Fermli, Allaha dua edin və çətir hazırlayın, – mister Terl bunu söyləyib pəncələrinin ucunda otağı tərk elədi.
Axşama yaxın dama bir-iki damcı çiləndi. Yatağından qalxmayan mister Fermli pəncərəyə müraciət edirmiş kimi zəif səslə dilləndi:
– Mister Terl, bu, yağış deyil. Bilirəm, bu sizin işinizdir, şlanqla damı sulayırsınız. Minnətdaram, amma zəhmət çəkməyin.
Damdakı küy kəsildi. Həyətdə dərindən ah çəkdilər…
Evi dolaşıb gəzən mister Terl təqvim vərəqinin qopub toz basmış döşəməyə düşdüyünü gördü.
– Lənətə gəlmiş iyirmi doqquz yanvar! – o, yuxarıdan səs eşitdi. – Daha on iki ay var hələ!
Mister Smit mehmanxana qapısının ağzında peyda olub dərhal da yoxa çıxdı. Sonra əlində iki əzik-üzük çamadanla yenidən gəldi. Onları nümayişkaranə şəkildə döşəməyə çırpdı.
– Mister Smit! – mister Terl vahimə içində qışqırdı. – İyirmi ildən sonra? Siz bunu etməzsiniz!
– Deyirlər, İrlandiyada ilboyu yağış yağır, – mister Smit söylədi. – Orda iş tapacam. Yağışın altında bütün günü ora-bura qaçacam.
– Mister Smit, siz gedə bilməzsiniz! – Terl həyəcanla hər cür bəhanə gətirməyə çalışdı və nəhayət, tapdı: – Sizin mənə iyirmi min dollar borcunuz var!
Mister Smiti sanki ildırım vurdu, yaşadığı bütün acı və inciklik baxışlarında əks olundu.
– Məni bağışlayın, – mister Terlin dili topuq çaldı və o, üzünü çevirdi. – Heç bilmirəm dilimdən necə çıxdı. Mister Smit, məsləhətli don gen olar, yaxşısı budur, Sietlə gedin. Orda hər həftə yağış yağır. Amma rica edirəm, gecəyarısını gözləyin. İsti azacıq səngisin. Gecə şəhərə çatmağa imkan taparsınız.
– Onsuz da bu müddət ərzində heç nə dəyişməyəcək.
– Ümidi itirmək olmaz! Axı sona həmişə ümid qalır. Həmişə nəyəsə inanmaq lazımdır. Mister Smit, mənimlə qalın. Heç oturmaya da bilərsiniz, bax beləcə ayaq üstə durub elə indicə yağışın yağacağını gözləyin. Bunu mənim xətrimə edin, sizdən başqa heç nə xahiş eləməyəcəm.
Səhrada xəfif tozanaq qalxdı, amma dərhal yoxa çıxdı. Mister Smit üfüqə göz gəzdirdi.
– Əgər yağışı düşünmək istəmirsinizsə, başqa şeyləri xəyal edin. Təki düşünün.
Mister Smit üzü üzlər görmüş çamadanının yanında eləcə mıxlanıb qaldı. Beş-altı dəqiqə ötdü. Ölü sükuta yalnız iki kişinin ucadan nəfəs alması rəng qatırdı.
Sonra mister Smit aşağı əyilib qətiyyətlə çamadanların dəstəyindən yapışdı.
Elə həmin an mister Terl gözlərini qəfil qıydı, irəli əyildi və əlini qulağına tutdu.
Əlini çamadandan buraxmayan mister Smit də donub-qaldı. Dağlardan zəif, boğuq, güclə eşidiləcək uğultu səsi gəldi.
– İldırım çaxır! – mister Terl pıçıldadı.
Uğultu get-gedə artırdı; dağın ətəyində balaca bir bulud göründü. Mister Smit yuxarı boylandı, hətta pəncələri üstə qalxdı.
Yuxarıda mister Fermli qəfil dirilmiş ölü kimi yatağında dik qalxmışdı.
Mister Terlin acgöz baxışları uzaqlara dikildi. Şüşəbəndin taxta məhəccərindən yapışan mehmanxana sahibi tropik mehinin haradansa sitrus və kokos özəyinin ətrini gətirdiyini zənn edən gəmi kapitanını xatırladırdı. Ruzigarın xəfif yeli istidən qurumuş burnunda uğuldadı.
– Bir baxın! – çığırdı. – Bir ora baxın!
Qara bulud tozlu qanadlarını çırpa-çırpa, guruldaya-guruldaya yaxınlıqdakı təpədən üzüaşağı yumalanırdı. Dağdan vadiyə bu ay ərzində ilk dəfə bir avtomobil səsini başına ata-ata gəlirdi!
Bunu görən mister Terl Smitə baxmaqdan ehtiyat edirdi. Mister Smitsə tavana baxıb biçarə mister Fermlini düşündü.
Mister Fermli isə köhnə, sınıq-salxaq maşın hay-küylə mehmanxananın qarşısında dayananda pəncərədən boylandı. Avtomobilin dayanmazdan öncə sonuncu dəfə bərk səs çıxarmasında da hansısa əcaib kədər vardı. Qızmar günəşin istisindən cadar-cadar olmuş sarımtıl-boz yolları, hələ on milyon illər bundan öncə okeanın çəkilməsi nəticəsində səhraya çevrilmiş şoranlığı tapdayaraq, deyəsən, uzaqdan gəlmişdi. Sökük-sökük olmuş, adda-budda hissələri ordan-burdan çıxan, pəhləvanın sifətindəki cod tükü xatırladan məftillə birtəhər bərkidilmiş, yuxarı qaldırılmış çadır üstlüyü olan (o, nanəli nabat kimi istidən ərimiş və arxa oturacağın söykənəcəyinə yapışmışdı) 1924-cü il buraxılışlı avtomobil sonuncu dəfə səs çıxarıb sanki canını tapşırdı.
Sükan arxasında oturub səbirlə gah kişilərə, gah da mehmanxanaya nəzər salan yaşlı qadın elə bil demək istəyirdi: “Siz Allah, bağışlayın, dostum ağır xəstəlikdən dünyasını dəyişmək üzrədir. Çoxdanın tanışıydıq və deyəsən, indi onunla sağollaşıb son mənzilə yola salmalıyam”. Qadın sakitcə oturub sanki maşının son çırpıntısının bitməsini gözləyirdi, sonra isə qarşısıalınmaz, zəruri aqibət gələcəkdi. Qadın artıq səsini tamamilə kəsmiş maşına qımıldanmadan yarım dəqiqə də qulaq kəsildi. Yad qadının təmkinliliyi mister Terl və mister Smiti bilaixtiyar özünə cəlb elədi. Nəhayət, kədərli baxışlarını kişilərə dikib mehribanlıqla əl yellədi.
Bu zaman pəncərədən boylanan mister Fermli də qeyri-ixtiyari qadına əl yellədi. Mister Smitsə düşündü: “Qəribədir, bu ki ildırım deyil, amma mən o qədər də məyus olmamışam. Görəsən, niyə?”
Mister Terl isə artıq maşına tələsirdi.
– Biz elə düşünürdük ki… biz düşünürdük ki… – O, karıxıb susdu. – Mənim adım Terldir, Co Terl.
Qadın kişinin ona sarı uzanmış əlini sıxdı. Onun açıq-mavi gözləri şəffaf dağ gölünü xatırladırdı.
– Miss Blanş Hilqud, – qadın sakit səslə dilləndi. – Qrinel kollecinin məzunu, ərdə deyiləm, musiqi tədris edirəm, otuz il musiqi tələbə klubuna rəhbərlik eləmişəm, Ayovada, Qrin Siti tələbə orkestrinin dirijoru olmuşam, iyirmi ildir ki fortepiano, arfa və nəğmə dərsləri verirəm, son bir ayda təqaüdə çıxmışam. İndisə vərdiş elədiyim yerləri tərk edib Kaliforniyaya gedirəm.
– Miss Hilquld, burdan çıxmaq müşkül işdir.
– Deyəsən,
