onstabiel is . . . en dit traak jou nie waar ek dit gehoor het nie of wie dit vir my vertel het nie. Ek . . .” ’n Snik glip onverhoeds uit.
“Ek dink nog steeds jy moet jou kop laat ondersoek, want jy is geestelik siek!”
Sy staan beslis op. Vergete is al haar noukeurige woorde en sinne van vroeër die oggend.
“Daar is iets anders wat ek met jou moet bespreek.” Haar rug is styf en regop en sy staar hom onbevrees aan. “Die Venters het jou swak grappie van ’n vakansie op die plaas ernstig opgeneem. Hulle het nuwe klere en ’n tas gekry . . .” ’n Skraal wit vingertjie beduie onder sy neus. “Jy gaan hulle nie teleurstel nie, meneer die godjie wat alles en almal hiet en gebied! Jy gaan hulle plaas toe neem en jy gaan sorg dat Martha Venter gaan . . . sonder my!”
Sy draai vinnig om, net om hom weer voor haar te kry.
“O nee, juffrou! Jy het vir Martha Venter belowe om saam te gaan en jy gaan saam! Al moet ek jou vasbind en self op die bakkie laai.” Sy woedende oë maan haar tot swye. “Ek is nie van jou stoffasie gemaak nie, juffrou Fourie. Ek vlug nie weg van my beloftes af nie en ek verbreek hulle ook nie . . . nooit nie!”
“Wat presies bedoel jy?”
“Net dat dit darem baie snaaks is dat ’n jong meisie Walvisbaai toe vlug. Hoekom? Iemand wat so ’n liefdesbetuiging voor in ’n boek vir jou kon skryf, wat vir jou waaragtig lief was . . . was hy skielik nie meer goed genoeg nie . . . nadat jy hom eers so laat verstaan het? Het hy dalk moeg geword vir jou kat-en-muisspeletjie, of het sake dalk te warm geword vir jou daar, jou kaperjolle dalk . . .”
Die klap klink soos ’n geweerskoot in die kantoortjie.
“Hoe durf jy? Jou sieklike . . . wantrouige . . .”
Louis vryf sy wang. Sy gesig is spierwit en sy bruin oë lewe soos vuur.
Sy stap beslis by hom verby, klap die deur hard agter haar toe en loop bewend na haar klaskamer toe.
Sy vertrou haar eie stem nie, want haar hele liggaam ruk. Sy sit die kinders aan die werk en staar lank stil voor haar uit.
Ná ’n ruk soek sy in haar laai na ’n stukkie skryfpapier en tel haar pen op om haar bedanking vir die einde van die jaar in te dien. Haar gedagtes is net gedeeltelik by wat sy doen, haar verstand werk koorsagtig aan die groot probleem van die kort vakansie wat net tien dae ver is.
9
Die kinders lyk soos vaal spokies toe hulle op die plaas aankom. Hulle het agter op die bakkie gery en die seilwande van die kappie bied nie veel beskerming teen die droë stof wat in ’n digte wolk agter die wiele uitborrel nie.
Alet het voor tussen Louis en Martha gesit. Daar was toe op die ou end vir haar geen ander genade nie: sy moes maar net saamkom.
Die kinders kom nie eens die stof of die hitte agter nie. Hulle is heeltemal te uitgelate en die paar keer wat Louis stilgehou het, het hulle baldadig in die veld rondgehardloop.
Die sweet het in twee dun straaltjies teen Alet se slape afgeloop. Martha het ook kort-kort sweet afgevee, maar dit was van senuweeagtigheid.
Sy het tientalle kere vir Louis gevra of dit heeltemal reg is, of sy ma weet dat sy so baie kinders het, of hy baie seker is dat hulle nie in die pad sal wees nie . . .
Louis het vriendelik met Martha gesels en haar besware geduldig die een ná die ander uitgewis. Hy het met die kinders gekorswel en niemand het juis opgemerk dat hy nie veel met Alet gesels nie . . .
Hester Erlank is ’n ronde, mollige, moederlike mensie. Sy sien die motor aankom en kom op ’n drafstappie nader.
Sy moet op haar tone staan om haar arms om Louis se nek te kry. Hy druk haar vas en gee haar ’n klapsoen op haar mond.
Hester verwelkom almal met ’n soen wat hulle sommer dadelik laat tuis voel.
“Boeta, dra die kinders se goedjies na die twee stoepkamers en dan kan Martha in die spaarkamer naaste aan hulle slaap. Alet se goedjies kom in die kamer langs myne.”
Twee rooi kolle slaan hoog op Martha se wangbene uit van opgewondenheid.
Die kinders is in ’n ommesientjie nêrens te sien nie. Louis roep laggend agter hulle aan: “Julle moet net nie te ver weggaan nie. Ek sal nou-nou vir julle die plaas gaan wys.”
“Kom binne, mense . . . ai, dit gaan lekker wees om die plaas weer te voel lewe! Ek wag al van twaalfuur af vir julle; julle is seker al dood van die honger.”
“Ons wil net gou die ergste stof afwas, Ma, en iets koels drink, dan sal ons kom eet.”
Hester neem die twee vroue al geselsend na hul kamers en wys hulle waar die badkamers is.
Alet staar verstom na die pragtige groot vertrekke met hul waardevolle oudhede. Alles is netjies en baie smaakvol en ’n stempel van welvaart is baie duidelik op alles afgedruk.
Die kos is heerlik en veral die kinders lê behoorlik weg. Hester straal en kloek soos ’n hen om al die kinders.
Die jongste Ventertjie, ’n pragtige meisietjie van vier met die groot naam van Hester Magrieta – wat deur almal sommer Kleintjie genoem word – is natuurlik tannie Hester se gunsteling.
“Wat van nog ’n bietjie melk vir julle kleingoed?” Hester tel die beker op en maak weer die kinders se glase vol.
“Ag, tannie Hester, kyk net hoe sak die ou ogies toe. Kom, Ouma se poppie, dan gaan sit Ouma jou gou in die bed . . .”
Sonder om haar aan enige van die ander te steur, tel Hester die kind op en gaan lê haar op die groot hemelbed met die spierwit deken neer.
In haar hart verwens Alet die selfsugtige, eiegeregtige, verwaande Louis omdat hy nie sy ma se hartewens bewaarheid deur vir haar haar eie kleinkinders te gee nie. Hy is mos veronreg. Hy kry mos alleen seer . . . Sy gee hom so ’n vuil kyk dat hy verskrik wonder wat hy nou skielik weer gesondig het.
Alet en Martha wil nie ná ete ’n bietjie gaan rus nie. Vir Alet, wat aan ’n wingerdplaas gewoond is, is hierdie Suidwes-plaas omtrent net so vreemd soos vir die Venters.
“Mamma, kom kyk net gou die groot hoenders met hul lang nekke.”
Alet en Martha stap saam met die kinders om na die “groot hoenders” te gaan kyk.
“Dit is nie hoenders nie, Martie; dit is ganse.” Martha draai laggend na Alet. “Sies tog, juffrou! Hulle is almal, behalwe die drie oudstes, wat ook maar baie klein was, op Walvisbaai gebore en . . . hulle was nog nooit weg met vakansie nie.”
Alet vryf oor Martie se blink haartjies. Sy verstaan baie goed wat Martha vir haar probeer sê. Iemand wat nog nie op Walvisbaai was nie, sal nie verstaan dat dit ’n woestyndorp is nie. ’n Mens kan jou nie indink aan ’n dorp sonder plantegroei of diere nie, met nie eens ’n distrik met plase waarheen die kinders in vakansietye kan gaan nie. Alledaagse dinge, soos hoenders, koeie, groot bome en gras, is iets wat hierdie kinders nie ken nie.
“Ja, Martha, ek sou dit nie verstaan het as ek nie self op Walvisbaai was nie. Hierdie alledaagse dinge is vir hulle ’n hele belewenis.”
Hester
