van sy kollegas het oor die laaste paar maande die departement verlaat, daar’s nou orals poste oop,” het sy verduidelik.
En nou …
Mariana se keel trek toe. Gelukkig kan niks skeefloop nie. Henk se papiere is alles reeds by die beursmaatskappy. “Ek gaan net in om die finale kontrak vir die beurs te teken,” het Henk verduidelik, “en dan betaal hulle sommer direk aan die universiteit elke jaar.”
Sy voel ’n bietjie meer gerus. En glimlag skielik vir haarself, vir die skaam manier waarop sy Henk vanoggend vroeg gegroet het en hoe hy die onderwerp verander het: “Henk, ek’s jammer dat ons nie genoeg het om vir jou studies te betaal nie.”
“Julle’t my tot hier gebring, Ma, en nou sal ek myself verder vat. Ná ek die papiere geteken het, gaan ek registreer en dan gaan ek ’n bietjie by Wilmien kuier.”
“Dit gaan lekker wees – almal van julle saam op universiteit – net soos op skool.”
“Behalwe, dit is nie skool nie. FG dink dis ’n kans om meer rugby te speel. Hy’t reeds vir die rugbykamp ingeteken.”
“Hy sal nog leer. Glo my.”
Henk is op ’n veilige baan, dink sy. Sy en Andries het tóg iets reg gedoen met sy grootmaak. ’n Mens weet net nie wat en wanneer jy dit gedoen het nie.
By ontvangs sit ’n sekretaresse agter die toonbank en tik op haar rekenaar wanneer Henk instap. ’n Redelik moderne gebou, delicious monster in een hoek en ’n enkele afdruk van ’n skildery teen die muur.
Henk meld hom opgewek by haar aan, gee sy naam. “Ek het ’n afspraak met meneer Jansen … oor my beurs.”
“O …” Sy glimlag, tel die foon op, lig Jansen in. “Sit asseblief buite,” versoek sy.
Die sekretaresse loer nou en dan na waar Henk in ’n soort sitkamertjie wag, maar wanneer hy na haar opkyk, lyk sy baie besig.
Ná ’n ruk begin hy die gevoel kry dat sy maak asof hy nie bestaan nie. Hy sit alleen en wag, en wat anders kan hy doen as om na haar te kyk?
Ná ’n halfuur stap ’n jong swart man in ’n netjiese formele besigheidspak in. Hy knikgroet vir Henk voor hy na die sekretaresse stap.
“Hi, Fezile Matolong – Mr Jansen is expecting me.”
“Yes, take a seat please.”
Die sekretaresse stap by die kantoor in en Fezile kom sit naby Henk. Hy tel ’n tydskrif op en wil begin lees, maar die sekretaresse kom by die kantoor uit. Henk en Fezile staan tegelyk op.
“Please come through, Mr Matolong.”
Fezile stap deur; Henk staar hom verbysterd agterna. Was hy dan nie eerste hier nie?
Die sekretaresse kyk skuldig na hom, maak ’n ongemaklike gebaartjie en gaan aan met haar werk.
Wanneer Fezile ná ’n ruk saam met Jansen uit sy kantoor na die ontvangsportaal kom, sien Henk dat Jansen ’n aktetas dra en ooglopend op pad uit is. Hulle stap verby asof Henk nie bestaan nie.
Henk spring orent. “Verskoon my, ek wag om jou te sien, meneer Jansen.”
Jansen stop. Hy draai na Henk en sy poniestert swaai wyd in die proses. Dit lyk of hy huiwer om met Henk te praat.
“I’ll wait outside,” sê Fezile en loop vooruit.
“Jy’s Landman, nè?” sê Jansen.
“Ja, Henk Landman.”
“Ek’s jammer om jou te moet sê, jong man, dinge het verander. Die beurs is ongelukkig nie meer beskikbaar nie.”
“Ek’s jammer, meneer Jansen, ek verstaan nie. Ek het reeds verlede jaar dokumentasie van julle ontvang.”
“Dit was ’n voorwaardelike toekenning en dinge het verander, meneer Landman. Daar’t nuwe vereistes en nuwe kandidate bygekom en … ek’s jammer, maar nou moet jy my verskoon.”
Jansen draai om en stap uit, ’n effens mollige man met sy hare in ’n poniestert vasgebind.
Henk staar hom geskok agterna. Hy draai na die sekretaresse, maar sy tik nou verbete en sorg dat sy nie Henk se oog tref nie.
Henk se eerste toevlug is Wilmien. Hy neem haar na hul geliefde park, daar waar hul liefde opgevlam het voordat hy die vrymoedigheid gehad het om haar na sy ouerhuis te neem. Hulle sit onder ’n boom waar hulle in die verlede al ’n kombers oopgesprei het, maar nou is hulle regop, rûe teen die stam, en die fronse op hul voorkop is nie net aan die sonnige Januarie-oggendson te wyte nie.
“Jy kan ’n studielening by die bank kry.” Sy probeer om nie verslae te klink nie, maar kan nie anders nie. Sy kyk na Henk en sien die woede op sy gesig. Sy vat aan hom, maar hy reageer nie. Hy is met sy eie gedagtes besig.
“Sommer net so.” Henk praat asof hy haar nie gehoor het nie. “Ek sit daar en wag en wag en wag. En die ander ou kom in. Skaars gaan sit, toe word hy deurgeroep. Die bestuurder wou nie eers met my praat nie. Hoe de hel kan hulle dit doen? Geen waarskuwing nie, niks.”
“As een deur toemaak, gaan ’n ander deur oop.”
“Die bliksems!”
Hy moet praat, die spanning uit sy skouers dwing. En dán eers sal hy probeer om genoeg moed bymekaar te skraap om vir sy ouers te gaan vertel.
Henk kon nie weet dat Andries self deur vlae van selffoltering geteister word nie. Wanneer Henk later die middag na hom kom soek, sit hy, steeds in sy werkklere geklee, das effens losgetrek, op ’n stoel in die garage, omring deur bokse vol blikkieskos. Veral tuna.
“Pa …? Pa!”
“Hierso!”
Henk kom ingestap met die bank se aansoekvorms vir ’n lening in sy hande. Andries sien die netjiese jong man voor hom, besef dis sy seun – en kom hard terug na die hede. Henk sit die dokumente op die werkbank in die motorhuis neer en kom sit op ’n trommel langs sy pa. Hulle kyk nie na mekaar nie, volkome ingetrek in hul eie probleme sodat hulle heeltemal onbewus is van die ander se kwelling.
“Jou registrasievorms?” Andries beduie na die dokumente.
“Nee, Pa.” Henk skep diep asem voor hy aangaan. “Pa … ek het nie die beurs gekry nie.”
“Wat?” Andries is heeltemal verbysterd.
“Dit was ’n voorwaardelike toekenning, Pa, en omdat dinge verander het, het hulle besluit om dit vir ’n ander ou te gee. ’n Swart outjie.”
Andries mompel, meer aan homself gerig: “Hoekom is ek nie verbaas nie?”
“Ek en Wilmien het al my opsies bespreek en toe’t ek die universiteit gebel, maar hulle het reeds alle beurse verwerk en toegeken. Toe gaan ek bank toe, en hulle sê dis nie ’n probleem nie; hulle het net Pa se details en bewys van inkomste nodig.”
Andries raak stil. Sy keel trek toe. Hy besef skielik hoe uiters dwaas sy impulsiewe bedanking vanoggend was. Het hy
