aknee nie. Selfbewuste akneelyers kan egter omgekrap en moedeloos word. Waak teen ’n oorgretige gepeuter aan puisies. Om gedurig die rofie van ’n uitgedrukte puisie af te krap, vertraag die genesing en stel dit weer bloot aan sekondêre infeksie.
Hoewel daar spottenderwys na “vrypuisies” verwys word, het dié kwaaltjie niks met jou liefdesake te make nie.
Maar daar is raad vir jou. Daar is eintlik net twee soorte behandeling vir aknee: dié wat jy self toepas en dié wat ’n dokter voorskryf. By die tuisbehandeling van aknee geld die volgende reëls:
Reinig die vel. Die gesig en aangetaste liggaamsdele moet elke dag twee tot drie keer deeglik met water en seep gewas word. Gebruik enige goeie seep. Die probleem met sommige “spesiale” velmiddels is dat hulle die vel kan irriteer of uitdroog.
Moenie aan die puisies krap en druk nie. Vingernaels dra kieme wat die puisies besmet. ’n Ryp puisie kan liggies uitgedruk word nadat die gesig en hande vooraf met seep, water en ’n ontsmettingsmiddel gereinig is. Om velkneusing te verminder, kan ’n stukkie skoon sneespapier of watte om die vingerpunte gehou word.
Volg ’n gebalanseerde dieet met voldoende vars groente en vrugte en vermy te veel vetterigheid en soetgoed.
Was jou hare gereeld om vetterigheid te vermy. As jy skilfers het, moet dit behandel word.
Mediese hulp moet verkieslik verkry word as aknee hardnekkig is en vererger. Die soort puisies wat groot siste (vogblasies) vorm, is veral rede om dokter toe te gaan. Voorskrifte moet noukeurig gevolg word indien ’n dokter geraadpleeg word.
Indien tuisbehandeling nie slaag nie en jou puisies jou onderkry, behoort jy ’n geneesheer te raadpleeg. As jy werklik ’n probleemgeval is, kan jou dokter jou na ’n dermatoloog (velspesialis) verwys. Geneeskundige behandeling kan die volgende inhou:
Die versigtige en steriele dreinering van puisies.
Die voorskryf van antibiotiese en ander middels (mondeliks en/of vir velaanwending) op ’n langtermyngrondslag om die vorming van suur in die klierbuisies teen te werk.
Vitamien A in ’n behoorlik voorgeskrewe dosis kan nuttig wees, maar moet slegs vir ’n bepaalde tydperk onder toesig van ’n geneesheer gebruik word. Waak daarteen om te veel daarvan te neem, aangesien dit skadelik vir die liggaam kan wees.
Ultraviolet-bestraling in spesiale gevalle.
Hormoonpreparate word vir sommige pasiënte aanbeveel.
Chemiese afskilfering is soms nodig vir die verwydering van lelike littekenweefsel.
Daar is dus alle rede om goeie moed te hê. Aknee is meestal ’n onbelangrike en verbygaande kwaal. Dit moet net nie verwaarloos word nie. As tuisbehandeling nie slaag nie, is daar altyd doktershulp beskikbaar. Die allerbelangrikste bydrae wat jy kan lewer, is om jou hande so ver moontlik van jou puisies te hou.
Nou sweet jy ook
Ewe lastig is die reukwalmpie wat nou soms van jou oksels (onder jou arms), lieste en voete aangewaai kom. Jou huismense sal dit waarskynlik eerder agterkom as jy, veral as jy op ’n warm dag nie jou natgeswete klere en sokkies betyds uittrek nie. Hierdie nuwe liggaamsreuke is te wyte aan afskeidings van jou apokrienkliere, wat net in die oksels, die geslagsdele en onder die voetsole geleë is.
Hierdie afskeidings het eintlik ’n baie flou reuk, maar dit is eie aan elke mens. Die meeste van ons se reukvermoë het al so verswak dat ons nie (soos honde) tussen ons eie liggaamsreuk en dié van ander kan onderskei nie. Indien sweet deur velbakterieë aangeval word, veroorsaak die chemiese reaksie ’n reukie. Vandaar die minder aangename reuk van ’n natgeswete lyf en voete.
In jou vroeëre lewenstadiums was jy seker net soos die meeste van jou vriende maar sku vir water en seep. Jou ma moes gereeld seker maak dat jy jou ore, knieë en hakskene behoorlik gewas het. Nou sal jy anders hieroor moet begin dink.
Jy wil tog nie jou gewildheid verloor omdat jou vriende liefs windop van jou moet gaan staan oor jou sweetreuk of stink voete nie. Dus sal jy deeglik gebruik moet maak van water en seep as jy vriende wil hê.
Vir ekstra voorsorg teen ’n onaangename liggaamsreuk kan jy, behalwe om jou gereeld deeglik te was en skoon klere aan te trek, ’n reukweerder gebruik. Vermy veiligheidshalwe die soorte wat as “droog”, “ekstradroog” of “anti-perspirant” beskryf word. Mense met ’n sensitiewe vel kan negatief reageer op gekonsentreerde chemikalieë wat die porieë (velopeninge) van sweetkliere laat toetrek. Dit kan ’n lastige dermatitis (jeukerigheid en rooiheid) of pynlike sweertjies in die oksels veroorsaak.
Nog iets
Aangesien jy nou skeergoed, reukweerders en ander toiletware begin gebruik, het jy waarskynlik meer sakgeld nodig as voorheen – as jy so gelukkig is om ’n maandelikse of weeklikse toelaag te ontvang en self jou persoonlike toiletware daarmee koop. Indien jou ouers of versorgers in hierdie behoeftes voorsien, moet jy die stygende pryse van toiletware in gedagte hou en spaarsaam probeer begroot.
Jou lyf en houding
Dit duur ’n ruk om gewoond te raak aan jou nuwe liggaam en jou manliker voorkoms. In dié tyd voel baie seuns gewoonlik ongerus oor die tempo waarteen hulle groei, veral as hulle hul vriende vinnig verbysteek. Moenie jouself onopsigtelik probeer maak deur krom te loop nie. ’n Krom rug en skouers bevorder nie ’n mooi liggaamshouding nie en wek ’n swak indruk. Maak vrede met die liggaamsbou wat jy het en stap regop en flink. Gewoonlik is mense meer bewus van jou houding as van jou bou.
Van fierheid gepraat, onthou dat gereelde oefening die beste waarborg is vir ’n gesonde liggaam. Terselfdertyd kan jy gerus afsien van te veel lekkers en ander soetgoed. Dit kan in die liggaam tot vet omgeskakel en geberg word, tensy jy baie aktief is. Wie wil nou so vet wees dat hy sukkel om ’n stel trappe te klim of om ’n opdraand uit te draf?
As jy altyd honger is
Onthou gerus dat oorgewig tieners gewoonlik oorgewig grootmense word. Jou huisdokter kan jou vertel van die skete en kwale waartoe vet mense geneig is, van spatare en galstene tot diabetes en hartkwale. Hou rekening met die gesonde eetlus waarmee jy waarskynlik, soos die meeste ander seuns van jou ouderdom, bedeel is.
Dit is belangrik dat jy genoeg eet om in jou groei- en energiebehoeftes te voorsien, maar jy hoef jou darem nie te buite te gaan nie – of eet liewer vrugte, groente, neute, droëvrugte, kaas en jogurt as lekkers, koek, tert, hompe brood en aartappelskyfies. Dit is altyd raadsaam om liefs volkoringbrood met kaas as witbrood met konfyt te eet. Sorg dat jy eet tot jou honger gestil is en nie agter die lekker aan nie.
Jy moet jou nooit probeer uithonger nie. Eet minstens drie maal elke dag genoeg voedsame kos soos vleis, eiers, graan- en suiwelprodukte, groente en vrugte. As jy dan ’n dieet wil volg, óf met die doel om te verslank óf om ’n bietjie gewig aan te sit, moet jy dit verstandig doen. Raadpleeg ’n dokter of ’n dieetkundige of vra die huishoudkundeonderwyser by die skool.
Die vinnige groeiers wat vrees dat hulle hemelbesems gaan word, kan moed skep uit die versekering dat hul groeitempo gaan afneem sodra genoeg testosteroon (manlike hormoon) deur hul testes vervaardig word.
Oor ’n skraal lyf hoef jy jou nie te verknies nie. Het jy al opgelet hoeveel rolprent- en televisiesterre lenig eerder as fris gebou is? As jy nie vir rugby gebou is nie, kan jy jou slag wys in ’n sportsoort waar lenigheid ’n bate is, byvoorbeeld atletiek, sokker, tennis, vlugbal, hokkie, muurbal, swem, fietsry, karate en dans.
Dalk
