van stappers. Wat bring al die mense hierheen? Wat bring mý hierheen … ? Ek het my redes. Maar ek hoop om nóg langs die Camino te vind.
Twee groot busse – Frankryk se antwoord op Grey-hounds – stop in die parkeerterrein. Tyd om te vertrek na Saint-Jean-Pied-de-Port, waar my Camino môre begin. Dit lyk of dit net stappers is wat met dié busse gaan reis.
“You must be from South Africa?” vra iemand langs my, terwyl ek regmaak om my rugsak in die bus se buik te bêre. Ek het ’n stukkie materiaal met ’n paar klein Suid-Afrikaanse vlae op aan my rugsak vasgemaak.
Die aksent klink dadelik vir my bekend. Dit klink só bekend dat ek dit amper intuïtief iewers in die Oos-Kaap wil plaas. Sowaar, Robert, die tweede pelgrim wat ek ontmoet, kom van Port Elizabeth, my geboortedorp! Wat’s die kans dat so iets gebeur?
Robert, ’n lang man in sy vroeë vyftigs, is erg opgewonde om nog iemand van die Oos-Kaap hier in Bayonne te ontmoet. “I actually have no clue why I’m here, but here I am. I read about the Camino and thought why not, it’s time for a new challenge,” sê hy laggend en bied aan om ’n meisie langs hom met haar groot rugsak te help.
Die busbestuurder is so ’n lang maer Fransman met ingesonke wange wat voor ons vertrek verbete gestaan en Gauloises rook het. ’n Karikatuur. Hy kort net ’n beret en ’n verweerde kopie van Albert Camus se The Outsider. En ’n baguette onder die arm. Fred Mouton sou hom mooi kon vasvang.
Ek sit by die venster en kyk na die tonele wat verbyflits soos die bus uit Bayonne ry: Eers ’n paar voorstedelike woonbuurte met billboards, dan raak die landskap pure Franse platteland. Dis lente in Europa, al die veld is vrolik en groen. Ons ry deur valleie, landerye en woude en nader die voetheuwels van die Pireneë; die Pied-de-Port in Saint-Jean-Pied-de-Port beteken juis volgens my gidsboek “foot of the pass”.
Die bus is volgepak, maar die sitplek langs my is oop. Die gemiddelde ouderdom van die mense op die bus is seker so dertig. Byna almal is doenig op hul fone of luister musiek met oorfone. Ek vat-vat weer so aan my leë broeksak.
Robert sit skuins oorkant my, Claire ’n paar rye voor hom. Tussen hulle sit ’n meisie – seker in haar twintigs – met ’n parate skaaphond by haar voete. Dié hond gaan duidelik saam met haar stap, hy dra self ’n tipe rugsakkie met ritssluiters. ’n Pers rugsakkie.
Jinne, nee. Ek sal nooit daarvoor kans sien om ’n hond op ’n pelgrimstog saam te piekel nie – net om aan die admin te dink, maak my al klaar moeg. Dit is vir my reeds genoeg van ’n uitdaging om met my rugsak en twee stapstokke kop te hou.
Ek begryp wel dat ’n getroue hond ’n goeie reisgenoot kan wees. Jock het vir Percy FitzPatrick baie beteken. En John Steinbeck en sy poedel Charley het Amerika platgereis. Miskien het dit ook iets daarmee te doen dat ek nog nooit werklik self die hond-as-beste-vriend ervaar het nie.
My eerste hond, ’n Jack Russel met die naam Bobby, het toe ek so vyf jaar oud was my oranje opblaasseekat-lilo verskeur en dinge was nooit weer dieselfde tussen ons nie.
En my volgende hond, Guido, was in die tagtigs die mees asosiale spanjoel in die Oos-Kaap. Hy sou dikwels in die tuin in nouerwordende sirkels om my hardloop en blaf vir allerhande dreigende dinge wat nie bestaan nie. Paranoia op vier bene.
“So tell me, Erns,” sê Robert terwyl hy na my draai, “what made you decide to do the Camino?”
Die bus voel stil, asof ek ’n gehoor het. Robert lyk na ’n dierbare siel wat graag geselsies wil maak, maar ek is huiwerig. “I’m hoping to find out along the way, Robert,” sê ek en glimlag. Dis waar, maar slegs een van die redes wat my laat besluit het om hierdie pelgrimstog op my eie aan te pak.
* * *
Ek sit op ’n klipbankie by La Porte Notre Dame, die poort waardeur jy die ou deel van die Baskiese dorpie Saint-Jean-Pied-de-Port binnegaan. Die ou deel is gesentreer rondom ’n lang, steil en nou klipstraat, Rue de la Citadelle. Aan weerskante van die straat is wit geboutjies met rooi teëldakke, waarvan sommige uit die vyftiende eeu dateer. Dit voel diep Middeleeus hier.
’n Inligtingsbord teen die muur vertel die einste klipbankie waarop ek sit is eeue gelede reeds gebruik deur brandarm pelgrims wat op kos en skuiling gewag het.
Reg langs my is ’n kerkie, The Church of our Lady at the End of the Bridge. Hier was ook in die Middeleeue ’n hospitaal wat via ’n poort aan die kerk verbind was – die hospitaal en die kerk was maar op ’n manier een en dieselfde ding. Môreoggend vroeg sal ek weer deur hierdie poort in die algemene rigting van die Pireneë en Spanje stap.
Die Niverivier, wat in die Pireneë ontspring, vloei digby my verby. Van die plaaslike inwoners en toeriste drentel al langs die rivier.
Die Rue de la Citadelle is reeds op die Camino. Sou ek “omdraai” en langs hierdie pad vir ’n duisend kilometer noord hou, sal ek uiteindelik weer in Parys uitkom – waarvandaan pelgrims ook eeue gelede vertrek het. Jy kan die Camino van verskeie plekke regoor Europa begin stap, soos Lissabon, Amsterdam of Genève. In Spanje alleen is daar ’n stuk of ses verskillende Camino’s wat almal eindig by Santiago de Compostela.
Saint-Jean-Pied-de-Port is egter die gewildste en mees praktiese beginpunt vir hedendaagse pelgrims wat die volle agt honderd en twintig kilometer van die Camino Francés, of “The French Way”, tot by Santiago de Compostela wil stap.
Ek voel ’n verkoue aanmeld, so ’n krapperigheid in die keel. Dit was seker maar onvermydelik na al die vlugte, lughawens en treinritte. Al die asems. En ek dra al byna drie dae dieselfde klere én het bitter lanklaas ’n behoorlike nagrus gehad. Die Franse se antwoord op Grand-Pa sal nou maar sy werk moet doen. Ek meng die poeier met water in my koffiebeker en sluk dit af. Ek weet nie hoe ek dit regkry nie, maar my koffiebeker val van die bankie af en kraak.
Die kloktoring wys halftwee. Gewoonlik gebruik ek my selfoon om te kyk hoe laat dit is. Van nou af gaan kerke en ander pelgrims langs die pad my horlosies wees.
Ons bus het sowat negentig minute gelede in Saint Jean aangekom en twee kilometer van hier af gestop, naby die treinstasie in die moderner (of minder Middeleeuse) deel van die dorp. Dit was ’n fris stappie teen ’n geleidelike opdraande tot hier by die Rue de la Citadelle. Ek het dit maar beskou as ’n bietjie litte losmaak vir die berg wat môre voorlê.
Ek het ook opnuut besef ek is nog glad nie gemaklik met die swaargepakte rugsak en stapstokke wat soos ’n metronoom tik-tok, tik-tok op die klipstraat nie. Wel, iewers oor die volgende veertig dae sal ek hopelik my ritme vind.
Gewoonlik bespreek ’n mens nie vooraf verblyf op die Camino nie. Jy stap maar elke dag teen jou eie pas aan en besluit in die loop van die dag in watter dorpie langs die pad jy vir ’n herberg (oftewel albergue) gaan begin soek. Maar vir my eerste aand ná die lang reis van die Kaap tot hier in die suide van Frankryk het ek wel vooraf bespreek by ’n albergue, Beilari. ’n Tipiese Baskiese huis in die Rue de la Citadelle, met slaapplek vir agttien stappers.
Volgens die webwerf is Beilari die Baskiese woord vir “pelgrim”, maar die letterlike betekenis is “one who awakes”. Die albergue maak eers twee-uur elke middag sy deure oop, so met my aankoms hier in Saint Jean het ek eers na die Pelgrimskantoor gegaan, wat toevallig skuins oorkant Beilari is.
* * *
Ek weet nie hoe die Britte dit regkry nie, want ek verpes toustaan. My idee van die hel (wag, ek het verskeie idees hieroor …) is om met die roltrap af te sak tot in die buik van die Absagebou in Kaapstad, en ’n tou van twintig siele te sien by die bank se Navrae-afdeling. Veral wanneer
