ընտանիքի մյուս անդամների սեփականություն։
Երբ տատս կենում և սպասում էր, որ վերջապես վերջանան այդ դաժան գործողությունները, պապս ասում էր
– Գնա կերակուրդ եփե, վերջը եկո՛։
Տատս փափուկ, սպիտակ ձեռներով, փոքրիկ մի կին էր, խոշոր, սև աչքերով, միշտ ժպտուն, միշտ հեզահամբույր և չափազանց մաքրասեր։ Նրանից միշտ մենք առնում էինք մաքուր սպիտակեղենի զգլխիչ հոտը։ Խոսում էր մանտր֊մանտր, ախորժելի և խելոք։
Ամառը նա սիրում էր նստել պատշգամբը, որի առաջը փռվում էր աստիճանավոր պարտեզը, պարտեզի տակով անցնում էր անվերջ ջրվեժներով մեծ առուն։ Առուն գալիս էր բարձրից և խոր ձորերով գնում էր դեպի զմայլելի դաշտը։
Երբ ծառերի տերևները շարժվում էին, և Խուրայի սարից փչում էր զով քամին, տատս մանրիկ բերանով մրմնջում էր
– Օ՜խ, ակդ սիրեմ։
Այս երկու հակադրություններն ինչպե՞ս էին ապրել իրար հետ ողջ 41 տարի ահա այն դարավոր զազիր օրենքի գաղտնիքը, որ հրամայում է՝ «Կին, եղի՛ր հնազանդ քո ամուսնուն»։
Մի գիշեր պապս երազ էր տեսել, որ մառանի հատակին, մի արշին խորության, ապուպապերից թաղված է եղել մի կճուճ լիքը ոսկի։ Այդ երազից հետո զաթնեց և զարթեցրեց բոլորիս ու կարգադրեց, որ մառանի ճիշտ մեջտեղը փորենք։ Սկսեցինք փորել սարսափելի կարծր հատակը, և իսկապես մոտավորապես մի արշին խորությունից երևաց կճուճը։ Հենց որ պապս կճուճը տեսավ, ուրախությունից ուշաթափվեց։ Տասը հոգով հազիվ կարողացանք նրան բարձրացնել վերի հարկի ննջասենյակը։ Հիշում եմ, մի թևը ես էի բռնել, որպեսզի կախ չընկնի, և այդ թևն անգամ ծանր էր ինձ համար։ Առավոտյան ուշքի եկավ։ Ուշքի գալուն պեսճ կճուճն ուզեց։ Բերին։ Կճուճը բոլորովին դատարկ էր։ Երբ տեսավ, որ դատարկ է, նորից ուշաթափվեց, և այս անգամ տևեց երկար։ Հարկ եղավ բժիշկների միջամտությունը՝ ուշքի բերելու համար։
Պապս, իր ամբողջ կյանքում, չընդունեց ո՛չ մի սխալ։ Հավատում էր, որ ինքը երբեք ոչ մի սխալ չէր գործել։ Երբ տատս հիշեցնում էր նրան իր անվերջ դատավարությունները, փուճ համառությունը, պապս պատասխանում էր. – Էկեր նորեն աշխարք գամ, նորեն տի էնիմ։
Ոչ ոքից խորհուրդ չէր հարցնում, բայց ինքը պահանջում էր, որ ամեն մի ծանոթ գա և իրեն խորհուրդ հարցնի։ Պապս ի՞նչ հիմք ուներ այս բոլորի համար։ Խելո՞ք էր։ Ո՛չ։ Պարզապես հաջի Առաքել աղան էր։ Ուրիշ ոչինչ։ Իսկ այդ հաջի Առաքել աղան ի՞նչ բան էր։ Կատարյալ ոչինչ։ Իբրև նախկին հարուստի զավակ՝ ստացել էր այդ ամբարտավանությունը և տրադիցիայով շարունակում էր այդ ոսկեզօծ ամբարտավանությունը։
Եթե մեկնումեկը պատահաբար խորհուրդ տար նրան, թեկուզ մի հասարակ բանի համար, և եթե մինչև անգամ ինքն էլ ներքուստ համոզված լիներ, որ խորհուրդը ճիշտ է և օգտակար, չէր լսի։
Ինչպե՞ս, հաջի Առաքել աղան ուրիշին լսի՜…
Լավ հիշում եմ, մի օր պապս բարձրացել էր սանդուղքների վրա և ուզում էր մի մեծ մեխ խփել պատին։ Ինչ֊որ մի բան էին ուզում կախ տալ։
Տատս ցանկանում էր, որ մեխն ամուր խփվի,բայց որպեսզի ամուր խփել տա, ներքևից պապլիս խորհուրդ տվեց մեխը թույլ խփել։
Պապս, հակառակն անելու համար, ամբողջ ուժով խփեց մեխին, և մեխը գրեթե թաղվեց պատի մեջ, այսպիսով, տատս անել տվեց իր ցանկացածը և քթի տակ մանրիկ ժպտաց։
Եթե տատս ցանկանար գնալ մի որևէ ամառանոց, ձմեռվանից սկսում էր դեմ խոսել
