1
przywrzeć – przymknąć. [przypis edytorski]
2
wypełzły – wyblakłymi. [przypis edytorski]
3
warza – gotowany posiłek; por. warzyć: gotować. [przypis edytorski]
4
rychtyk – akurat, właśnie. [przypis edytorski]
5
zwiesna – wiosna. [przypis edytorski]
6
przednówek – dawniej najtrudniejszy do przetrwania na wsi okres, po zimie (w czasie której ludzie żywili się zapasami zebranymi jesienią), a przed nowymi zbiorami. [przypis edytorski]
7
zradlony – poorany, naznaczony bruzdami (jak pocięta radłem ziemia). [przypis edytorski]
8
podorówka – pole płytko zaorane po jesiennych zbiorach i w ten sposób przygotowane do wiosennej orki. [przypis edytorski]
9
kijaszek z jeżem – dawnym zwyczajem wędrowni żebracy nabijali na koniec kostura, którym się podpierali, skórkę jeża, która służyła im do obrony przed napastliwymi psami. [przypis edytorski]
10
brewiarz – zbiór modlitw przeznaczonych do liturgii godzin (znanej zarówno kościołowi rzymskokatolickiemu, jak grekokatolickiemu i mającej swój odpowiednik w różnych kościołach protestanckich); duchowni katoliccy są zobowiązani do codziennego odmawiania całego brewiarza. [przypis edytorski]
11
szmaciarz – czyli zajmujący się zbieraniem zniszczonych materiałów do recyklingu. [przypis edytorski]
12
na bezrok – w przyszłym roku. [przypis edytorski]
13
gapie gniazdo – gniazdo wron (zwanych też gapami). [przypis edytorski]
14
bałykować – raczkować. [przypis edytorski]
15
mało wiele – niewiele, niezbyt wiele. [przypis edytorski]
16
rychtyk – akurat, właśnie, dokładnie. [przypis edytorski]
17
kutasik (daw., gw.) – frędzel, pompon; element dekoracyjny stroju wykonany ze związanego w pędzel pęczka nici. [przypis edytorski]
18
sielna – silna, potężna, wielka, dorodna. [przypis edytorski]
19
wylekujcie – wyleczcie. [przypis edytorski]
20
powecować (z niem. wetzen) – ostrzyć. [przypis edytorski]
21
spencerek – kurtka z kołnierzem i kieszeniami. [przypis edytorski]
22
alkierz – ustronny pokoik, często w narożniku budynku; garderoba. [przypis edytorski]
23
przetak – rodzaj sita. [przypis edytorski]
24
pedają, co – powiadają, że. [przypis edytorski]
25
sąsiek – wydzielona część spichlerza, w której składowano w skrzyniach ziarno. [przypis edytorski]
26
przespiecznie – bezpiecznie. [przypis edytorski]
27
wrychle – szybko. [przypis edytorski]
28
pacierz – tu: miara czasu (tyle, ile potrzeba na odmówienie pacierza). [przypis edytorski]
29
trzask kijanek – kijanka był to przyrząd drewniany, za pomocą którego kobiety prały bieliznę i ubrania w rzece, uderzając kijanką materiał zanurzony w wodzie. [przypis edytorski]
30
cep – proste narzędzie służące do młócenia zboża, zbudowane z dwóch połączonych ze sobą rzemieniem lub łańcuchem kijów, z których dłuższy (dzierżak) służył jako uchwyt, a krótszy (bijak) do uderzania w zboże, ułożone na twardym podłożu; dzięki umiejętnemu uderzaniu (bijak powinien spadać płasko, a nie na sztorc) oddziela się ziarno od plew i słomy. [przypis edytorski]
31
zesuć – zsunąć. [przypis edytorski]
32
cebratka – wiaderko (zdrobn. od cebro). [przypis edytorski]
33
zarno – zaraz, od razu. [przypis edytorski]
34
szkopek lub: skopek – naczynie, kubek, kubełek. [przypis edytorski]
35
machorka – tytoń kiepskiej jakości. [przypis edytorski]
36
do waju (gwar.) – do was. [przypis edytorski]
37
wycug – dożywotnie utrzymanie, jakie powinny zapewnić dzieci rodzicom, po przepisaniu przez nich majątku na dzieci. [przypis edytorski]
38
pedo – powiada. [przypis edytorski]
39
przychówek – potomstwo. [przypis edytorski]
40
zabaczyć – zapomnieć. [przypis edytorski]
41
cośwa wama raili – cośmy wam raili; raić – polecać, rekomendować, swatać. [przypis edytorski]
42
udała mu się – spodobała. [przypis edytorski]
43
obleczenie – ubranie. [przypis edytorski]
44
lewentarz – inwentarz; zwierzęta w gospodarstwie wiejskim. [przypis edytorski]
45
drabka – drabinka. [przypis edytorski]
