Sy sal nooit liefkry nie, besluit sy, en knyp haar oë styf toe toe haar blik op Roland se ruiker val.
Roland hou sy perd in toe die getoet van ’n motor en die geblêr van skape sy ore bereik. Hy frons ergerlik en spoor sy groot, swart hings aan tot ’n galop en ry tot op die kruin van ’n rantjie. Hy herken Yvette se motor wat tot stilstand gekom het tussen die saamdrommende skape. Met ’n gedempte verwensing op sy lippe ry hy teen die skuinste af en help die skaapwagter om die skape weg te jaag, voordat hy van sy perd afklim.
“My held!” kom dit met oordrewe bewondering van Yvette terwyl sy uit haar motor klim en hom tegemoetstap. “Ek het geweet jy sal tot my redding kom as ek die toeter blaas. Hallo, my liefste.” Sy staan op haar tone om hom te soen, maar hy tree vinnig terug.
“Wat soek jy hier, Yvette?” vra hy bars. “Ek het jou al herhaalde male gevra om nie met jou motor in my skaapkampe rond te jaag nie. Het jy nie gemerk daar is ooie met lammers nie?”
“Gaan jy met my rusie maak oor ’n spul skape?” vra sy geraak.
“Gunterland is ’n plaas, nie ’n sitkamer nie. Beperk jou besoeke tot Huis Daeraad. Wanneer ek op een van my plase besig is, wil ek nie gesteur word nie,” antwoord hy koud.
“Jy het plaasbestuurders op al jou plase. En jy het oorgenoeg tyd om vir die ou siek dingetjie ruikers aan te dra, maar jy het nie tyd om ’n paar minute met my te gesels nie. Wat het in jou gevaar, Roland?” vra sy gekrenk.
“Ek het nie verander nie, maar jy het. Tot nou toe het ek jou teenwoordigheid in Huis Daeraad aanvaar, maar jy het klaarblyklik besluit ek is jou eiendom. Hou op om my jou liefste te noem en ongevraag soene uit te deel. Ons is vriende, Yvette, nie minnaars nie.”
Sy staar hom aan asof hy haar deur haar gesig geklap het. “En dis al dank wat ek kry nadat ek my lewe lank lojaal aan jou gebly het? Ek kon jare gelede al getroud gewees het as jy my nie aan ’n lyntjie gehou het nie. As jy dink jy gaan daarmee wegkom …”
Hy hou sy hand afwerend op. “Spaar my die melodrama, Yvette. Daar was nog nooit enige verhouding tussen ons nie.”
“Dit lieg jy!” bars sy tierend uit. “Die afgelope agt jaar is ek die enigste meisie in jou lewe. Jy kon my goed genoeg gebruik toe –”
“Wie het wie gebruik?” val hy haar kras in die rede. “Ek is nie ’n onkundige kind van sestien nie, Yvette. Jy het gelyk: jy was die afgelope agt jaar die enigste meisie in my lewe, maar nie omdat ek jou gevra het nie. As ’n meisie haarself aan ’n man opdring, kry sy wat sy verwag. Maar ek het nog nooit enige beloftes aan jou gemaak nie. Jy is vry om vandag uit my lewe te gaan.”
“Maar ek het jou lief, Roland!” fluister sy skor, haar gelaat waswit. “Ek het jou my lewe lank lief. En ek het geglo dat jy my liefhet. Jy weet self: as dit nie vir die preutse tant Engela was nie, sou ek lankal saam met jou in Huis Daeraad gewoon het.”
Sy lippe vertrek wrang. “Passie is nie liefde nie, Yvette. Jy was eensaam, soos ek. As jy dit liefde wil noem …” Sy lag is ’n bitter wanklank. “Adéle het my genees van my kinderagtige geloof dat liefde ’n onsterflike gevoel is.”
“Adéle het jou gebruik omdat sy jou duur geskenke nodig gehad het. En weet jy wat sy daarmee gedoen het? Met al daardie duur juwele waarmee jy haar oorlaai het? Sy het –”
“Dis genoeg, Yvette!” val hy haar in die rede, ’n harde, onverbiddelike uitdrukking op sy gelaat. “Ek het jou nie nodig om my te herinner aan wat Adéle gedoen het nie. Maar dis verby. As my optrede jou nie geval nie: jy kan altyd weer oorsee gaan rondrits.”
As hy maar weet, dink sy bitter. Daar sal nie weer geld vir ’n oorsese reis wees nie. Tot en met tant Melinda se dood sal sy darem verseker wees van ’n dak oor haar kop, maar daarna … Sy draai haar kop weg en snik agter haar hand.
Roland frons skuldig, huiwer ’n oomblik en lê dan sy hand op haar skouer. “Kom nou, Yvette, dis nie nodig om te huil nie. Ek is jammer as ek dinge gesê het wat jou seergemaak het, maar jy het daarna gesoek. Het ons nie mekaar beloof om nooit eise aan mekaar te stel nie?” vra hy meer gemoedelik.
Sy snik en snuif en knik woordeloos. “Ons het, maar ek het geglo … gehoop …” Sy kyk na hom, haar wange traanbevlek. “Liefde het van my ’n dwaas gemaak, Roland. Ek was bereid om alles te gee solank ek die enigste meisie in jou lewe kon wees.”
“Ek was nie bereid om alles te neem nie,” antwoord hy gedemp.
“Ek weet dit, maar … Jy glo tog nie aan liefde nie, Roland. Ek aanvaar dit, maar ek is nogtans bereid om met jou te trou en vir jou ’n erfgenaam te gee. Ek sal vir jou ’n goeie vrou wees, Roland. Ek sal geen eise aan jou stel nie – ek beloof.”
En sy sal ook, besef hy met ’n gevoel van onmag. Sy volg hom reeds jare lank soos sy eie skaduwee. Sy was daar toe Adéle ’n einde aan sy jeugdrome gemaak het; sy was daar selfs toe hy haar met buffelagtige afsydigheid maande lank geïgnoreer het. Nadat hy Adéle verloor het, het die lewe vir hom geen sin gehad nie. Soms het hy gewens dat hy kon sterf. Maar Yvette het hom nooit in die steek gelaat nie. Verdien sy nie ’n bietjie sekuriteit in ruil vir haar lojaliteit nie? As hy met haar trou…
“Jy en tant Engela sal nooit oor die weg kom nie, Yvette,” sê hy en voel vreemd verlig.
“Maar waarom moet ons in Huis Daeraad woon? Jy kan vir ons ’n nuwe opstal hier op Gunterland bou, Roland. As dit moet, sal ek saam met jou in ’n skuur woon,” pleit sy dringend.
“Vir hoe lank?” vra hy skepties. “Ek is jammer, Yvette, maar ek sal om al die verkeerde redes met jou trou. En wat Huis Daeraad betref: oor drie jaar erf ek die helfte van die ou opstal.”
“Net die helfte? Maar dit maak geen sin nie.”
“Dalk moet ek dit anders stel: ek en tant Engela sal die gesamentlike eienaars van die ou opstal wees. Huis Daeraad is my ouerhuis. Ek is nie van plan om elders te gaan woon nie.”
“Jy… jy weier om met my te trou?” vra sy gesmoord.
Hy sug ongeduldig. “Liewe land, Yvette, daar was nog nooit sprake van ’n huwelik tussen ons nie. As ek werklik van plan was om met jou te trou, sou ek nie soveel jare gewag het om jou te vra nie. Jy het dit tog besef?”
Sy het, wanneer sy snags in die eensaamheid van haar bed rondgerol het. Elke nuwe dag het egter nuwe hoop gebring, dink Yvette, maar sy durf dit nie hardop sê nie. “Hoe kon ek dit besef as ek die enigste meisie in jou lewe was? Vra enigiemand op Stadlerheim: almal verwag dat ek en jy sal trou,” antwoord sy en slaag nie daarin om ’n tikkie nyd uit haar stem te hou nie.
“As ek my aan die skinderbekke op die dorp moes steur, was ek reeds op agtien getroud,” sê hy minagtend. Hy vryf met sy hand oor sy mond en ken, merk dat die son die traanspore op haar wange droog gebak het en sê saaklik: “Ek is bly jy het gekom, want dit was nodig dat ons reguit praat, Yvette. Ek waardeer jou aanbod om met my te trou, maar om te trou bloot om ’n erfgenaam te hê … Miskien is dit beter dat ons ons vriendskap beëindig.”
Die bloed dreineer uit haar gesig; haar oë is onnatuurlik groot van skok. “Nee! Nee, jy kan my nie soos ’n uitgesuigde lemoen wegsmyt noudat –”
Hy gryp haar aan die skouers en skud haar liggies. “Om liefdeswil, Yvette, soos jy praat, klink dit asof ons ’n idilliese liefdesverhouding gehad het. Ons was vriende – jeugvriende. Hopelik het ons vriendskap iets vir ons albei beteken, maar noudat
