die baie kort verhaaltjie in Genesis 3 kry ons tog die presiese rede vir die geweldige breuk in God se goeie skepping. Kortliks: ongehoorsaamheid aan God se wil. En die rede vir die ongehoorsaamheid? Niks anders as selfsugtige eiesinnigheid nie. Die Goddelike skepsel ontluik in ’n ek-mens.
Dit begin met ’n versoeking. Die versoeker wat hier as ’n slang voorgestel word, is die verpersoonliking van God se teenstander. Reeds voor die sondeval is daar al ’n onheilige opstand teen God. Satan was gereed om alles in sy vermoë te doen om God se goeie werk ongedaan te maak. Sy tegniek is uitstekend. Hy saai die saad van wantroue. Hy plaas God se motiewe onder verdenking. Hy stel die mens bloot aan versoeking, die versoeking om vir God “nee” te sê en homself te bewys.
Die oeroue patroon vind nog dag vir dag neerslag in mense se lewens. Nee, in die lewens van God se kinders! Sonde bly steeds niks anders as ’n “nee” vir God en ’n manier om my eie sin te kry nie. En sonde is nie Satan se skuld nie; hy help maar net dat ek self besluit om skuld te maak.
Ons Vader wat in die hemel is, . . . laat kom ons nie in die versoeking nie. Amen.
19 Januarie
Sonde
Toe besef die vrou dat die boom se vrugte goed is om te eet en mooi om na te kyk en begeerlik omdat dit kennis kan gee. En sy het van sy vrugte gepluk en geëet. Sy het ook vir haar man by haar gegee, en hy het geëet … en die mens en sy vrou het vir die Here God weggekruip tussen die bome van die tuin. Genesis 3:6, 8
Die mens wat net minder as ’n Goddelike wese geskep is, wat as heerser oor God se skepping aangestel is, is nie tevrede om ’n onderkoning te wees nie. Hy wil soos God wees. Self god wees. Sonde is meer as net ’n koppige “nee” vir God, dit is ’n uitdagende “ja” vir jouself.
Ons het hier met ’n stuk Goddelike misterie te make. Hoeveel kere het mense nie al probeer om dié misterie met velerlei slimmighede op te los nie. Waarom het God die sondeval toegelaat? Waarom het God dit vir die mens moontlik gemaak om teen Hom te kies? Waarom het die almagtige God toegelaat dat daar ’n slinkse versoeker op die toneel verskyn? En al die antwoorde op die “waarom”-vrae is nuttelose bespiegeling. Die misterie is dat God self gekies het om nie ’n meganiese, robotagtige mens te skep nie. Die mens wat Hy na sy beeld geskep het, is ’n selfstandige wese met die reg om self te kies. God se grootste vreugde vind Hy juis daarin dat die mens uit eie vrye wil vir Hom kies, kies om met Hom in ’n persoonlike verhouding te staan, kies om aan Hom gehoorsaam te wees.
En juis daarom is God se grootste hartseer ook wanneer die mens kies om teen Hom te draai.
Here, bewaar my van ’n eiesinnigheid wat maak dat ek my rug op U draai. Amen.
20 Januarie
Skuldig
En die mens antwoord: “Ek het U hoor wandel in die tuin en ek het bang geword, want ek is kaal. Toe het ek weggekruip.” Die Here God vra toe: “Hoe het jy te wete gekom dat jy kaal is? Het jy tog nie van die boom geëet waarvan Ek jou verbied het om te eet nie?” Genesis 3:10–11
Vir die eerste keer in die Bybel hoor ons van vrees. Ewe skielik was God nie meer die welkome gespreksgenoot nie, maar ’n gevreesde teenstander. Daar is ’n breuk tussen God en mens. Sonde het toe nie die verwagte gevolge gehad nie. Die mens het toe nie bo homself uitgestyg nie, maar homself in die diepte van ellende ingedompel deur van God vervreem te raak. En hy word deur ’n skuldgevoel gedryf om vir sy Skeppergod weg te kruip.
“Ek is bang, want ek is kaal.” Vrees, skuld en skande. Wanneer ’n mens ontdek dat sy sondige eksperimente op niks anders as ’n breekspul uitloop nie, is hy meer as enigiets anders van sy skuld en skande bewus. Sonde betaal nie; dit hoop net die skuld op. En dan kruip jy weg vir dié God wat vir jou net die heel beste wil gee.
Dit was die eerste keer. Daarna het dit hoeveel miljoene kere weer en weer gebeur. Die mens wat aan die versoeking toegee suiwer en alleen ter wille van sy eie begeertes en bevrediging. Om dan te ontdek dat hy met die lewende God uit pas geraak het. Skuldig! In die skande! ’n Vervreemde.
Ons dink nie graag aan ons sonde as ’n keuse teen God of as ’n doelbewuste verwerping van sy wil nie. En dan wonder ons waar die vrees en skuldgevoelens vandaan kom en waarom God tog so onbereikbaar vér voel …
Here, ek wil nie meer vir U wegkruip nie; ek bely my skuld. Help my! Amen.
21 Januarie
Selfverontskuldiging
Die mens het geantwoord: “Die vrou wat U my gegee het om my by te staan, sy het vir my van die boom se vrugte gegee, en ek het geëet.” Toe vra die Here God vir die vrou: “Wat het jy nou gedoen?” en sy sê: “Die slang het my mislei, en ek het geëet.” Genesis 3:12–13
Die mens en sy vrou kom toe so effens tot verhaal. Dalk is die saak met God tog nie heeltemal verlore nie. Dalk kan hulle deur hulle kaarte reg te speel nog die situasie red. En toe volg hulle die roete van selfverontskuldiging. Ja, ons hét geëet, máár … God moet weet daar was provokasie. En om die waarheid te sê, lê die skuld nogal by die vrou wat U self vir my gegee het. Sy het my verlei.
Die mens se verontskuldigingstruuk het twee gevolge. Eerstens was dit ’n lafhartige manier om sy eie voordeel te soek. Dit het hom net verder in die skuld gedompel. Hy wou nie verantwoordelikheid vir sy sonde aanvaar nie. Hy is nie eerlik met God nie. En tweedens het dit tot wantroue tussen mens en mens aanleiding gegee. Nie alleen is die goeie verhouding tussen mens en God geskend nie, maar die volmaakte verhouding tussen mens en mens het begin krake vertoon.
Eva wys toe ook vinger, hierdie keer na die slang. En hoe geredelik koor ons haar nie agterna nie: “Was dit nie vir die ou Satan nie, sou ons nie aan die versoeking toegegee het nie …” Ons leer ons kinders verkeerd deur te verwys na “die ou duiwel wat daar agter jou oor sit”. Dit is jyself wat die besluit neem. Moenie vinger wys nie. Steek jou hand eerder in eie boesem. “Ja, Here, ek is skuldig!”
Ja, Here, ek is skuldig! Vergewe my sonde. Amen.
22 Januarie
Straf
Vir die vrou het die Here God gesê: “Ek sal jou baie swaar laat kry met jou swangerskappe: met pyn sal jy kinders in die wêreld bring.” Vir die mens het die Here God gesê: “Omdat jy na jou vrou geluister het en geëet het van die boom waarvan Ek jou verbied het om te eet, is die aarde deur jou toedoen vervloek; met swaarkry sal jy daaruit ’n bestaan maak, jou lewe lank. Stof is jy, en jy sal weer stof word.” Genesis 3:16, 17, 19
Straf. Watter onverkwiklike, negatiewe woord. Ons haat dit. Ons wil eerder beloon en vergoed word. Met geskenke bederf word. Daarom is ons dol oor genade. En daarom vermy ons die talle verwysings in die Bybel, en veral die Ou Testament, ná straf. Maar ons sal maar met die woord vrede moet maak. Want die onbetwisbare feit van die saak is dat God sonde straf.
Die heel eerste komponent van die straf is dat die aarde vervloek word. Die tuin word ’n wildernis. Die harmonie tussen mens en natuur verander in chaos. Slegs deur harde werk sal die mens ’n bestaan kan voer. En dan die finale strafronde: die dood. Dit is die harde feite. En ons weet dit, want ons sien en beleef dit dag vir dag. ’n Natuur wat al hoe meer in chaos verval oor die mens se voortgesette sondige misbruik van God se goeie gawes. En die dood wat op sovele maniere die mens se bestaan ontsier.
Genadiglik was “straf”
