donub qalan Əhmədəli ağappaq oldu:
– Kim öldürüb ki?
– Ə guya bilmirsən?
– Vallah bilmirəm, yoldaş Söhbətov.
– Tülküsən, tülkü… İndi yox. İclas qurtaranda Cəbrayılova
yaxınlaşıb de ki, Qüdsini Talıbın göstərişi ilə Məmmədrəsul öldürüb. Eşidirsən məni?
Yerində donub qalmış Əhmədəli handan-hana:
– Oldu, baş üstə, yoldaş Söhbətov, – dedi.
– Yoldaşlar, indi siz ikiqat ayıq olmalısınız, inqilab düşmənlərini
vaxtında ifşa edib xəbər verməlisiniz.
İclas başa çatdı. Camaat dağılışırdı. Fərrux Əhmədəliyə baxıb başı ilə Cəbrayılova tərəf göstərdi.
Əhmədəli başını silkələyib Cəbrayılovun arxasınca getdi. Çekistin yanında sovet sədri Sibir Qəzənfər və kolxoz sədri Süleyman olduğundan Əhmədəli Cəbrayılova yaxınlaşa bilmirdi. Bayaqdan bəri Əhmədəlinin onların arxasınca gəldiyini görən Cəbrayılov yanındakılara, – siz kolxoz idarəsinə gedin. Mənim klub müdiri ilə söhbətim olacaq, – deyib onları yola salmağa çalışdı.
Kolxoz sədri Süleyman klub müdiri Məhərrəmi səslədi.
Yaxınlaşan Məhərrəmi Cəbrayılova təqdim edən Süleyman dilləndi:
– Bu da bizim klub müdiri.
– Gedin, yoldaşlar, işimi bitirim, gələrəm.
İrəlidə Məhərrəm, arxasınca isə Qeybəli Cəbrayılov kluba doğru gedirdilər ki, Əhmədəli çekisti yanladı:
– Yoldaş Cəbrayılov, mən bilirəm Qüdsi Hacıyevi kim öldürüb, –
xısın səslə dedi.
Cəbrayılov ayaq saxlayıb, – kim öldürüb? – deyə Əhmədəlinin verəcəyi məlumatı gözlədi.
– Talıbın göstərişi ilə Məmmədrəsul…
– Bunu hardan bilirsiniz?
Əhmədəli duruxdu. Cəbrayılovun belə bir sual verəcəyi barədə heç düşünməmişdi. Xeyli keçməsinə baxmayaraq, hələ də onun üzünə baxıb cavab verməyən Əhmədəlini ayıltmaq üçün sual verdi.
– Bu məlumat sizdə hardandır?
Çaşbaş qalan Əhmədəli nə deyəcəyinə qərar verə bilməsə də dilləndi:
– Yoldaş Fərrux Söhbətov dedi.
– Aydındır, yoldaş… Sabah mənim yanıma Fövqəladə komissiyaya
gələrsiniz…
Cəbrayılovun Fərruxun Talıb ilə bağlı yazdığı donoslardan xəbəri vardı. Onun Muradxan Qalabəyovla etdiyi söhbətləri də bilirdi.
Cəbrayılov Əhmədəlini yanına başqa məqsədlə çağırırdı. Qalabəyov ona iradını bildirmişdi. Ölkənin hər bölgəsində, kəndində məxfi əməkdaşlığa cəlb olunan şəxslərin sayı günü-gündən artdığı bir şəraitdə Amanbəylidə bir nəfər də olsun məxfi əməkdaşın olmaması çatışmazlıq idi. İndi Cəbrayılov bu nöqsanı düzəltməli idi.
Sovetlik Əyricə kəndində qurulmuşdu. Bura bir neçə kənd daxil idi. Həmçinin Amanbəyli də. Sibir Qəzənfərin işi başından aşırdı. Kolxoz sədri olan əmisi oğlu Süleymanın da səriştəsiz olması, Süleymanın hər addımı onunla məsləhətləşməsi vaxtını ikiqat alırdı.
Sibir Qəzənfər narahat idi. İmperiyanın tərkibində olanda digər bolşevik yoldaşları ilə əbədi bərabərliyə, demokratiyaya zəmin yaradacaq bir cəmiyyət quracaqlarına inansa da, ömrünün xeyli hissəsini mübarizədə və türmələrdə keçirmiş Sibir Qəzənfər bütün ölkənin indi böyük bir türməyə dönüşünü görürdü. Ətçəkən maşının qulpunu fırladanlar onu elə hərəkətə gətirmişdilər ki, artıq durdurmaq mümkün deyildi. Belə getsə həmin ətçəkənin içinə qulpu fırladanların özləri də düşəcəkdi…
Cəbrayılovun bu gün kənd klubundakı çıxışından sonra kəndliləri bir-bir çağırıb söhbət etməsi onu narahat edirdi. Hiss edirdi ki, təcrübəli Qalabəyovdan xeyli cavan olan Cəbrayılov hər bir kəsdən potensial təxribatçı, əksinqilabçı kimi şübhələnir. Yalnız məxfi əməkdaşlar onun gözündə daha inanılmışlar idi.
Bir qədər əvvəl Süleyman da onun yanına gəlib demişdi ki, Cəbrayılov ona məxfi əməkdaşlıq təklif edib. O, Süleymana demişdi ki, razılaşmaq zorundadır. Yoxsa prokurorluğa, partiya təşkilatına elə məlumatlar uydurub ötürərlər ki, Süleyman dünyaya gəldiyinə peşman olar…
***
Mehtər İsmayılın atasının ölümündən sonra anası Nəsibə havalanmışdı: – Apardılar kişini, apardılar…
Çoban Hümbətin arvadı Nübar əllərini qoynunda cütləyib əsəbiləşdi:
– Yenə başladı… Ağız, hara apardılar kişini. Odeyy qəbiristandadır.
– Yox. Qırmızıpapaqlar apardılar… Apardılar revkoma.
– Bıy, başıma xeyir.
– Revkom uçub, uçub Revkom. Kişi də qalıb altında.
Artıq xeyli müddət keçməsinə baxmayaraq Nübar hələ də ərinin Revkomun uçmuş binası altında olduğunu düşünürdü.
Nübar Şəhrizadı qoyub gedə bilməsə də, neçə vaxt idi ki, Hümbəti məcbur edirdi ki, kolxozdan həyətyanı sahə alsınlar, ev tikib köçsünlər. Bir yandan da Nəsibənin eyni sözləri təkrar etməsi onu əndazədən çıxarırdı.
Şəhrizad eyvanda göründü. Bir qədər əvvəl Cəbrayılovun iclasda kənd camaatına Qüdsi Hacıyevin ölüm xəbərini dedikdən sonra bütün kənd pıçıldaşırdı ki, Qüdsini Məmmədrəsul öldürüb.
İndi keçmiş xanımını eyvanda görən Nübar adəti üzrə özünü yığışdırdı. Amma daha Şəhrizada xanım deyə müraciət etmirdi.
Şəhrizad bunu hiss etsə də, heç üzə vurmadı.
– Sən elə mənim bacımsan, – deyib, o özü Nübarı bu əziyyətdən
qurtardı.
– Salam, ay bacı.
– Salam,
