatice Mulla Hüseyin’in (eşi Ahmet Yorgancı’dan olan) tek kızı Şifa’yı beslemişti. Zamanın meşhur polislerinden Mustafa Mehmet Onbaşı (dayısı Mehmet Manavuracı’nın oğlu) ile evlenen Şifa Hanım (1896-1956)’ın ise Mehmet (Andız), Ahmet Nidai Özan ve Zehra (ANNEM) adında üç çocuğu olmuştu. (Haşim Ağa’nın diğer kardeşleri Hasan ve (Büyük) Ahmet idi.) (Cavit, A. Der. 2022). Büyük Ahmet, Arpalık’ta var olmuş en geniş aileler olan Arpalıklılar ve Büyükoğluları’nın atasıdır.
4
1831 kayıtlarına göre köyde 34 Müslüman, 33 Hristiyan erkek yaşamaktaydı. 1891’de ise köy nüfusu 70 Kıbrıslı Türk, 31 Kıbrıslı Rum iken, 1931’de 81 Kıbrıslı Türk ve 57 Kıbrıslı Rum idi (Ahmet Cavit, derleme, 2022).
5
Arpalık köyünde yaşayan nüfus karmaydı. Tabloda 1831 tarihini gösteren Osmanlı nüfus sayımında Kıbrıslı Türkler ki Müslümanlar olarak belirtilmektedir, Kıbrıslı Rumlardan %50,7 daha fazla gösterilmektedir. 1891 tarihinde bu oranın Kıbrıslı Türklerin lehine arttığı ( %69) görülmektedir. İngiliz Sömürge idaresince köydeki Kıbrıslı Türklerin sayısında istikrarlı bir çıkış, Rumlarda da düşüşten söz edile bilinir. Kıbrıs Cumhuriyeti döneminde 172 Türk ve 25 Rum yaşamaktaydı. 6 Şubat 1964 tarihli çatışma sonucu hem Türk hem de Rum nüfus köyü tamamen terk etmiştir. Köyde 1964 sonrası harabeye dönüştürülen Kıbrıslı Türklere ait mülkler, 1974 sonrası yerle bir edilmiştir. Çatışma sonrası genel anlamda Türklerin Akıncılara, Rumların ise Bodamya’ya sığındığı bilinmektedir. 1974 sonrası yerleştirmelerde, Arpalıklı Kıbrıslı Türklerin çoğu Akçay’e taşınmıştır.).
6
(PRİO Cyprus Center. (TB). Yerinden Edilme ve Yeniden Yerleşim Yolları/ Lefkoşa / Agios Sözomenos. Http://www.prio-cyprus-displacement.net/default.asp?id=261/22.03.2022).
7
“Babama Aysozomeno’da desteban olmayı önermişti köyün muhtarı. İkinci dünya savaşı başlamıştı. İngiliz dönemiydi. 1941 veya 42 yılındaydı. Yaşımın küçük olmasına rağman hala hatırlıyorum. Evdeki varımızı yoğumuzu bir arabaya yüklemişti babam. Arabayı köyümüzdeki bir Rum arabacıdan “ödünç” almıştı. İki katrırın çektiği, tekerlerkleri odundan olan o eski arabalardandı. Aysozomeno’ya taşındık. Köyün girişinde kiraladığı bir eve yereştik. 1944 yılına dek oraa kaldık. Savaş bitince yeninde köyümüzde döndük” (Aziz, 2015, s, 105).
8
Ağustos 2021 Hakkı Atun’.
9
Aslen Arpalıklı olan ve henüz 50’li yaşlarında yaşama veda eden BRT Program yapımcısı, yazar Hakan Çakmak, tiyatro sanatçısı Yaşar Ersoy’un biyografisini konu alan ‘Düşte Umut Yürekte Sızı’ adlı kitabı kaleme almıştır. Kitabın, ‘Mutlu Vadi’den Londra’ya Kaçış’ başlıklı bölümünde, Raşit komutana da yer verilmiştir: “Harekâtın ilk günlerinde sefalet koşullarının hüküm sürdüğü Happy Valley’de, çadırlar ve prefabrik evlerden müteşekkil küçük bir kasaba kurulmuştur. Bir tür klan örgütlenmesi biçiminde oluşturulan mülteci kampına sığınanları yöneten ekibin başında, Ziya Buba (Rızkı) vardır. Ziya Rızkı’nın kurmayları, 19 Mayıs Lisesi Müdürü Kubilay Çaydamlı, Yaşar Ersoy’un bölük komutanlığını yapan Raşit Arpalıklı ve Leymosun bölgesinin diğer ileri gelenlerinden oluşmaktadır. Stavro’nun esaret cehenneminden, ekmek kamyonetine saklanarak kaçmayı başaran Yaşar’ı, Raşit komutanın çadırına yerleştirirler. Geçici olarak kurulan mülteci yerleşim bölgesinde hayat devam etmektedir…” (Çakmak, 2018,s.132).
