draadjies was die (los) wat dit nog ooit was en dit het nie reg gevoel nie.
In hierdie aktiwiteit gaan jy
aaneenskakelende paragrawe skryf.
Skryf paragrawe
Jy het reeds in graad 7 paragrawe geskryf. Lees nou die inligting in Pitkos deur voordat jy weer ’n skryfstuk aanpak.
Pitkos
Paragrawe
’n Paragraaf bevat net een kerngedagte. Die ander sinne in die paragraaf moet oor dieselfde onderwerp handel en die kerngedagte ondersteun. Al die sinne van ’n paragraaf vorm dus ’n eenheid.
Die kernsin wat die kerngedagte bevat, kan die eerste sin van die paragraaf wees, of dit kan in die middel of aan die einde van die paragraaf geplaas word.
Die sinne moet so gerangskik word dat hulle op mekaar volg. Jy moet dus deurentyd aandag aan skakeling tussen die sinne skenk. Gebruik die skakelwoorde wat hierna gegee word.
Gee ook aandag aan sinslengte. Wissel die lengte van die sinne. Party sinne moet langer en ander korter wees.
Paragrawe kan op een van die volgende maniere skakel
Aaneenskakelend: Hierdie soort paragrawe sluit by mekaar aan, omdat dit met skakelwoorde aan mekaar verbind word. Woorde soos Hierna. . . of Vervolgens . . . of Nog iets . . . gaan verseker dat jy ’n aaneenskakelende paragraaf skryf.
Teenstellend: ’n Teenstellende paragraaf staan in direkte kontras met die vorige een, alhoewel sulke paragrawe nog oor dieselfde onderwerp handel. Jy gaan hier net ’n ander gedagte wat teenoor die vorige gedagte staan, bespreek. Skakelwoorde wat jy kan gebruik, is woorde soos Maar . . . Hierteenoor . . . ’n Ander mening . . . Anders gestel . . .
Redegewend: Hierdie soort paragraaf gee ’n rede of oorsaak van dit wat in die vorige paragraaf beskryf is. Skakelwoorde soos Die rede hiervoor is . . . Daarom . . . lei redegewende paragrawe in.
Skryf paragrawe.
Ons het nou heelwat oor tandartse en ortodontiste gepraat. Skryf twee paragrawe waarin jy een van die volgende bespreek: ’n slegte ervaring/jou eerste ervaring/wat jy hoor van tandartse/’n goeie ervaring/’n interessante ervaring. Elke paragraaf moet 8 tot 12 sinne lank wees.
Die stappe van prosesskryf
Dit is baie belangrik dat jy eers jou paragrawe deeglik moet beplan volgens die stappe van prosesskryf. Gebruik die volgende wenke as kontrolelys.
Preskryf
Besluit watter tipe paragrawe jy gaan skryf. Kyk weer na Pitkos hierbo.
Kies twee kerngedagtes oor die onderwerp – elke kerngedagte vorm een paragraaf. Skryf ondersteunende gedagtes vir elke kerngedagte neer.
Beplan en skryf
Wanneer jy al die ondersteunende gedagtes agtermekaar het, kan jy die paragrawe begin skryf. Skryf nou in volsinne.
Die eerste sin van elke paragraaf moet die kerngedagte van dié paragraaf bevat. Toets nou of die ander sinne van elke paragraaf dié hoofgedagte ondersteun en daarop uitbrei.
Hersien, redigeer, proeflees en bied aan
Lees jou paragraaf aandagtig deur en maak al jou foute reg, soos spelling, leestekens, woordorde en die volgorde van jou sinne. Gebruik ’n woordeboek as jy onseker is.
Skryf die paragrawe oor en lees dit nog ’n keer deur.
Gee jou werk dan vir jou maat sodat hy/sy dit kan redigeer en assesseer. Kyk na die aanbevelings wat jou maat gemaak het en bring dit aan as dit vir jou reg is.
Skryf hierna die paragrawe weer netjies oor. Skryf die opskrif/ onderwerp en datum boaan jou werk.
Maatassessering
Die Pitkos kan gebruik word om jou maat se paragrawe deur te gaan.
In hierdie aktiwiteit gaan jy
met ’n monoloog kennismaak
soeklees en vluglees om vrae oor die verhaal te beantwoord
die verhaal vir hardoplees voorberei.
Hierdie is ’n verhaal oor ’n gebeurtenis in ’n tiener se lewe – en sy is in gesprek met haarself en haar ma. Dit word ook ’n monoloog genoem. Lees in In ’n neutedop wat ’n monoloog is.
Die monoloog
’n Monoloog (mono = een) is ’n ononderbroke gepraat van een persoon of karakter. So ’n gesprek wek ook die indruk dat dit ’n gedagtereeks is.
Drie soorte monoloë word onderskei:
’n Monoloog waar ’n karakter teenoor ander denkbeeldige karakter/s speel. Dit vereis dat die karakter denkbeeldige oogkontak en dialoog met ander karakter/s het.
’n Alleenspraak verwys na dié soort monoloog waar ’n karakter self ’n oplossing vir ’n konfliksituasie probeer vind.
Dan is daar die soort monoloog waar die gehoor die medekarakter/s is. Hier moet gedurig kontak met die gehoor behou word en soms kan gehoorreaksie verwag word.
Die onderstaande monoloog “Dit was net ’n skrapie” is ’n kombinasie van twee soorte monoloë. Die karakter probeer eers self ’n oplossing vind vir die situasie waarin sy verkeer. Teen die einde reageer sy op haar ma wat roep en as denkbeeldige karakter ’n tipe gesprek voer.
Prelees saam met ’n maat.
Lees die titel en bestudeer die illustrasie:
Wat sien julle in die illustrasie? Noem dit op.
Watter verband is daar tussen die titel en die illustrasie?
Wie is die persoon wat van iets beskuldig word? Hoe weet julle dit?
Wie dink julle is die skuldige party hier? Hoekom sê julle so?
Het so iets al by julle huise gebeur?
Lees die volgende verhaal saam met jou onderwyser.
Dit was net ’n skrapie
