болуп:
– Сән толиму әқилликкәнсән, озуғум түгигәнлигини билип, өзәң кәпсән әмәсму! – дәпту ечиқиған көзлирини мөлдүрлитип.
Тошқан алақзадә болған вә һәйран қалған қияпәткә киривелип, ширға монуларни баян қипту:
Көрдүм бир чоң мәхлуқни,
Яшайдекән дәрияда.
Ейтишиға тәңдиши,
Йоқмиш униң дунияда.
Техи бизниң таққиму,
Падиша мән, дәйду у.
Һели келип сизниму,
Ялмап йәйду, дәйду у.
Ширниң ғәзиви миң гәз өрләпту:
Башлап барғин бир көрәй,
Зади қандақ немә у,
Әдивини раса берәй,
Болсиму гәр девә у!
– дәптудә, тошқан униңға йол көрситип, дәрия бойиға йетип кәпту. Улар йоған бир қия ташниң үстигә чиқип, сүп-сүзүк дәрия сүйигә кариғидәк болса, су үстидә ширниң һәйвәтлик қияпити көрүнүпту. Тошқан. Уни көрситип туруп:
– Әйнә дәл өзи шу! – дәпту.
Шир қариғидәк болса, өзигә охшап кетидиған бир жиртқуч чишлирини һиңгайтип, қуйруғини диңгайтип, мойлирини пахпайтип, униңға хирс қилип қарап турғидәк. Шир техиму гәзәпкә келип, һәйвәт билән бир силкинип, чишлирини ғучурлитип, униңға қарап нәрә тартип, дәһшәт билән һөкүрәпту. Тошқан дәрһал:
Қараң қараң, шир батур,
Сиз аләмдә бир батур.
У мәхлуқ техи сизгә
Қарап нәрә тартур.
Әйнә у ағзини йоған ечип,
Зәһәрлик шалини чечип,
Сизни йейиш үчүн кәлгәндә чиқти!
– дәпту.
Шир батур қаттиқ бир һөкүрәп, дәрияға өзини етипту. Дәрияда сүзүк долқунлар бужғунлинип, ақ чечәкләр ечипту. Шир болса, мәңгү кәлмәскә кетипту, тағ бағридики баяшәт чимәнзарлиқ әқиллик тошқан үчүн әркин, азадә, бәхитлик қучиғини сехилиқ билән ечипту.
УМНЫЙ ЗАЯЦ
На вершине одной горы жил-был лев. Посреди склона этой горы поселился слон. А у подножия основал себе жилище заяц. Все подножие было усеяно цветами. В реках текла изумрудно-чистая вода. И вот, однажды, этот цветущий край решили захватить лев и слон.
В один прекрасный день лев спустился с вершины и раскрыл пасть, чтобы съесть зайца. Но заяц запел ему:
– Подожди-ка храбрый лев!
У меня к тебе вопрос.
На вопрос мне дай ответ.
Кто правитель этих гор?
Лев гордо встряхнул головой и ответил:
– Ну, конечно, я!
Заяц снова запел:
Слона вчера я повстречал,
И он такую речь держал:
«Этой горы, этого мира
Падишах Я,– он сказал.
Правлю вами,– он сказал.
Не боится и тебя!
Лев в ярости зарычал:
– Ну, погоди же. Ты еще увидишь мою силу!
И он, забыв, что хотел съесть зайца, спросил
