in sy slaap uitroep totdat die natuur hom verligting gee en die spooksels vir ’n ruk verdwyn, besig om hul kragte vir hul volgende besoek op te bou.
Dis geen spooksel wat nou langs hom lê nie. Hy sou sy hand kon uitsteek en die sagte dons op haar wang streel en die warm, sysagte vel voel.
Sy maak haar oë oop – hulle is melkerig grys van die slaap, en fokus stadig totdat sy sien hoe deurdringend hy na haar kyk.
Oor wat sy in sy oë sien, haal sy haar hand onder die komberse uit en strek dit na hom toe uit. Haar ryhandskoene is af. Vir die eerste keer merk hy die dun goue ring om haar vierde vinger.
“Ek sien,” mompel hy sag, en sê dan in protes: “Maar jy is te jonk … te jonk om getroud te wees.”
“Ek is twee-en-twintig.”
“Jou man … waar is hy?” Miskien is die swerkater dood, sy laaste hoop.
“Ek gaan nou na hom toe. Toe dit lyk of oorlog gaan uitbreek, is hy Natal toe, Durban toe, om ’n werk te kry en vir ons daar huis op te sit. Ek was veronderstel om hom te volg, maar die oorlog het gouer gekom as wat ons gedink het. Ek was vasgekeer.”
“Ek sien.” Ek is besig om jou na ’n ander man toe te vat, dink Sean bitter, en stel dit in ander woorde: “Hy sit dus in Durban en wag dat jy jou eie pad deur die linies vind.”
“Hy is in die Natalse leër. Hy het verlede week ’n boodskap deurgekry na my toe. Hy wou hê ek moet in Johannesburg bly totdat die Britte die stad inneem. Hy sê met so ’n groot mag sal hulle binne drie maande in Johannesburg wees.”
“Hoekom het jy toe nie gewag nie?”
Sy haal haar skouers op. “Geduld is nou maar eenmaal nie in my aard nie.” Onnutsigheid flikker weer in haar oë. “In elk geval, ek het gedog dit sal pret wees om weg te vlug – dis so ondraaglik vervelig in Johannesburg.”
“Het jy hom lief?” vra Sean skielik.
Die vraag verbaas haar en die glimlag verdwyn van haar lippe af. “Hy is my man.”
“Dit beantwoord nie my vraag nie.”
“Jy het g’n reg om so ’n vraag te vra nie.” Nou is sy kwaad.
“Jy moet my sê.”
“Het jy jou vrou lief?” kap sy terug.
“Ek het haar liefgehad, ja. Sy is al vyf jaar dood.”
Haar woede flikker en verdof so vinnig soos wat dit ontvlam het. “O, ek is jammer. Ek het nie geweet nie.”
“Vergeet dit. Vergeet ek het gevra.”
“Ja, dis beter so. Ons het lelik begin kleitrap.” Haar hand met die ring is steeds in sy rigting uitgesteek, op ’n mat van dooie blare. Hy steek sy hand uit en lig hare op. Dis ’n klein handjie.
“Meneer Courtney, Sean, dis beter as … ons moenie … Ek dink ons moet liefs nou probeer slaap.” En sy trek haar hand terug en rol weg van hom af.
Die wind maak hulle in die middel van die middag wakker. Dit kom aangedruis uit die ooste, vee die gras plat en skud die takke bo hulle koppe.
Sean kyk in die lug op terwyl die wind sy hemp laat flap en sy baard laat fladder. Hy leun vorentoe daarteen, toring so skielik bo Ruth uit dat sy meteens besef hoe groot hy is. Hy lyk soos die god van storms, met lang, sterk bene ’n ent uitmekaar geplant en die spiere op sy bors en arms duidelik sigbaar onder sy hemp se wit materiaal.
“Dit raak bewolk,” roep Sean bo die wind se gedruis. “Daar sal vannag g’n maanlig wees nie.”
Sy staan op en ’n skielike windvlaag ruk haar van balans af. Sy steier teen hom vas en sy arms sluit om haar. Vir ’n oomblik is sy teen sy bors aangedruk, kan sy die lenige veerkragtigheid van sy lyf voel, sy manlike reuk in haar neus. Dis vir albei van hulle ’n skok, hierdie onverwagte intieme kontak, en toe sy wegbreek, is haar grys oë wyd oop van vrees oor die beroering wat sy in haar binneste voel.
“Ek is jammer,” fluister sy. “Dit was ’n ongeluk.” En die wind gryp haar hare en laat dit in ’n donker warreling oor haar gesig dans.
“Ons moet opsaal en ry in die daglig wat nog oor is,” besluit Sean. “Ons sal nie vannag kan ry nie.”
Die wolke kom op die wind aangerol, sprei uit, verander van vorm en sak laer af aarde toe – wolke met die kleur van rook en kneusings, swaar van die reën wat hulle bring. Die nag kom vroeg. Steeds druis die wind en stamp-stamp teen hulle in die skemerte.
“Die wind sal oor ’n uur of so gaan lê, en dan kom die reën. Ons moet skuiling soek voor dit te donker word.”
Anderkant ’n koppie kry hulle ’n klip-oorhang en laai hul goed daar af. Terwyl Sean houtpenne in die grond inkap en die perde se leirieme daaraan vasmaak om te keer dat hulle in die storm wegdwaal, sny Mbejane gras en pak ’n matras daarvan op die klipvloer onder die oorhang.
In hulle oliejasse toegedraai, sit en eet hulle biltong en koue mieliebrood. Daarna onttrek Mbejane stil-stil na die skuiling se verste punt en kruip onder sy komberse in. Hy het die vermoë om dadelik en diep aan die slaap te raak, selfs onder die moeilikste omstandighede.
“Nou toe, ou seun. Bed toe met jou.”
“Mag ek net …” begin Dirk sy gewone teëpratery.
“Nee, jy mag nie.”
“Ek sal vir jou sing,” bied Ruth aan.
“Vir wat?” Dirk is verwonderd.
“’n Slaapliedjie … het niemand nog vir jou ’n slaapliedjie gesing nie?”
“Nee.” Maar Dirk se belangstelling is geprikkel. “Wat gaan jy sing?”
“Klim eers in die bed.”
Langs Sean in die donker, baie bewus van sy grootte en sy skouer wat aan hare raak, sing Ruth met die wind se dreuning as begeleiding. Eers Afrikaanse volksliedjies: “Nooi, nooi” en “Jannie met die hoepelbeen”. Dan ander ou gunstelinge soos “Vader Jakob”. Haar stem beteken vir elkeen van hulle iets.
Die klank daarvan maak vir Mbejane wakker en herinner hom aan die wind in die Zoeloelandse koppies en die jong meisies wat met oestyd in die landerye sing. Dit maak hom bly dat hy huis toe gaan.
Vir Dirk is dit die stem van die ma wat hy skaars geken het. ’n Vertroostende geluid, en sommer gou is hy aan die slaap.
“Moenie ophou nie,” fluister Sean.
Dan sing sy vir hom alleen. ’n Liefdeslied van tweeduisend jaar gelede, vervul met haar mense se lyding, maar ook met vreugde. Die wind gaan lê terwyl sy sing en haar stem raak saam met dit stil, totdat net die oorweldigende nagstilte oorbly.
Die storm bars los. Die eerste donderslag kom en die weerlig vurk blou gekartel deur die wolke. Dirk maak ’n kermgeluidjie, maar hy bly slaap.
In die strak blou lig sien Sean dat Ruth se wange nat is van die trane en toe die donkerte hulle weer omsluit, begin sy teen hom bewe.
