is twee vorme van wreedheid in die verhaal wat vandag onwettig sal wees. Skryf twee sinne om te sê wat dit is.
Postaktiwiteit (verryking)
Skryf die onderstaande gedeelte uit die verhaal in dialoogvorm oor. Voeg ook ’n paar beskrywings by sodat ons ’n beeld kan vorm van hoe die koning en die dief lyk:
Die dief vergeet skoon dat die ring hom beskerm. Hy val op sy knieë en hy huil en hy kerm en hy haal die ring af van sy hand wat hy agter sy rug weggesteek gehou het. Hy gee die ring vir die koning en toe huil hy nog harder en smeek om genade.
Die moeder wat stof geword het
Kasiya Makaka Phiri
Prelees – groepbespreking
Hierdie pragtige verhaal kom uit Malawi.
In verhale kom min of geen feite voor nie, want dit is fiksie. Maar soms kom daar ’n paar feite in voor. Of soms gebeur daar iets in ’n verhaal waarvan ons kan sê: Wel, dit sou kon wees, dit is moontlik. In hierdie verhaal, wat in die heelal afspeel, sal jy op sulke “moontlike onmoontlike” dinge afkom.
Die verhaal
Eens op ’n tyd het die son ’n dogter gehad. Net soos haar skitterende vader was sy ’n ster van groot glans. Sy het skoene van glinsterende stersaffiere gedra, en aan haar vingers en om haar enkels, polse en nek het vonkelskerfies van verskietende sterre gesprankel. Haar glans het die hemelruim agter die son verlig, en sy het oor hierdie ruim geheers en dit met groot wysheid en liefde regeer.
Toe, eendag, op een van haar inspeksierondes tussen die ontelbare planete in die onmeetlike heelal, sien sy ’n planeet in ’n afgeleë uithoek. Dit was baie ver, net-net binne bereik van die son se vingerpunte, en in alle skakerings van groen en blou.
Die ster het lank en aandagtig daarna gekyk voor sy gepraat het.
“Op daardie planeet,” sê sy vir die son, “moet my troon staan. Ek wil my lewe deurbring in daardie ryk groene en koel bloue.”
Die son sug. Hy kyk na sy dogter se glans en sug weer. Sy oë kan ver in die toekoms in sien.
“Alles is joune,” sê hy. “Jy mag gaan waar jy wil. Jy mag doen wat jy wil. Maar onthou dat jy die grootste deel van jou glans sal moet prysgee en hier agterlaat. Jou mantel met die gloed van die daeraad, jou kleed van helder lig, jou skoene van stersaffiere, jou enkelringe en armbande en halssnoere vol van die aand- en môresterre se vonkeling – niks hiervan kan jy saamneem nie. Die sensitiewe groen van die planeet sal nooit die hitte van jou uitstraling kan verduur nie, en die blou sal heeltemal opdroog. Maar in die plek van jou glansryke kleding mag jy drie wense wens wat onvoorwaardelik toegestaan sal word.”
“Goed,” sê die ster. “Laat ek daaroor nadink.”
Sy het jare en jare daaroor nagedink, want so is dit met die son en die sterre in die onmeetlike heelal. Alles neem jare en jare om te gebeur, hoewel dit vir hulle maar soos ’n vonkeling vervliet. Eindelik het sy genoeg gedink en haar besluit geneem.
Haar mantel met die gloed van die daeraad laat sy van haar skouers afgly, sy werp haar kleed van helder lig af, haar skoene van stersaffiere, haar sandale van skemerlig, haar fyn pantoffels van die skemering se nagloed … In ’n verblindende skittering oorhandig sy dit alles aan haar vader. Toe sê sy: “Nou gaan ek na die groen-en-blou planeet om sy moeder te wees.”
“Neem enigiets wat jy nodig het,” antwoord die son. “Jy moet weet dat ons jou oneindig sal mis, al sal jy elke dag vir ons sigbaar wees. En onthou dat jy altyd welkom is hier. Helaas, die gloed van ons strale sal waarskynlik nie altyd vir jou aangenaam wees in jou nuwe liggaam op daardie klein planeet nie.”
Daarop strooi hy die ster se ringe, die enkelringe, die armbande en halssnoere in ’n baan van flonkerende stersaffiere en sterstof om hom uit sodat dit soos ’n stroom gestorte melk oor die hemelruim sprei. Van die groen-en-blou planeet af sal die ster hulle kan sien, sodat sy nooit sal vergeet waarvandaan sy gekom het nie.
Eindelik vertrek die ster. Eers ry sy op ’n verskietende ster wat deur tyd en ruimte pyl, later op ’n enkele ligstraal in die mildheid van ’n nuwe dag. Steeds strek die pad oneindig ver voor haar uit. By haar het sy ’n skoffel, ’n stamper en vysel, ’n wanmandjie, ’n waterpot, ’n kookpot, borde gemaak van bamboes en hout, ’n byltjie, ’n slaapmat en ’n groot karos. Haar laaste rit is op die eerste ligstraal wat die groen-en-blou planeet bereik.
Toe sy op die planeet land, sien sy hoekom dit van ver af so groen gelyk het. Die woude en uitgestrekte grasvelde is so mooi dat haar hart van geluk swel en selfs nog sagter word as voorheen. Haar liefderike blik laat die plante nog geiler groei en die groen van die struike en bome nog ryker en dieper word. Om haar gloei blomkelke in die baie kleure van die lig wat saam met haar van haar veraf tuiste gekom het: geel, oranje, blou, pers, wit, pienk, suurlemoen, lemmetjie, asuur, akwamaryn en tallose skakerings daarvan.
“Kinders,” sê die ster, “ek wens ek kan kinders hê. Baie, baie kinders. Kinders om lief te hê. Kinders wat in die gras baljaar. Kinders wat sing, kinders wat lag, met stemme wat teen die berghange eggo. Kinders om te roep en te troetel, en as ek oud en hulpeloos is, kinders om vir my te sorg. Kinders om my sterkte te wees as ek swak en broos word van lank lewe. En as dit tyd word, kinders om my ter ruste te lê.”
Haar wens is vervul en daar was kinders. O, sy was omring van kinders! Links van haar en regs van haar. Voor haar en agter haar. Daar was seuns so lank en lenig en sterk dat hulle ure lank op een been kon staan. Daar was saggeaarde, vriendelike seuns wat warmte en deernis gedeel het selfs met dié wat nie baie vinnig kon hardloop of so lank kon staan nie. Daar was dogters, rank en sterk soos hulle broers, wat soos wildsbokke die hele dag lank kon dartel en spring sonder om die geringste moegheid te toon. Ook dogters lieflik soos blomme, liefderik soos moeders, vriendelik soos broers en vol deernis soos vaders. Hulle het almal om die son se dogter vergader en haar “Moeder” genoem.
En só het die ster, dogter van die son, wat eens in onbeskryflike heerlikheid in die hemelruim geregeer het, die Moeder van Alle Kinders geword wat op die blou-en-groen planeet gebore is.
Sy het almal liefgehad en vir elkeen gesorg. Die lang en die kort kinders, die vet kinders en die maeres, die donkeres, die blekes, die goudbruines. Sy het vir hulle almal gesorg, dag en nag.
Daar was kinders wat geloop maar nooit gehardloop het nie, en kinders wat gehardloop het en nooit geloop het nie. Daar was “myne”-kinders wat alles vir hulself wou hê. “Niks”-kinders wat nooit meer as een woord gesê het nie: niks. “Ek-kom-nou”-kinders wat altyd heen en weer geblits het. “Nie-ek-nie”-kinders wat nooit toegegee het dat hulle iets verkeerds gedoen het nie. “Ek-weet-nie”-kinders, “hy-het-eerste-begin”-kinders, “sy-wou-mos”-kinders, wat gemeen en onbedagsaam was, en baie, baie ander kinders.
Die Moeder het vir hulle gesorg wanneer hulle wakker was en wanneer hulle slaap. Sy het vir hulle reën en oorvloed gebring, en omdat sy die weë van die weer geken het, het sy ook sonskyn gegee. En toe dit tyd was vir die plante om te rus, het sy herfs en winter ingebring sodat die plante kon slaap.
Sy was altyd die eerste van almal op. Met ’n groot besem het sy die werf skoongevee en vroegmôre was sy al op die land met haar skoffel om kos te kweek vir haar kinders. Al was hulle ook hoe gulsig, daar was altyd genoeg kos vir hulle ná die gehardloop en gesing, die wegkruipertjiespelery
