мин Каһир абый димәкче идем әле! – дип көлдем мин.
– Ние көлке моның? Синең шикелле кешеләр миңа «иптәш» дип дәшсә, үзеңнең абруең арта бит. Кешене кем белән ничек сөйләшүенә карап бәялиләр.
– Монда фантазияне эшләтеп була! – дидем мин, ярларның кайда сөзәк, кайда текә, кайда борылганын күздән кичереп.
Идрис Ярмиев, шушыны гына көткән шикелле, шырпы кебек дөрләп китте:
– Рамазанов мәрхүм анау төшкә буа буарга уйлады, – дип башлады ул, гарип кулын бөтен озынлыгына алга – тоба башланган урынга таба сузып. – Ә ерганакка – стансы. Субайлар өстенә.
– Кулыгыз нишләгән иде? – дип сорадым мин.
– Нишләсен… – Ул минем ни сораганымны аңламый торды. – Ә, кулмы? Үзем. – Тешен кысып һәм шадра йөзен җыерып, ул чапкан хәрәкәт ясады.
– Ялгышмы?
– Уйнап, – диде Каһир.
– Балта беләнме?
– Кашык белән түгелдер инде тагын, – диде Каһир.
Идрис абый көлеп җибәрде:
– Кылыч белән, кылыч.
– Үзеңме?
– Үзем кулны кисмәсәм, башкалар башны кисәсе иде шул.
– Башыңны кем кисәсе иде?
– Басмачылар. Фрунзега пакет илткәндә.
– Нинди пакет?
– Кызлар сәламе, – диде Каһир, җитди күренергә тырышып. Ул минем төпченеп сораштыруымны килештермәде бугай. Чыннан да, бәлки, бу хакта кычкырып сорамыйча, эчтән генә уйлап фараз кылырга кирәктер? Югыйсә авырткан төшенә тию бит.
– Сугышта нинди пакет икәнен кем белгән? – диде Ярмиев. – Боерык бирелгәч, аны тикшермиләр. Минем эш илтеп бирү иде.
– Тапшырдыңмы соң? – дидем мин, беләсе килүемне баса алмыйча. Ни өчен килгәнемне дә онытты дип уйлаганнардыр инде.
– Тапшырмыйча калырга ярамый торган пакет иде ул… Басмачылар эзгә төште. Атны үтерделәр, елан шикелле, тау-таш арасына качтым. Шунда бер таш, кузгалып, кулны кысты, тозакка эләккән тычкан хәлендә калдым. Шуннан… – Идрис Ярмиев, кай җиредер авырткан сыман, йөзен чытты. – Ике чабуда… Әллә кул иде, әллә карт әтәч муены…
– Шуннан?
– Шуннан… – Ул исән кулын, лобогрейка канатыдай өстән айкап, үзе борылмыйча гына артка изәп җибәрде. – Менә бу турыдан стансыга канау ерасың, анау тупыллар арасыннан…
– Ә пакет?
– Шуны сөргечләп ураган җепне чишеп, беләкне бәйләдем. Әмма пакет ачык лабаса?! Кем укыган? Дусмы, әллә дошманмы? Шикләнделәр, билгеле. Духтыр беләктәге җепне чишеп күрсәткәч кенә ышандылар. – Ул, бу хакта сүз бетте дигәндәй, тупылларга таба борылды.
– Бу җирләр станциянең шлюзларын, сусаклагычларын корыр өчен бик җайлы, – диде Каһир.
– Турбинага килә торган су көчле агымлы булса шәп икән. Рамазанов «моның өчен тар канау кулай» диде.
– «Тегермәнне кая салабыз» диде әле?
– Анысын инде, Каһир, телибез икән, урыслар әйтмешли,
