Hou ’n dinkskrum oor die onderstaande vrae. Elke groeplid móét ’n antwoord op elke vraag gee. Skryf die antwoord van die groep op elke vraag neer. Wanneer almal klaar is, moet groepe terugvoering gee.
Hoe gereeld besoek julle die tandarts?
Hoe belangrik is ’n mooi glimlag regtig?
Hoe gereeld borsel julle tande?
Wie van julle vlos julle tande?
Dra mense draadjies net om mooier te lyk of is dit soms nodig vir gesondheidsredes? Verduidelik.
Wie van julle het draadjies of ken iemand wat draadjies dra?
Hoe ervaar mense wat draadjies dra dit: is dit moeite, ongemaklik; laat dit hulle lelik en skaam voel?
Dink julle dit is die moeite werd om vir ’n ruk ongemak te ervaar en lelik te voel wanneer ’n mens draadjies in jou tande het? Is die beloning die moeite werd?
Wat van kinders met misvormde tande wat nie ’n ortodontis kan bekostig nie? Wat dink julle is die oplossing?
Formele assessering
Julle groepdeelname gaan deur julle onderwyser geassesseer word.
Lees In ’n neutedop om ’n paar nuwe dinge oor die byvoeglike naamwoord en lidwoorde te leer. Raadpleeg ook die Taalgids agter in jou boek vir verdere inligting.
Woordsoorte: Die byvoeglike naamwoord
Die byvoeglike naamwoord beskryf ’n selfstandige naamwoord. Ons beskryf, byvoorbeeld, ’n spotprent as humoristies: Die humoristiese spotprent het ’n groot opskudding veroorsaak.
Byvoeglike naamwoorde wat vóór die selfstandige naamwoorde staan wat hulle bepaal, word attributief gebruik, byvoorbeeld: Die stukkende taxi.
Byvoeglike naamwoorde wat ná die selfstandige naamwoorde staan wat hulle bepaal, word predikatief gebruik, byvoorbeeld: Die taxi lyk stukkend.
Die byvoeglike naamwoord het trappe van vergelyking. Hou die volgende in gedagte by trappe van vergelyking:
Byvoeglike naamwoorde wat op ’n -s eindig, kry steeds -ste in die oortreffende trap, byvoorbeeld: snaaks – snaakser – snaaksste.
Byvoeglike naamwoorde wat uit meer as een greep bestaan en op ’n -e eindig, kry die woorde meer en mees in die vergelykende en oortreffende trap onderskeidelik, byvoorbeeld: tevrede – meer tevrede – die mees tevrede.
Byvoeglike naamwoorde wat op ’n -u eindig, kry in die oortreffende trap ’n dubbel -uu, byvoorbeeld: sku – skuer – die skuuste.
Die lidwoord die word altyd in die oortreffende trap gebruik, byvoorbeeld: die mooiste meisie; die mees tevrede persoon.
Die byvoeglike naamwoord kan ook ’n versterkte vorm (intensiewe vorm) hê. Die intensiewe vorm word altyd as een woord geskryf, byvoorbeeld: wawydoop; kuikenswak; purperpers; potblou; goudgeel; piepklein.
Die byvoeglike naamwoord kan letterlik of figuurlik gebruik word, byvoorbeeld:Die gesin is baie arm. (Letterlik: hulle het nie geld nie.)Die arme gesin het dit maar swaar. (Figuurlik: die gesin word bejammer).
Let op die gebruik van die -e by die byvoeglike naamwoord. In hierdie geval word die byvoeglike naamwoord verbuig (en is dit ’n verboë vorm).
Lidwoord
Die bepaalde lidwoord verwys na ’n spesifieke onderwerp of voorwerp, byvoorbeeld: Die bestuurder jaag onverskillig met haar taxi.
Die onbepaalde lidwoord verwys na ’n onbekende onderwerp of voorwerp. Dit kan enigiets wees, byvoorbeeld: ’n Taxi kan ’n gevaar op die pad wees.
Aanwysende woord
Byvoorbeeld: Hierdie taxi is pas van die pad afgetrek. Daardie passasier klim in die taxi in. Dié uil skreeu tot laat saans.
Groepbegeleide lees
Lees die volgende inligtingsteks in julle groep. Elke groeplid kry ’n beurt om dit hardop voor te lees. Terwyl die een lees, volg die ander in hulle boeke. Hou aan totdat almal in die groep die teks vlot kan lees.
Wat is die reëls van draadjies?
Die behandeling behels dat draadjies of plaatjies gedra word en in sommige gevalle is chirurgie nodig om die kakebeen te herbelyn. Behandeling duur gewoonlik 12 tot 30 maande.
As jy ’n paar maklike reëls volg, sal die behandeling makliker gaan en goeie resultate lewer:
Doen alles presies soos die ortodontis vir jou sê, byvoorbeeld dat jy jou rekkies dra soos dit voorgeskry word.
Vermy harde en taai kos wat jou aanhegtings en draadjies kan breek en die behandelingstyd kan verleng.
Moenie jou naels of pen kou nie.
Hou jou draadjies altyd skoon deur reg te borsel en te vlos.
Dra altyd ’n mondskerm tydens kontaksport.
Besoek elke ses maande jou tandarts.
Beantwoord die volgende taalvrae.
1. Gee die regte vorm van die byvoeglike naamwoord tussen hakies:
a. (Hard) neute kan jou tande breek. Die neut is (hard).
b. As jy (sensitief) tande het, moet jy versigtig wees, want suur goed maak dit nog (sensitief). Dan praat ek nie eens van roomys nie – as ek roomys eet, voel my tande die (sensitief).
c. Deesdae is wit tande nie meer goed genoeg nie, te danke aan advertensies moet dit (intensiewe vorm van wit) wees.
d. (Kou) naels lyk nie goed nie.
e. (Borsel) tande laat ’n mens altyd goed voel.
2. Voltooi die volgende sinne deur die regte intensiewe vorm neer te skryf:
a. As ek nou (eerlik) moet wees, het ek eers gedink alles gaan (glad) verloop. Maar toe ek by die ortodontis se spreekkamer instap, is die spreekkamer (vol).
b. Ek het (regop) op my stoel gaan sit en my mond was (droog).
c. Toe die dag verby is, het die (arm) pasiënte huis toe gegaan en die (ryk) ortodontis is bank toe.
3. Skryf die trappe van vergelyking van die volgende woorde tussen hakies:
a. Ek was bang, die outjie langs my (bang), maar die dogtertjie in die hoek was die heel (bang). Ek het skielik baie (oud) as
