behoort in die hospitaal te wees,” antwoord Marnitz koud. “Julle weet hoe sy met die eerste baba gesukkel het.” Hy draai om om ’n ent met die pad terug te ry in die rigting van die strooise.
“Wag. Wag tog!” roep Daïrus vies. “Ek sal julle met die trekker vat. Die pad soontoe … Nou met die reëns is dit …”
“In ’n toestand?” sê Debora en met dié trippel Hanta op dikkerige bene nader en kom vat haar aan die arm.
“Kom, jy gaan tog sekerlik nie saam soontoe nie. Jy kan by my en die seuns kom sit en eet terwyl die manne loop help.”
“Ek gaan beslis eers soontoe. Is daar lopende water?”
Hanta hap na lug en Daïrus Senior se gesig is ’n donderwolk. “Vrou, sê vir Anna sy moet een van die leë dromme volmaak, dat ek dit ook maar aanry. Wat mens nie nog als moet doen nie.”
“Nog heelwat,” sê Marnitz. “Skoon handdoeke, en bring ten minste drie olielampe. Of stormlampe. Ons moet kan sien wat ons doen.”
Tien minute later sit Debora, haar pa en ’n steeds swyende Tristan op ’n wa agter die trekker en skud dat hul tande klap. Daïrus is op die trekker en praat nie ’n woord agtertoe nie. Debora hoop die drom met water en die ander benodigdhede kom gou. Langs haar leun Tristan agtertoe en stut hom op sy hande.
“Ek het baie lanklaas só gery,” glimlag hy na haar kant toe. Sy glimlag terug maar woorde ontwyk haar. Sy is oorbewus van sy lang liggaam hier langs hare. En hulle is hier vir ’n bevalling. Die bloed stuif in haar gesig op. Sy is ongekend verleë en tegelyk kwaad vir haarself. Hoeveel bevallings het sy al saam met mans hanteer? Dosyne. En hier sit sy haar en verknies oor een aantreklike, gesoute dokter wat saam met haar so iets gaan ervaar. Moontlik is dit die eerste maal dat sy die woord “pynlik” begryp soos wat Wena dit gewoonlik bedoel. Net hier kry dit end, besluit sy en draai haar gesig weg na waar die donkerte al teen die hang af kruip.
By die strooise klim hulle haastig af. Debora trap amper mis en Tristan gryp na haar. Albei arms is stewig om haar nog voordat sy haar asem kan intrek. Hy los haar net so vinnig. “Dankie,” prewel sy ontstig.
Daïrus wys met ’n voorvinger na die derde werkershut van regs. “Nou toe, ek sal netnou die ander goeters bring.”
“Maak asseblief gou.” Marnitz klink doodsaaklik.
Debora hoor die yl gekerm nog voordat sy by die deur van die skemer hut inbuk, haar pa en Tristan kort op haar hakke. Die vrou op die katel in die hoek se asem kom rukkerig. Haar kop rol heen en weer op die pap kopkussing waar die gansvere al begin uitpeul. Om haar sit ’n klompie vroue, moedig haar aan. Marnitz vra hulle om die vertrek te verlaat.
“Hier is nou drie dokters,” sê hy toe hulle geredelik uitloop. “Ons sal haar mooi kan help.”
Die vrou kalmeer toe sy Marnitz herken. Glimlag selfs bewerig toe sy Debora en Tristan opmerk.
“Toemaar, Sysie,” sê Marnitz net, wag tot haar asemhaling effe egaliger word voor hy sag en met vaardige hande oor haar buik voel. “Luister, Sysie, ek gaan jou ondersoek. Dit kan dalk bietjie seer wees. Is dit reg so?”
Sy knik maar haar trane blink in die lamplig. Debora vat haar sakdoek en vee dit saggies af. Vou haar vingers om die een skraal hand. Tot haar verbasing stap Tristan om die bed en gaan hou Sysie se ander hand vas, sy gesigsuitdrukking bemoedigend in die yl verligte vertrek.
Sysie gil toe Marnitz vinnig die ondersoek doen, maar hy praat heeltyd paaiend.
Toe die volgende sametrekking begin en Sysie begin kreun, gaan staan hy langs Tristan en sê: “Sy is goed ontsluit en die kind lê met die kop na onder. Dit behoort nie te gekompliseerd te wees nie. Maar mens weet mos nooit.”
Dit word ’n lang, moeilike nag.
Gelukkig daag die gekookte water en ander “goeters” gou op. Nogal twee sterk flitsligte saam met die drie olielampe. Tristan neem onmiddellik beheer daarvan. Skyn die lig waar hy moet en doen dit asof hy daagliks die kollig wie weet waar laat val.
Alhoewel Sysie merkbaar kalmer is vandat hulle opgedaag het, word dit duidelik dat die bevalling komplikasies gaan hê. Tristan beweeg nou en dan tussen die ligte wat hy opgestel het en die bokant van die bed om na Sysie se hartklop te luister. En wanneer hy dit doen, merk Debora, praat hy kalmerend met die vrou. Syself maak kort-kort ’n lappie nat en vee die beswete gesig af. Die kontraksies begin Sysie so uitput dat sy byna nie kan druk toe dit tyd word daarvoor nie. Debora moet haar aanpor om asem te haal, wat sy al snikkend doen.
“Nee, Sysie, nou moet jy regtig ophou huil. Die baba het jou trane nodig,” sê sy later streng en sien hoedat haar pa en Tristan glimlag.
Dit het Sysie se aandag ook getrek. “H-hoekom?”
“Omdat jy sal uitdroog van al die huil en die kleintjie wil sy mamma graag met mooi ronde wange sien.”
Toe glimlag die vrou ook. Teen die tyd dat die drukpyne in alle erns kom, is sy al heelwat meer besadig. Maar dis toe dat die moeilikheid begin. Pas nadat die kop van die kind uit is, roep haar pa haar nader. “Kom, die kind se skouers sit vas.”
Genadiglik weet sy wat om te doen. Sy is ook skerp bewus daarvan dat Tristan elke beweging van haar dophou. Hy help haar gou om Sysie om te draai sodat sy op haar hande en knieë kan staan en druk. Maar dié slag wil die veranderde posisie nie help nie.
“Pa,” fluister Debora geluidloos. Hy kyk streng na haar en Tristan.
“Draai haar terug, asseblief. Sysie, probeer vir ons tot op die kant van die bed afskuif en trek jou knieë ver op. Dankie, jy werk mooi saam.”
Sysie kreun, maar toe is daar nie meer genade nie. Debora weet dis nou of nooit. Toe hulle Sysie in die regte posisie het, druk Debora hard met haar hande vlak bo-op die skaambeen. Haar pa glip sy gehandskoende hand verby die bloederige koppie in die oopgerekte vagina in.
“Aaau! Here tog!” gil Sysie.
“Toemaar, Sysie,” troos Debora, “Hy is hier en Hy hoor.” Sy klem die vrou se hand vas. Tristan het die ander hand stewig beet. In haar binneste bid sy so vurig dat sy eintlik haar lippe kan voel roer.
“Debora,” verduidelik haar pa kalm, “nou raak my vingers aan die baba se rug. Ek manipuleer nou die baba se boonste skouer vorentoe. Druk nóú, Sysie!”
’n Bloedstollende oomblik huiwer tussen tyd en ewigheid. Maar toe glip die baba wonderbaarlik uit. Binne oomblikke skree die kind lustig. Debora kan haar pa se verligte sug hoor. “’n Seuntjie!” roep hy uit.
“Baie geluk, Sysie,” lag Tristan en skud die hand wat hy vashou.
Debora vat die babalyfie aan, die lig glimmend op die nat wasagtigheid van die vel. Sy lê hom eenkant op die bed neer, doen ’n roetineondersoek. Alles lyk in orde. Toe gee sy die kind vir Tristan aan. Hy lê die kind op Sysie se bors neer en maak hulle albei met ’n skoon handdoek toe sodat net die koppie van die kind onder sy ma se ken uitsteek.
Iets in die man se hantering van die oomblik is die sneller wat Debora vir ’n oomblik doodstil laat staan.
Haar gedagtes fladder rond, kry koers na die dag wat hierdie oomblikke voorafgegaan het.
Maar sy werk
