hierdie huis en sommer uit die dorp ook. ’n Kwaal ontwikkel, voorgee dat hy sy rug beseer het toe hy in die steeks kar se enjin moes krap, en vir Nothnagel so oorhaal om ’n ander ontwikkelaar te stuur. Hoe eerder, hoe beter. Maar Malie Coetzee is klaar besig om hom vas te spin in die web van haar welwillendheid.
“Skaam vir jou, Koos,” verwyt sy kortasem van ergernis. “Wat moet die man van ons dink? Skelm. Hmf. En hy ’n man wat gekom het om die dorp uit te lê? Maar kyk nou reg in sy gesig, Koos. Lyk hy nie soos Janmaans …”
“Ek wil liewer nie sien nie.” Na die eerste vinnige blik kyk Koos strak die agtertuin in. “Janmaans kan vandag in die graf wees met sy eerlike bloue oë, maar daardie skade aan die stookketel het my groot verlies besorg.” Dan kyk hy weer vlugtig terug, die blik onder die wenkbroue priemend: “En ek hét ’n liksens gehad, ingeval jy wonder.”
Jonathan staar die man aan. Mampoer. Katrien Tosen het nie gejok nie, maar sy het dit soos ’n stigma laat klink. As die man ’n lisensie het, dis ’n ou bedryf wat by kultuurmuseums lewend gehou word. Maar hoe veg jy teen persepsies? Die volle implikasie van die middag se gebeure dring nou eers tot hom deur. Hy’t vir Katrien Tosen gesê die mense is sy familie. Wat het hom makeer? Dit was die vreemde middag, die sterk, hoë wind, die swiepende reënslag teen die verskemerde winkelvensters. En sy in die lig van die gaslamp, die hipnotiese roering van haar breinaalde.
Jeannie. Die Nothnagels. Hoe sal hulle dit opneem? Ook as ’n stigma? Het hy wat Jonathan Bergman is, hom na vele jare so veilig gewaan op die bergtoppie wat hy vir hom uitgesoek en moeitevol bestyg het, dat hy nalatig geword het?
’n Koors neem van hom besit. Hy moet Katrien Tosen gou weer sien en haar vra om nie te praat nie. Maar sy het hom weggejaag, onthou hy. Hy kom agter dat die huisheer hom nou voluit aangluur van onder die weerbarstige wenkbroue. Hy was te lank te stil, dit kan vir Koos Coetzee lyk of hy krities is.
Hy glimlag, probeer die mondhoektrekkie optower wat selfs vir Jeannie Nothnagel kan laat wonder en selfs ’n bietjie verlief maak. Maar die eindpoging voel vir hom meer na ’n senuweeplukkie. “Nou ja, meneer Coetzee, ek is jammer dat ek lyk soos die neef wat u skade aangedoen het,” maak hy flouerig verskoning. “Maar u laat my weer dink aan ’n ou wat in ’n film die rol van ’n veelwywer gespeel het.”
Hy wag op ’n uitbarsting, dus verbaas die reaksie hom. “Hegge-hegge-heg,” lag Koos Coetzee met ’n rommeling wat klink of dit diep uit sy maag kom. “Hoeveel?” Hy skop skuinsweg met ’n beskoende, kouslose voet, sodat die lastig skroppende hoenders wegspat. “Ek bedoel, vrouens? Ek het net een, en sy is ’n hele handvol.”
“Skaam vir jou, Koos. Wat moet die man van ons dink? Maar dis goed jy het vir hom gesê dat jy ’n liksens gehad het.”
“Vir meer as een vrou? Hegge-hegge-heg.”
“Vir die mampoer, bedoel ek. Toe jy in die Bosveld was.”
“Ja, die goeie ou Bosveld. Wat hierdie Bolanders … of sê sommer Booslanders, wat hulle van af mampoer weet, is gevaarlik. Kyk, as hy mos reg gemaak is, is hy meer vuur as vog. Jy moet hom …”
“Ja, toe nou maar, Koos. Die meneer is moeg. En die hotel was vol, sê hy, daar is nie plek vir ’n muis nie.”
“A nee, maar die duiwel se plek sal vol wees,” besluit Koos Coetzee. “Waar het jy al ooit ’n hotel met ’n goeie naam gesien?” Die wenkbroue roer-roer.
“G’n wonder nie, oom. Die duiwel het die beste stookketel van almal,” kan Jonathan die versoeking nie weerstaan nie. Die man sal hom tog nie glo dat ’n hotel ook en veral daar is vir eet en slaap nie.
Dit was skynbaar ’n rondte in sy guns. Koos “hegge-heg” en bekyk die vreemde kêrel toe met meer aandag. “Ka’ wees,” besluit hy. “Dat hy soos Janmaans lyk. Maar dié was nie so ’n blinkstefaans nie. En hy was bietjie groter van lyf en growwer van aangesig.”
“Ons kan tog gerus vanaand foto’s soek …” begin sy vrou, maar word onderbreek deur ’n klop aan die voordeur.
“Kan jy glo … soveel mense op een dag,” besluit sy trots en eendjieloop weg van die mans af.
“Nou toe?” sê Koos Coetzee toe hulle alleen is.
“Oom?” Of moet hy dalk “meneer” sê? Hy weet nie waar hy met hierdie man staan nie.
“Wie’s jy nou eintlik? Jy kan vir Malie vet om die oë smeer, maar nie vir my nie. Ek meen, dat daar ’n sterk trek van Janmaans is …”
“So baie mense op die wêreld, oom,” mompel Jonathan. “Jy kry tipes gesigte, soos oom wat nes daardie filmster lyk.”
Maar ’n verdere verduideliking word hom gespaar deur die binnekoms van wyle Janmaans Bergman se niggie.
“Gileam,” sê sy met ’n mate van ontsag, asof die besoeker iemand watwonders is. “Vir die meneer. Hy wil die meneer sien.”
“Vir my?” vra Jonathan oorbluf. Die naam Gileam wil ’n klokkie lui, tot hy onthou dat Katrien Tosen hom genoem het. Haar vriend met die motorhawe. So, dan het sy reeds begin rondvertel, seker met smaak en geur, hoe hy hier aangekom het en skynbaar nie eers ’n motor se enjinkap kan oopmaak nie. Dalk het sy ook vertel hoe sy hom die pad gewys het. Wil haar kastige vriend hom met die motor kom help, of wil hy kompetisie bepaal en uitskakel?
Gileam blyk ’n fors, net duskant gesette, ook net duskant middeljarige, man te wees. Hy is buitengewoon sonbruin en steil hare neig oor sy voorkop. Daar is ’n effense stotter in sy stem wanneer hy praat. Maar met sy selfvertroue skort daar niks; ’n suksesvolle kleindorpse sakeman.
“Daar is twee dinge waaroor ek kom praat het, meneer … e …” sê hy in die redelik wanordelike sitkamer waar Malie Coetzee hulle alleen gelos het, met ontsag in haar bewegings.
Dus twyfel hy aan my naam, of Katrien het dit nie vir hom genoem nie, besef Jonathan met verligting. Dalk het sy die hele Gulliver-storie uitgelos, waaroor hy bly sal wees. Agterna gesien was hy werklik ’n bietjie bombasties.
“Berg van Nothnagels,” mompel Jonathan ’n bykans onhoorbare bekendstelling. “Praat maar.” Hy weet self nie meer of hy “Berg van Nothnagels” is, of Bergman nie.
“Dormehl. Gieljam Dormehl.” In die vervorming van sy eie naam plaas hy opsetlike argeloosheid. Nie minderwaardigheid nie, daarvoor is hy te seker van homself. Dis eerder asof hy wil sê: Ek kan dit bekostig om ’n bietjie eie eer in te boet, anders is ek te groot.
“Laat ek hoor,” sê Jonathan.
Die besoeker neem plaas op die randjie van die rusbank, nadat hy eers ’n hopie gestrykte wasgoed eenkant toe moes stoot. Hy sit breed en gemaklik, vooroor geleun, elmboë geboog en vuiste op die kniekoppe geplant. By die V van sy hals peul growwe vag soos klapperhaar uit, waarin Jonathan met ’n soort leedvermaak ’n paar grys spikkels vermoed.
“Twee dinge,” herhaal die besoeker asof hy die begripsvermoë van sy luisteraar nou nie juis waffers ag nie. “Die eerste is die uitleg van die nuwe dorpsdeel, en hoe jy dit moet aanpak. Die tweede is Katrien Tosen.”
3
Jonathan word hom daarvan bewus dat die wind weer aanswel. Woed dit dan nooit vandag uit nie? wonder hy met benouenis. Dan wind, dan reën. Hy het die eienaardige gevoel dat hy reeds eeue hier op Isaacsdam is.
