krulhare was pragtig, en kyk hoe lyk djy nou!” sê Maggie kwaai.
Ek maak die hare in ’n kort poniestert vas, maar alleen in my kamer maak ek dit los as ek voor die spieël sit. Dan maak ek asof ek wit is en ek praat saggies met Kraut. Maar ek gaan nooit weer saam met Lorrain na die ander kant van die jetty nie.
Lorrain gaan nog elke aand. Dis somer en skoolvakansie en haar ma laat haar gaan. Sy het ’n wit kêrel losgeslaan en kan nie uitgepraat raak oor Peet nie. Maar na minder as twee weke loop die ding skielik dood en dit gebeur op ’n lelike manier.
Dis ’n paar dae voor Krismis toe Lorrain se ma besluit dis weer sulke tyd: hulle moet trek. Haar skuldeisers soek seker weer haar bloed, sê die anties alwetend, of dis weer ’n man wat haar ’n hard time gee. Hoe dit ook al sy, Pearl Cupido wil trek. Sy vra oom Spykers om te help.
Sy karretjie word so hoog gelaai, dit lyk soos die toring van Babel. Pearl Cupido sit voor met Keffie, die kleinboetie, op haar skoot. Agter sit Dakkie, Lorrain se ouer broer, ek en Lorrain. Ek wil ook die nuwe huis sien.
Dis laatmiddag en oompie Spykers is hoog in die takke. Oompie en sy karretjie slinger so sing-sing, klap-klap deur die verkeer met ’n stoel of tafel wat kort-kort dreig om af te val. Die boot staan oop en is propvol potte wat aan die buitekant vasgemaak is. Hulle klieng-klieng teen mekaar soos oompie vet gee of rem trap. Ons klink soos Wilkie se sirkus op vier wiele.
’n Motor draai skielik voor ons in en oom Spykers moet vinnig rem. Keffie vlieg vorentoe en stamp sy kop teen die voorruit. Ons drie agter wip omtrent oor die voorste sitplekke.
“Djou donnerse hel, kyk djy nie wa djy ry nie!” skree oompie.
Die woorde is skaars uit sy mond, toe vlieg Keffie vir die tweede keer van sy ma se skoot af. Die motor agter ons het te na aan ons gery en kon nie betyds rem nie. Die slag is oorverdowend en ons hoor hoe rol die kastrolle oor die pad. Ander karre moet uitswaai, mense druk hul toeters hard. Stoele val af, komberse lê oor die pad. Keffie skree nou éérs; hoor en sien vergaan.
“Djou blerrie donner!” vloek oompie weer.
“Klim uit!” skree Pearl Cupido, “die mense sal my goete steel!” en met dié stamp sy omtrent vir oompie by die deur uit. Die rollers in haar hare het losgekom en ’n paar hang nou slap langs haar kop. Ons drie val soos vrot velle uit die kar, gereed om te red wat daar te redde is.
“Ma! Die helse man het ons lamp gebriek, Ma!” kerm Lorrain. Sy wil nog meer sê, maar toe sien sy die bestuurder van die kar wat ons van agter gestamp het. Soos ek vir Lorrain gesê het: die Strand is ’n klein plekkie. Die kans dat jy nie alle bekendes op een dag sal raakloop nie, is klein.
Pearl Cupido is briesend. “My lamp! In sy donner in! Maar hoe ry djy dan? Op die kar se gat! Kyk djy nie wa djy ry nie?” Met elke verwyt raak haar stem ’n noot hoër. Mense staan nader om te sien wat aangaan.
Die jong man staar ons aan. Oopmond. Sprakeloos.
Oompie hou aan om te vra: “Kyk hoe lyk my lights, en wie gaan betaal? Gaan die kleinbaas betaal? Ek is arm. Mrs Cupido se lamp is gabriek. En wie gaan betaal? Gaan die kleinbaas betaal?”
Oompie se verflenterde blou keppie sit skeef op sy kop en sy lang kakebeen bewe. Die keppie word afgehaal en daar word ’n bietjie deur die swartgrys kroesies gekrap. Sy oorpak het meer gate as materiaal en dan vind sy vingers ’n gat en krap hy voort, diep ingedagte terwyl hy die damage aanskou.
“Dis nie my skuld nie,” meen oompie. “Die kleinbaas moes die distance gehou het. Wie gaan nou betaal?”
“In sy donner in,” sê Pearl van haar lamp. “In sy donner in, en dit was ’n present van my ma. Nou in sy donner in.”
“Ma,” fluister Lorrain saggies, “moenie so hard praat nie.”
Die jong man staan nog asof hy versteen is. Hy kyk van oompie, wat kners op sy enigste twee ondertande, na die vloekende vrou met die rollers in die hare. Na Keffie wat aan sy ma klou en nou eers mooi op dreef is met die geskree. Na Dakkie met die T-hemp wat op sy knieë hang en ’n mus wat tot oor sy ore getrek is, sigaretstompie onder die mus ingesteek, en na my met die piepot in die een hand en die kombers in die ander en dan . . . na Lorrain.
Lorrain met die vuil kaalvoete, die ou rokkie, die hare wat in ’n poniestert langs haar kop vasgemaak is met ou broek-elastic en die oë vol trane. Lorrain draai haar kop weg. Die vernedering is te groot. Sy klim in die kar en druk haar gesig op haar knieë.
“Ek is jammer. Baie jammer. Soos jy sê, ek het nie my distance gehou nie. My pa sal betaal,” kom die jong man tot verhaal.
Oompie kyk hom geskok aan.
“Maar wanneer, meneer? Ek mien, wanneer? Meneer kan sien Mrs Pearl is baie upset orie lamp. Ek kan nie so ry met stukkende lights nie. Hulle moet gefix word. Meneer verstaan wat ek wil sê . . .”
Meneer verstaan. Peet steek sy hand diep in sy sak. Hy haal ’n paar rand uit sy beursie. Dis ’n goeie paar rand. Hy tel die note.
“Ek hoop dis genoeg; die skade is tog nie so groot nie. My pa is weg op besigheid en hy kom eers oor twee dae terug. As jy dink dis te min om die skade te dek dan moet jy liewer wag tot my pa . . .”
Ek sien oompie tel die note so met die oog. Hy maak kamma keel skoon.
“Soos meneer sê, die damage is nie te groot nie. ’n Bietjie virrie lamp, ’n bietjie virrie lights. Ek wiet nou nie . . .” Oompie aarsel soos iemand wat op die punt staan om ’n groot besigheidstransaksie te beklink. Dan word die skroewe aangedraai: “Wat sal meneer se pa sê as hy wiet die meneer bestuur so . . . Miskien is dit nie genoeg nie. Ek wiet nou nie . . .”
Peet lyk effens ergerlik, maar hy is die ene selfbeheersing en bly stil. Hy haal nog note uit sy beursie en sit dit in oompie se hand. Oompie voel-voel die note, amper asof hy wil seker maak dis regte geld.
Alles is nou opgetel en weer vasgemaak. Pearl Cupido staan nader vir haar deel van die geld.
“Gee djy net die geld hierso! Die lamp is expensive!” skree sy en gryp die geld uit oompie se hand.
“Wag nou, Pearlie, djy moenie my geld kom staan en gryp nie,” maak oompie ’n bietjie verleë beswaar.
“Djou geld?” vra antie Pearl verontwaardig. “Djou dronk vark!”
Skielik flits ’n blou lig. “Speedcop!” skree iemand en almal spat uitmekaar.
Oompie spring soos blits in die kar en daar trek ons; antie Pearl klap die deur so in die ry toe. Die verkeerskonstabel skree iets en wys met die vinger, maar oompie sit voet in die hoek.
Lorrain het lank gevat om oor die ding te kom en het haar “vieslike ma” en die “vieslike oom Spykers” geblameer, maar ons het geweet die einde moes kom. Dit is die wet. Dit kon nie anders nie.
Maar ná die ding met Peet het Lorrain gevoel dat as sy goed genoeg is vir een wit man, is sy goed genoeg vir ’n ander.
Kitty en Maggie het Lorrain se ma geblameer vir Lorrain se foute. Soos haar hande wat nie mense se goed kon uitlos nie. Soos met die 25c.
Rachmat het groente gekoop vir die anties en die 25c is die kleingeld. Sy sit dit op die dresser in die kombuis. Dieselfde dag
