белән сөйләшеп кайтканнан соң, икенче көнне үк аңа, ах-вах итеп, Гайсә карт килеп керде. Карт тау менгән ат шикелле бик кайнарланган иде:
– Карале, Зөфәр туган, сез тегеләр белән килешкәнсез икән ләбаса! – диде ул, утырыр-утырмас.
– Әйе шул, – диде Зөфәр, картның кыяфәтеннән һәм сүзеннән шактый гаҗәпләнеп. – Нигә? Әллә берәр хәл булдымы?
– Ә мин… мин? – диде карт, таягының башы белән күкрәгенә сугып… – Ничек итеп сез мине оныттыгыз, ә, миннән башка аны эшләдегез, ә?
Зөфәр тагы да ныграк гаҗәпләнә калды:
– Аңламыйм. Нигә, синнән башка эшләргә ярамый иде- мени?
– Мин бит посредник, аңлыйсызмы, посредник… Мин – сиңа йорт табып биргән кеше, тегеләрне сатарга, сине алырга димләгән кеше… Йә, мине читтә калдырып, сез ничек килешә алдыгыз?
Зөфәр картның ни өчен болай дулавын, ниһаять, аңлаган кебек булды.
– Карале, Гайсә абзый, – диде ул, тынычланып, – берәү- нең дә сине читтә калдырганы юк. Просто шулай килеп чыкты. Миңа йорт хуҗасы белән аулакта, икәүдән-икәү генә очрашырга кирәк иде. Монда үземә алып килергә теләмәдем, синең подвалыңа да илтеп булмый бит инде аны… Читтә сөйләшергә туры килде. Менә шул. Юкка кызасың, картым, алучы белән сатучы килешкән чакта, посредникның булуы бер дә шарт түгел бит.
– Нәрсә дидең? «Шарт түгел» дидеңме? Ничек ул алай? – Картның зәгыйфь күзләреннән, еламаса да, яшь ага башлады. – Мин, карт сөякләремне өстерәп, нәрсә өчен йөрдем соң? Мин үз хакымны алырга тиешме-түгелме? Син бит, Зөфәр, мондый эшнең тәртипләрен беләсең, йә, әйт!
Зөфәр аз гына көттереп җавап бирде:
– Әйе, сиңа йөрүең өчен бераз комиссионный тияргә тиеш… Алырсың.
– Алырсың! Әйтергә ансат! Кемнән, кайчан, күпме? Моны бит әнә шул килешү вакытында сөйләшеп куялар. Ә хәзер чыпчык куып йөр инде… Кайсыгыз бирә?
– Комиссионныйны, гадәттә, саткан кеше бирә, Гайсә абзый, үзең беләсең…
– Ә-ә, алай икән!.. Һе, Ушаковлардан теләнеп йөрергә кирәк икән!.. Ә алар, знать не знаем, әнә алган кеше түләсен, дип җибәрсәләр, ә?
– Җибәрмәсләр.
– Как җибәрмәсләр? Килешү юк, сөйләшү юк. Отказ, вәссәлам!.. Менә шуның өчен дә шул килешү вакытында посредник обязательно булырга тиеш. Кем күпме бирәчәк – шунда хәл ителә ул… Хәтта договорга аерым пункт итеп языла торган иде ул элек, беләсең килсә!.. Юк, Зөфәр Мөбарәкович, начар эшләдегез, ямьсез эшләдегез… Рәнҗеттегез мин гарип картны, рәнҗеттегез!.. Бит мин шушы сәләмәләремне өстемнән ташлый алмаммы дип, шул юеш, сасы подвалдан башымны алып чыга алмаммы дип йөргән булдым. Йа Хода! Мин дә бит заманында Ушаковларныкыннан да шәбрәк йортларда торган кеше… Шуны аңларга кирәк иде, һич югы…
Зөфәрнең йөзе бердән караңгыланып китте:
– Карале, Гайсә абзый, сине берәү дә рәнҗетергә уйламый. Ашыгып еларга тотынма әле… Җайларбыз. Үзем сөйләшермен.
Карт дәшә
