het niks gehou van die manier waarop Karel gelag het nie.
“Kom hou my net ’n bietjie vas, toe, man,” het ek gesmeek. “Of praat ten minste net met my, al is dit oor die foon.”
“Soos in foonseks?” wou hy weet.
“Nee, man! Nie soos in foonseks nie, baie beslis nie soos in foonseks nie. Soos in om ’n bietjie vasgehou te word wanneer mens dit nodig het.”
“Dis frieken ver om te ry vir ’n bietjie vashou, skattebol. Go hug a tree.” Hy’t weer gelag. “Dis ’n joke, Zia. Get it?”
Ek lag gewoonlik vir Karel se grappies, want dis wat girlfriends doen. Maar eintlik doen sy sogenaamde sin vir humor swiet-blou-ôl vir my en hierdie keer het ek niks van sy simpel grappie gehou nie. In fact, ek het Saterdagaand nie baie van hóm gehou nie. Het gewens hy moet ’n pap wiel kry waar hy hom ook al bevind. Of ’n maagaandoening.
Karel verstaan nie hoe heavy dit vir my is om by Ouma Betta te wees nie. Dat die mure van die huis waarin ek grootgeword het my inhok, dat al die memories van my grootwordtyd uit die donker hoeke en kaste kruip en my aan die keel kom gryp. En dat die meeste daarvan heimwee-herinneringe is wat my oneindig hartseer maak.
Dat ek sulke tye na ’n man se arms om my verlang, soos ’n kind na ’n Kersgeskenk. En dat dit niks, net mooi niks met seks van enige aard te make het nie. Eintlik, as ek nou daarvan onthou, wens ek dat die maagaandoening wat ek Karel toegewens het nog nie opgeklaar het nie. Dat dit hom aan die hardloop hou. Ek sal hom anderdag weer goeie wense toewens. Wanneer hy behoorlik boetedoening gedoen het. Ek is nie regtig so cheap soos wat ek die naweek geklink het nie. Karel sal my moet wine en dine voordat hy weer met ’n vinger aan my raak, hoor my lied.
Maar voordat ek soete wraak kan neem, moet ek deur hierdie skooldag kom, moet ek iets in die koppe prop van die matrieks wat nou uiteindelik almal hul plekke gevind het en met leë gesigte sit en staar, so onontvanklik soos ’n konserwatiewe predikant wanneer een van sy gemeentelede se dogter oor die tou getrap het.
Die oggendstond het goud in die mond, or so they say, maar dit lyk nie so nie. Bongani trek al klaar sy baadjie oor sy ore voordat hy met sy kop op sy arms gaan lê. Dis tyd vir sy oggendslapie en my sprankelende geselskap is beslis nie genoeg om hom daarvan te laat afsien nie. Dis aansteeklik, die gegaap en die geslaap. Want Jeremy van der Merwe volg Bongani se voorbeeld. Wat vir die een geld, geld vir die ander. Dié wat wil staak, mag staak. Dié wat wil slaap, mag slaap. En moenie slapende honde wakker maak nie. Hulle kan jou dalk net byt waar dit seermaak.
“Dames en here, daar is niks wat ons hieraan gaan verander nie,” het meneer Botha ons weer eens tydens die vorige personeelvergadering verseker. “Dis die nuwe kultuur, die gees van die tyd. ’n Leerder het die reg om te maak soos hy smaak.” Meneer Botha se mond het lelik getrek, die sarkasme dik soos melasse in sy stem. “Die grondwet verbied ons nou eenmaal om ’n kind wakker te klap. Of hom soos in die goeie ou dae met ’n swartbordborsel teen die kop te gooi dat hy sterre sien. Ek verlang met my hele hart na daardie tyd, maar dis verby. Vir ewig en altyd.”
Ek stem natuurlik nie heeltemal met hom saam nie. Ek weet maar te goed hy sou graag nog op ’n daaglikse basis ses van die bestes wou uitdeel. Maar hy het versigtig geraak, want die skool wil nie probleme met die menseregtekommissie hê nie. Dis ’n lot erger as die dood. Ons is nie almal so trigger-happy soos meneer Botha nie, en vir Bongani, met sy kop toegetrek sodat ons hom nie onnodig sal pla nie, hanteer ons ekstra versigtig. Sy pa sit die banke in die parlement warm en nie een van ons het ’n death wish nie. “As die kind wil slaap, laat hom slaap,” het Santie Doemprofetes haar ervaring as senior pedagoog met my gedeel. “Kinders wat slaap, raas ten minste nie. Behalwe miskien vir ’n snorkgeluid so dan en wan.”
“En as sy dissipels die een na die ander sy voorbeeld volg?”
“Mag jy ook nie aan die roer en rumoer gaan nie. The goose and the gander, jy weet mos. Diskriminasie is ’n vloekwoord wat jou in groot moeilikheid laat beland. You’ll never work in this town again.”
Ek soek na my lesplan op my lessenaar. Vat die memo raak wat die oggend aan ons uitgedeel is. Ag toggie! Dit gaan oor die revue wat vir later vanjaar saam met ’n reünie vir oudleerders beplan word. Ons moet begin oefen daaraan en die taalonderwysers moet asseblief hul kant bring en met tekste te voorskyn kom. Iets oorspronkliks waarin die leerders sal belangstel. Maar ook iets waarmee die ouers tevrede sal wees. Wat natuurlik ’n onmoontlike taak is.
Die leerders moet gemotiveer word om smiddae na skool te kom oefen, hul samewerking te gee sonder dat dit nodig is om hulle met die dood te dreig. Dié wat nie kan sing nie, kan met die bou van die stel help. Elkeen moet sy deel doen. Dit moet ’n aanbod wees wat nie geweier kan word nie. Die skool se leuse is tog dat saamstaan tot sukses lei, dan nie? Die taak is so groot dat ek nie eens daaraan wil dink nie. Ek bêre liefs die memo by vele ander en trek ’n digbundel nader. Ons gaan die week met ’n goeie porsie poësie binne. Hoewel ek nie vandag veel waardering vir die skoonheid van die woord hier in die Afrikaans Addisionele Taal-klas verwag nie.
Oh great! Dis ’n gedig van Peter Blum wat volgens die leerplan vandag met die matrieks behandel moet word, “Nuus uit die binneland”. ’n Vreeslike slaat-dood-vuurvreter vir Die Taal is ek nie, daarvoor gaan dwaal my tong self te maklik anderkant die draad. Maar daar brand darem ’n vlammetjie in my, ek wíl graag by die spulletjie hier voor my ’n waardering vir Afrikaans kweek.
“Die digter, Peter Blum, was ’n besonder interessante figuur,” sê ek met genoeg woema om selfs die dode te wek.
“Is he a dêd poet, Mêm?”
Wat het ons hier? Iemand wat wakker genoeg is om ’n grappie te maak? Ek kyk haar so. Lindiwe Mogotsi. Mooi ou meisietjie. Vlekkelose vel soos mahoniehout. ’n Geheimsinnigheid in haar houding, wat my laat wonder of sy nie dalk heelwat binnepret het ten koste van my en dalk ook haar klasmaats nie. Stille waters, hierdie Lindiwe-kind. Wens soms ek kon met haar ’n gesprek voer. Heart to heart, vrou teenoor vrou, nie as teacher en learner nie. En in ’n taal wat al twee van ons behoorlik magtig is.
Ja, al is dit ook oor dêd poets.
“Sharp, Lindiwe,” sê ek, sonder om te weet of sy werklik verwys na die Robin Williams-film Dead Poets Society. Ek hét die movie ewe hoopvol vir hulle gewys. Het gehoop dit sou hulle net so besiel soos die karakters daarin, dat dit hulle sou aanspoor tot nuwe hoogtes, dat hulle selfs poësie sou pleeg. Emosionele woorde sou gebruik om hul binneste op papier uit te giet. In Afrikaans nogal.
Ja, sure, Zia. En die maan is van kaas gemaak. Flip! Wat het ek dan ook verwag? Niemand wou eens deur die bundels blaai wat ek van die huis af gebring het nie. Ek dink ’n staatskoerant sou meer belangstelling uitgelok het as daardie stowwerige bundels met die vaal buiteblaaie. Veral as die grondwet daarin te lees was.
“We don’t wanna learn Afrikaner crap,” brom iemand onderlangs. Net hard genoeg dat ek – en die res van die klas – dit kan hoor. Ek haal ’n slag diep asem en probeer na ’n happy place in my kop ontsnap, maar kan nie gou genoeg aan ’n happy place dink nie. Ek hou my doof, want ek weet van beter as om die aas te gryp wat vir my uitgegooi word. Eintlik is ek bly om te sien dat daar nog ’n moeilikheidmaker is wat wakker genoeg is om my te treiter.
“Voordat ons die gedig in diepte behandel, gaan ons eers na Peter Blum se lewe as digter en mens kyk. Daar kleef iets misterieus aan sy lewensverhaal. As ons meer daarvan weet, kan dit ons help om sy gedigte reg te interpreteer.”
“Who fucking cares?” Ek hoor dít ook, soos bedoel. En ek weet ek moet eintlik hierop reageer. ’n Sedeprekie afsteek. Maar ek weet ook ek gaan niks daarmee regkry nie. Daarom
