“Kiewiet s’n,” sê hy kortaf, en beduie na waar die pad wegraak in ’n digte laning groot populiere. Die stamme is knoetsig van ouderdom, die takke bo soos vingers verstrengel. “Kyk, Jessica, dis een van die langste lanings in die kontrei. Dit loop om die voet van die sandsteenkop tot by die huis.” Hy ry stadig en hou eensklaps stil sodat die koel stilte deur die oopgedraaide ruite teen hulle aandruk. “Jessica, jy moet nie te veel verwag nie. Ons is eenvoudige mense,” sê hy. “Maar in my ma se huis is daar baie liefde en baie kos.”
Sy lag, raak speels gerusstellend aan sy hand wat op die stuur rus. “Dit klink al hoe beter, Karel. Ek is seker ek gaan dit baie geniet hier by julle.”
Sy snap wat hy bedoel toe die laning skielik oopmaak en ’n groot, oop werf met ’n vierkantige sandsteenhuis voor hulle lê. Die voordeur sit presies in die middel, met drie outydse skuifraamvensters aan weerskante. Die rooi sinkdak het ’n hoë nok en daar is glad nie ’n stoep nie. ’n Mens trap, lyk dit vir haar, vanuit die voorhuis tot in die tuin. En die tuin is bloot ’n groot grasperk deur rye geel en rooi kannas omraam. Dis kompleet asof die plek gestroop is van enige voorgee. Daar is geen versiersels nie en tog is dit ’n sieraad; dit besef Jessica toe hy reg voor die voordeur op die gras stilhou en ’n vrou die deur wawyd oopgooi.
Sy lyk nie oud nie, dink Jessica verbaas, en hou haar hand uit na die skraal vrou met die donker bolla. Daar kleef ’n tydloosheid aan haar. Haar gesig is besonder mooi met ’n sterk beenstruktuur en groot oë. En ’n sagte, sagte mond.
Sy trek Jessica nader en bekyk haar met ’n bedaarde glimlag. “Ek het geweet jy sou haar bring toe jy sê jy gaan Potch toe, Karel.” En met ’n laggie aan Jessica: “Kom, jou bed is klaar opgemaak. Noem my Anna.” Sy gesels asof hierdie gesprek geen voorloop nodig het nie en Jessica vind dat sy spontaan saampraat. Terwyl Karel aflaai, loop sy soos ’n tevrede kuiken agter Anna Malan aan deur die ruim, skemerige sitkamer en krakende gang wat na die slaapkamers lei. Oral merk sy die Spartaanse eenvoud. Asof die vrou van die huis met een veeg die plek van ornamentasie gestroop het. Tog is daar ’n onmiskenbare warmte in die afgewitte mure, in die enkele antieke familieportret op die punt van die gang en die spierwit, donssagte bed waarheen Anna haar lei. Haar gasvrou stoot die gordyne oop en die sonskyn spoel na binne om ’n gloed uit die plankvloer en die roomwit skaapvelletjie voor die bed te haal. Geen gehekelde lappies êrens nie, sien Jessica. Die bedkassie en spieëlkas se hout is net blinkgevryf. Anna volg haar oë en glimlag.
“Ek is nie een vir valletjies nie,” sê sy sag.
“Ek ook nie,” antwoord Jessica en hulle lag saam soos twee vriendinne wat mekaar se gedagtes ken en verstaan.
Dis ’n oomblik wat die twee vroue albei intuïtief aangryp en dit lui die lekkerste kuiertyd in wat Jessica nog beleef het. Sy het al vergeet hoe dit voel om gekoester te word en dis ontroerend wonderlik om soggens met koffie en beskuit in die sagte wit bed bederf te word. Dis heerlik terapeuties om by die groot tafel in die kombuis te sit en kyk hoe Anna voor die Aga werskaf. Sy bak rysige, melkwit beskuit en die geur lê die ganse huis vol. Jessica eet meer as gewoonlik en keer smiddae soos ’n versadigde kind om op die bed om ’n bietjie te dut.
As sy gevrees het dat Karel haar geheel sou opeis gedurende die kuier, het sy haar misgis. Bedags is hy op Bethlehem in die prokureurskantoor, want Adam is met vakansie. En saans help hy die voorman, Stephen, tot watter tyd by die droogoond. Hy kom laat tuis en luister dan ’n wyle na die vroue se geselsery waar hulle op die houtbank op die grasperk voor die voordeur sit. Soms laat Anna hulle alleen en dan sit Jessica en Karel meesal in rustige stilte en kyk na die sterre wat vlak bo die populiere hang. Of hulle praat gesellige praatjies wat moeiteloos loop soos water oor afdraand akkertjies.
Een aand hou hy sy hand na haar uit en sy vat dit geredelik. Hy vou haar vingers in syne toe en trek haar nader teen sy skouer. “Kuier jy darem lekker hier by ons?” wil hy sag weet.
“Vreeslik lekker, Karel,” sê sy opreg. “Jou ma is werklik wonderlik. En jy is baie goed vir my.”
Hy skuif sy arm om haar en druk haar ’n oomblik teen hom vas. Maar hy laat haar byna dadelik weer gaan en sy is onnoemlik verlig dat hy die aanraking nie verder voer nie. Sy hoor hom saggies sug en dink spytig: Wat is dit met my? Hierdie man is die goedheid vanself. Hy is skerpsinnig, stimulerend en dierbaar.
Maar – kramp dit in haar – hy is nie Daniël nie …
“Jy sukkel om te vergeet van professor Krause, nè?” vra hy sag langs haar, maar dis of die woorde luider word in die stil nag.
“Hoe … weet jy?” vra sy verslae. Hoe kan hy haar gedagtes so lees?
Hy kom staan reg voor haar sodat die lig vanuit die huis op sy gesig val en bitter kepe om sy jong mond maak.
“Almal weet wié, Jessica, maar niemand weet mooi wát nie.”
“Die wié is baie interessanter as die wát, Karel. Daniël Krause is, soos wat jy seker al gehoor het, ’n briljante akademikus en flambojante persoonlikheid. Hy is vir ’n onbepaalde tyd aan die Rijksuniversiteit van Leiden aangestel. Dis hy wat die nuwe werk …”
“Oor die grondslae van persoonlikheidsreg geskryf het? Ja, almal weet dit ook. Maar wat het hy jou aangedoen?”
Haar linkerhand kruip teen haar hals op, vat oplaas die lang vlegsel vas wat oor haar skouer hang. “Goed dan,” sê sy gelate. “Ek sal jou die feite gee, jy moet dit maar self inkleur soos dit jou pas. Wat my betref, is dit gedane sake.”
Toe hy sy arms voor sy bors vou en sy kop aandagtig na haar afbuig, begin sy vertel: “Ons sou trou. Maar Daniël het ’n beurs gekry om sy nagraadse studie aan die Rijksuniversiteit voort te sit en ek was toe nog nie klaar met LLB nie. Hy wou hê ek moes saamgaan Holland toe en ek wou nie. Hy het Holland toe vertrek nadat daar oor en weer trou gesweer is. ’n Paar maande later het ene Danina Verwey ook Holland toe gegaan met ’n beurs. Net voordat ek sou graad kry en Leiden toe gaan, is Daniël en Danina skielik getroud. Ek het verder geleer en is twee jaar later met ’n beurs na Harvard.”
Sy glimlag skielik, gooi die vlegsel met ’n bogie terug oor haar skouer. “En toe ek terugkom daarvandaan, het ek ene Karel Malan ontmoet. So ’n oulike kêrel met blink oë wat baie vrae gevra het.”
“Nou is dit jý wat inkleur!” sê hy met ’n glimlag, maar sy hoor die ondertoon van erns. “Miskien moet jy nie. Nie nou al nie.”
“Jy is reg,” sê sy en tik hom susterlik op die skouer. “’n Mens moet jou tyd gebruik as jy goeie inkleurwerk wil doen.” Toe glip sy verby hom die soel koelte van die huis binne.
Twee dae voor Kersfees neem Anna vir Jessica saam dorp toe. Adam en sy vrou, Jansie, is terug van die see af, en sy vat vir hulle ’n louwarm vars brood saam wat haar skoondogter (maklik ses maande swanger) in ekstase het. Haar wange is bloesend toe sy skamerig bely: “Ek is mal oor my skoonma, professor. Sy bederf my só!”
Anna vryf goedig oor die vroutjie se buik en Adam lag skewerig. Hy is, soos wat Karel gesê het, ’n koel man met ’n droë humorsin. Hy tik Jansie speels op die ken toe hy sê: “Ek wed jou niemand het vir Jessica nog op haar titel aangespreek in ma Anna se huis nie! Dáár is niemand juis iemand nie, nè, my ou ma?”
“Skaam jou, boeta,” glimlag Anna bedaard en pak vir hulle nog ’n paar bottels ingelegde perskes uit.
“Jy’s net jaloers!” lag Jansie en pomp hom in die sy. “Dis net omdat jy en Karel julle verbeel julle is op net soveel aandag as Kiewiet geregtig!”
“Is
