История схоластического метода. Второй том: По печатным и непечатным источникам. Мартин Грабманн
Чтение книги онлайн.
Читать онлайн книгу История схоластического метода. Второй том: По печатным и непечатным источникам - Мартин Грабманн страница 50
![История схоластического метода. Второй том: По печатным и непечатным источникам - Мартин Грабманн История схоластического метода. Второй том: По печатным и непечатным источникам - Мартин Грабманн](/cover_pre1344327.jpg)
223
S. theol. 2, 2, q. 180, a. 1. Ср. также Thomas a Vallgornera, Mystica Theologia D. Thomae, ed. Berthier, Augustae Taur. 1890, t. I, q. 1, a. 1. Здесь, с. 5, взгляд св. Фомы резюмируется в следующем определении мистического богословия: «Theologia mystica est contemplatio perfectissima et altissima Dei et fruitivus ac suavissimus amor ipsius intime possessi».
224
Heinrich Seuse’s German Writings, Stuttgart 1907, 149.
225
A. Харнак (Lehrbuch der Dogmengeschichte III 342) справедливо подчеркивает влияние Августина на Бернарда Клервоского: «Бернард – религиозный гений XII века, а значит, и лидер эпохи. Прежде всего, именно в нем вновь ожило августиновское созерцание. Не будет лишним утверждать, что он – Августин или, скорее, Амвросий, возрожденный, что он полностью учился у великого африканца и перенял от него основы своих благочестивых созерцаний…. Действительно, даже язык в значительной степени зависит от языка конфессий». Ср. также Georg Misch, Geschichte der Autobiographie I, Leipzig 1907, 436 ff. J. Mausbach (Die Ethik des hl. Augustinus I, Freiburg i.Br. 1909, 436 ff) замечает об Августине: «Его набожность, его тающая любовь к Богу стала элементом всей христианской набожности и мистицизма».
226
Einleitung in die Mystik 96.
227
Ср. Mausbach, Die Ethik des hl. Augustinus II. 355 ff; Grab mann, Geschichte der scholastischen Methode I 129.
228
Ср. также Grab mann, Die philosophische und theologische Erkenntnislehre des Kardinals Matthäus von Aquasparta, Vienna 1906, 141—160.
229
Следует помнить, например, что философия истории из работы Августина «De civitate Deitt» продолжала жить среди средневековых мистиков и авторов, близких к мистическим кругам. Ср. Schmidlin, Die geschichtsphilosophische und kirchenpolitische Weltanschauung Ottos von Freising, Freiburg i. Br. 1906; P. Augustin Steiger, Der hl. Bernhard von Clairvaux. Его суждения о состоянии времени. Его историко-философские и церковно-политические взгляды, Брунн 1908.
230
Ср. конкретно о значении воображения B. Erdmann, Die Funktionen der Phantasie im wissenschaftlichen Denken, in Deutsche Rundschau XXXIV (1907) 346 ff.
231
Wetzer and Weites Kirchenlexikon X 1367 ff. Herzogs ßealEnzyklopädie XVII 229—243. Rocholl, Rupert von Deutz, Gütersloh 1886. J. Bach, Dogmengeschichte des Mittelalters II 243 ff. Hauck, Kirchengeschichte Deutschlands IV 416 ff. Hurter, Nomenciator II 25 ff. В своем Lehrbuch der Dogmengeschichte А. Харнак упоминает Руперта фон Дойца только в одном месте в примечании (III 386 A. 1), где он приписывает ему своеобразную спиритуалистическую доктрину консубстанциации. Ср. также Doyen, Die Eucharistielehre Ruperts von Deutz, Metz 1889; Denifle, Luther und Luthertum I 618; Cauchie, Rupert de Saint-Laurent ou de Deutz, in Biographie nationale, publie’e par l’Academie royale de Belgique XX (1909) 426—458.
232
Ср. C. v. Schäzler, Die Lehre von der Wirksamkeit der Sakramente ex opere operato in ihrer Entwicklung innerhalb der Scholastik, Munich 1860, 45—58.
233
L. Ianssens, Tractatus de Deo trino, Friburgi 1900, 847 ff.
234
Ср. Scheeben, Dogmatik I 425.
235
Hauck op. cit. IV 416.
236
«Qui magno feruntur pelago pavidi nautae, placidam sibi auram imprecati, fixa coelo sidera respiciunt terraque amissa tenent coelum, sedentesque ad clavum sideribus currunt. Erratica vero sidera sequi fugiunt, ne aut syrtes naufragosas incidant aut in regiones ignotas devecti portus optatos numquam attmgant. Idem nobis, qui Scripturae huius Evangelii profundum ingressi sumus, agendum est. Primo placidius nobis ille Spiritus implorandus est, de quo Psalmista: „Spiritus“, inquit, „tuus bonus deducit me in terram rectam“ (Ps 142). Deinde doctores sacri mente ac vigilantibus oculis tenendi sunt, qui tamquam Arcturi numquam occidentis lucida sidera, stabili fide semper steterunt, et lucem fidei fundentes, erroris occasum nescierunt; hereticorum vero lux erratica longe fugienda est… et quisquis de errore eorum quidpiam sequitur, in nullius Scripturae profundo maius quam in hoc Ioannis Evangelio naufragium patitur» (In Ioannem 1. 3 [M., P. L. CLXIX