кая югалды соң? Ашламаны нигә болай озак китермиләр?
– Ярый, Кәрамның башкортлардан урлап алып кайткан бичәсе бар да… Мунча ягып көтүчем булмагач, мин нишләргә тиеш соң, Шәйморза абзый? – дип сөйләнүен белде Мәгъсүм. – Талип абый әллә шашты инде, кибеттә зәмзәм саттырмый башлаган.
– Чәчүләр беткәнче генә ул, – диде баядан бирле егетләрне тыя килгән Шәйморза. – Акчаң бик кычкырса, әнә Наратбашка барып кил, анда өелеп ята, ди. Ә мунча ягу мәсьәләсендә, кем гаепле аңа? Үзең. Йөрмәс идең утыз яшеңә чаклы чирәбең кашып. Равил әнә Сабантуйга төшерәм, ди. Авылда бер Зариф белән син генә калдыгыз инде капка төбен иснәп йөрүчеләр. Башкорт кызын урлап кайтты да Кәрам әнә авыз ерып кына утыра.
Механизаторлар шулай әрепләшкән арада, «летучка» белән тагын ике агрегат ияртеп, бригадир Зариф та килеп җитте һәм тракторчыларның арка кыздырып ятуларын күрүгә:
– Ни җаннарыгыз белән арт кыздырып ятасыз әле! Ни машиналарыгызга май салмыйсыз, ни чәчкечләргә орлык төямисез. Ниндәен сүлпәнлек бу! Мәгъсүм, кабыз тракторыңны! Кабыз да эзгә төш! – дип кыздырып алып китте.
– Борчакны гранулаланган ашлама белән катнаштырып чәчәргә диделәр түгелме соң? – дип сикереп торды Мәгъсүм.
– Ашлама килгәләгәнче әйләнә торсак та берни булмас. Талип абый нәрсә дип әйтеп китте?!
«Летучка» дан коелган фотокорреспондентлар, кинооператорлар килеп җиттеләр. Алар, бригадирны бер читкә дәшеп, нидер сорадылар да чәчеләсе җир башына таба киттеләр.
– Йә, ничек, башлыйбызмы, сеңелкәш? – дип сорады бригадир әлегә кадәр бер читтәрәк басып торган Тамчыдан.
– Зариф абый, ашламасыз чәчмибез. Мидхәт миңа шулай дип кисәтеп әйтеп китте.
Тамчыдан шул сүзне ишетүгә, бригадир:
– Синең эшең – биредә, сеңелкәш, тирәнлекне тикшерү, бер сантиметрга төшкән бөртек санын санау. Әгәр дә мәгәр сиңа боларның барысын да Минзәлә килмешәге өйрәтте дип авызың ачасың икән, сөйләшмим бүтән синең белән. Чәчәбез! Минем сиңа киңәшем бар…
– Мин сезнең киңәшегезгә мохтаҗ түгел, Зариф абый. Миңа ышанып калдырган эшкә үзем җавап бирәм. Оят түгелме сезгә, килмешәк дип сөйләргә? Әллә сез революциягә кадәр яшәгән авыл картымы? Сортлы борчак ашлама белән чәчелергә тиеш, мин шуны гына беләм.
– Тиеш, – диде Зариф. – Ат дагалаганда, бака ботын кыстырмый торган иде. Акыллы киңәш бирим әле үзеңә, сеңелкәш, бар кайтып үз эшеңне эшлә, ичмасам, үзеңә дә, галим абыеңа да файда булыр.
Тамчының күзләрендә усал чаткылар кабынып китте.
– Мин биредән беркая да китмәячәкмен, Зарифабый. Ялгышмагыз, ашламасыз бер гектар җирне дә чәчтермәячәкмен!
Зариф өнәми генә кечкенә буйлы Тамчыга карап алды, әмма сүз катмады, гүя янында ул да басып тормаган бер кыяфәттә, җир башына килеп туктаган агрегатка кул изәде.
– Кузгал инде, кузгал, пешмәгән нәстә! Мәгъсүм, дим!
– Ничек инде кузгал? – дип сорады Тамчы. – Ничек инде башла, Зариф абый? Ә ашлама?!
Тамчы
