чыгаруда иң әүвәл син җаваплы, Мидхәт, агроном кеше. Уңышны иң әүвәл агрономнан сораячаклар…
Гариф башын да күтәрмичә эшләде. Кайбер көннәрдә ул хәтта лабораториядә кунып калгалады.
Ул һәр көнне кояш чыкканчы уянырга гадәтләнеп китте. Иртәнге тыгыз һәм салкынча һаваның үпкәләренә тулуын тоеп, су буйларында йөреп кайткалады. Ык ярына басып, кояш чыкканны күзәтә-күзәтә бер нәрсәне искәрде: җиргә тереклек бирә, гаҗәеп манзаралар тудыра алган бу ут шары көн саен диярлек төсен алыштыра. Бер көнне ул аксыл-сары төскә манчыла, икенче көнне күксел-ал төскә керә, ә бер дә бер көнне чәчрәп килеп чыга да бөтен тирә-юньне, җете алсуга манып, кызылдан киендерә. Болытлы иртәләрне Гариф йөрергә чыкмый, ашап-эчү белән, лабораториягә ашыга иде.
Шактый эш башкарылды. Басулар тарихы өйрәнелде, туфрак генезисы белән танышылды. Морфологик һәм структур анализларны эшкәртү төгәлләнеп килә. Әмма институт җибәрәсе техник-картографның әле булса килеп җиткәне юк. Вафа универсаль егет булып чыкты, барысына да өлгерә. Инженер-җир белгече дә ул, лаборант-аналитик та, ниһаять, туфрак белгече дә, техник-картограф та. Дөрес, туфрак катламын, аның генетик төзелешен тикшерүгә Гариф үзе дә катнашты.
Муеннан эшкә чумса да, Гариф еш кына әнисен, Әдиләне һәм аның нәние Чәчкәне исенә төшерә, аларны сагына. Язган сүзләре дә исәнлек-саулык. Хәер, Гариф алардан артыгын өмет тә итми иде. Эш белән мавыгып онытылып торган чаклары була, шулай да күңелдән китмиләр, һәрвакыт истәләр. Кем җибәрде аны бирегә? Үзе килде. Үзе риза булды.
Әле булса күз алдында, диссертациясен яклагач, коридор чатында аны Тимирязев академиясеннән килгән күренекле бер галим туктатты.
– Хезмәтегез гаҗәп кызыклы һәм яңа, кыю фикерләрегез, тикшеренүләрегез бар. Мин сезнең өчен шат, коллега. Бу турыда чыгышымда әйтергә теләмәдем, хәзер киңәш йөзеннән бер сүз әйтәсем килә: авыл хуҗалыгы өчен бүген мөһимбулган проблемаларга кыюрак тотыныгызчы. Хезмәтеңнең нәтиҗәсен үзең исән чакта күрүгә ни җитә. Сез бит әле, күрер күзгә генә булмаса, яшь кеше. Менә шул хезмәтегезне практика белән ныгытыгыз. Югары уку йортлары дәреслекләренә кертердәй мәсьәлә күтәргәнсез икән, ярты юлда калдырмагыз. Сез күтәргән теоретик мәсьәлә җанланырга тиеш. Рәхмәт, бик акыллы фикерләр әйттегез…
Гариф, институтның шушы коридорыннан үткән саен, шул галим белән сөйләшүен күз алдына китерә.
Әйе: авыл хуҗалыгындагы иң мөһим мәсьәләләрнең берсе, – туфракның серен белеп, бөртекле ашлыкларның уңышын күтәрү. Теориясез практика ул – стихия… Ә стихия инде – кешелек фаҗигасе.
Бездә туфрак эшкәртү мәсьәләсендә хаталар күп булды. Моңа чаклы бездә чәчү җирләрен арттыру исәбенә уңыш алынды. Мәгәр хәзер бу чараның да чикләре билгеләнде. Бу юл буш җирләргә, игелмәгән чирәм җирләргә бәйле иде. Чирәм җирләрне күтәрү шаукымы да күптән үтте. Ә уңыш алу елдан-ел артырга тиеш. Ит-сөт һәм башка продуктларны кирәк чаклы җитештерү өчен, безгә кеше башына 500–600 килограмм бөртекле ашлык әзерләргә кирәк.
Моңа
