hasırlarda bir zaman yattı.Fakat ne çâre! Gelip çattı vakt-i istirdâd,
Kızın nazarları beyhûde etti istimdât.
Cemîle istedi ısrâr edip emânetini,
Çocuk da verdi, fakat görmeliydi hiddetini!
Büyük kızın eziyordu gurûr-ı ma’sûmu,
Bebek elinde gezerken, şu tıfl-ı mahrûmu.
Ağır gelir ona elbette karşıdan bakmak.
Sokuldu bak yine, hiç şüphe yok ki: Yalvaracak,
“Bebeğni ver” diye, lâkin ben eylemem ibrâm.
Hayır, değil bu edâ, bir edâ-yı istirhâm:
“Bebeğmi ver!” demesin mi üçüncüsünde kıza?
Meğer hukuk da bilirmiş bakın şu saygısıza!..
Yemişçi İhtiyar
Sinîn-i ömr-i şedâid-güzîni olmalıdır,
Cebîn-i pâkine pîrin bu çîn-i ye’si veren.
Elinde tartısı, dûşunda mülk-i seyyârı;
Yürür… Önünde mezâr, arkasında bin şîven!..
Zaman olur ki, uzaklarda bir serâb-ı muzî
Nümâyişiyle, gözünden geçer hayâl-i vatan;
Sönük nigâhını bîdâr ederdi belki ümîd,
Hayâle olsa müsâid bu meşy-i tâb-efgen!
Çeker şu bârı hayâtında hep hayâtı için;
Bilinse âh, şu bâr-ı hayâtı çekme neden?..
İtirâf
Safahât’ımda, evet, şi'r arayan hiç bulamaz;
Yalınız, bir yeri hakkında: «Hâzîn işte bu!» der.
– Küfe? Yok. Kahve? Hayır. Hasta? Değil. Hangisi ya?
– Üç buçuk nazma gömülmüş koca bir ömr-i heder!
Safahat
İkinci Kitap
Süleymâniye Kürsüsünde
Kardeşim Fatîn Hoca’ya
Köprü’den çok geçerim; hem ne kadar geçtimse,
Beni sevk etmedi bir kerrecik olsun ye’se,
Ne Haliç’in o yosun çehreli miskin suları;
Ne onun hilkate küsmüş gibi durgun kenarı!
Herkesin hissi bir olmaz. Meselâ karşıdaki
Sâhilin, başbaşa vermiş, düşünen, pis, eski,
Ağlamış yüzlü, sakîl evleri durdukça, sizin
İçinizden acı şeyler geçecek hep… Lâkin,
Bak benim öyle değil… Siz de biraz şâir olun:
Meselâ, geçtiğiniz yalpa yapan tahta yolun
Cedd-i merhûmu aceb sal mı demekten ne çıkar?431
Geliniz farz edelim biz bunu: Sâbih bulvar!
Köprüler asma köprü imiş Avrupa âfâkında…
Varsın olsun, o da bir şey mi? Bizim Şark’ın da,
Böyle daldırma olur… Hem açınız âsârı,
Köprünün nerde görülmüş, hani, tahte’l-bahrı?
Anladım: Ben ne kadar şi’re özensem de, demek,
Seni ey sevgili kâri’, bu telakkî, pek pek,
Azıcık güldürecek… Yoksa öbür yanda hazîn
Bin hakîkat sırıtırken kıyısından denizin,
Diyeceksin ki: “Hayâlin yeri yoktur… Boşuna!”
Ya şu timsâl-i İlâhî de mi gitmez hoşuna?
Öyle ta'zîb-i nigâh eyleme bedbîn olarak,432
Bırak etrâfı da, karşında duran ma'bede bak:433
Başka bir sâhile gehvâre-i emvâcından,434
Böyle şeh-dâne çıkarmış mı yakınlarda zaman?..435
Ne seher-pâre-i sân'at ki ezelden mahmûr…
Leb-i deryâdan uçan bir ebedî hande-i nûr!436
Sanki ummân-ı bekânın ezelî bir mevci437
Yükselirken göğe, donmuş da kesilmiş inci!…
Bu güher-pârenin eb'âd-ı semâvîsinde,438
Yorulan dîdelerin hâke neden insin de,
Levse dalsın yeniden? Etme, yazıktır, olmaz,
Garba tevcîh ediver, gel onu sen şimdi biraz:
Dur da Ma'bûd’una yükselmek için ilme basan439
Ma'bedin hâlini gör, işte serâpâ îman!…440
Yüce dağlar gibi âfâka döşerken sâye,
O, bekâdan daha câzip kesilen âbideye
Bir nazar, zevk-i bedîîni yeter tatmîne…
Durma öyleyse urûc et o ziya âlemine.441
O ziyâ âlemi bilmez ki karanlık ne demek;
O semâvî yuva kirlenmedi, kirlenmeyecek!
Onu i'lâ eden etmiş ebediyyen i'lâ…442
Etse dünyâları tûfan gibi levs istilâ.
Bu, semâlarda yüzen şâhikanın pâk eteği,
Karşıdan seyredecektir o taşan mezbeleyi.
Yerin altında sinen zelzeleler fışkırsın;
Yerin üstünde ne bulduysa devirsin, kırsın;443
Hakkı son sadme-i kahrıyla bitirsin isyan;444
Edebin şimdiki mânâsına densin «hezeyan»;
Kalmasın, hâsılı, altüst olarak hissiyât,
Ne yüreklerde şehâmet, ne şehâmette hayât;
Yine kürsî-i mehîbinde Süleymâniyye,
Kalacak, doğruluğun yerdeki tek yurdu diye.
Yıkılır bir gün olur medreseler, ma'bedler;
En temiz yerleri en kirli ayaklar çiğner;
Beşeriyyet yeni bir din tanıyıp ilhâdı,445
Beşerin hâfızasından silinir Hakk’ın adı;
Gömülür
Dinî, Felsefî Musâhabeler, sayfa: 121.
Ta'zib-i nigâh eyleme: Gözlerini yorma, bakışlarını işkenceye uğratma.
Yeni Câmi
Gehvâre-i emvaç: Dalgalar beşiği.
Şeh-dâne: Büyük ve kıymetli inci.
Leb-ı derya: Deniz kıyısı; Hande-i nûr: Nûr gülümsemesi.
Umman-ı bekâ: Bekâ, ebediyet okyanusu.
Eb'ad-ı semâvîsinde: Semâvî eb'adında, sema gibi sonsuz uzaklıklarında.
Süleymaniye Camii’nin temellerinden bir kısmını da medreseler teşkil eder.
Serapa iman: Baştan başa iman
Uruc et: Yüksel.
İ'lâ eden: Yükselten.
Kitabın 1928 den önceki ilk baskılarında, bu ve sonraki mısralar farklıdır:
Sadme-i kahr: Kahır çarpması.
İlhad: Dinsizlik.
