aldılar. Mən bu sözün cavabında mehtərə nağıl elədiklərimi onlara da danışdım. Mehtərlər mənə yaxın oturub süfrə açdılar, başladılar yeyib-içməyə. Məni də qonaq elədilər, qoşuldum onlara. Yeyib doyandan sonra onlar qalxıb atlarını mindilər, məni də bir atın tərkinə alıb özləriylə apardılar.
Az getdik, çox getdik, gəlib çatdıq əl-Mihrcan şahın şəhərinə. Burada mehtərlər hökmdarın yanına gedib mənim hal-qəziyyəmi ona xəbər verdilər. Padşah əmr elədi ki, məni onun hüzuruna gətirsinlər. Məni padşahın hüzuruna apardılar. Salam verdim, salamımı hörmətlə alıb dedi:
– Xoş gəlmisən!
Sonra başıma gələnləri xəbər aldı, mən də nə olmuşdusa, hamısını əvvəldən-axıracan ona nağıl elədim. Padşah mənim nə gördüyümü, nə çəkdiyimi eşidəndə çox təəccüb eləyib dedi:
– Oğul, and olsun Allaha, sənin bəxtin gətirib, görünür, əcəlin tamam deyilmiş, yoxsa o bəladan qurtula bilməzdin. Şükür Allaha, sağ-salamat qurtarmısan!
O mənə hörmət, mərhəmət göstərib özünə yaxın əyləşdirdi, başladı ürək-dirək verib könlümü almağa. Padşah məni dəniz limanına rəis təyin eləyib tapşırdı ki, ora gələn gəmilərin hamısını yazım. Bu minvalla padşahın yanında qalıb onun tapşırdığı işləri görürdüm, o da mərhəmətini məndən əsirgəmirdi, qayğıma qalıb hər cür köməklik göstərirdi. Mənə gözəl bir libas bağışladı. Az müddətdə onun yaxın adamlarından oldum. Camaatın şikayətinə baxırdım.
Beləliklə, xeyli müddət onun yanında qaldım. Hər dəfə limanda gəzəndə başqa məmləkətdən gələn tacirlərdən, dənizçilərdən Bağdad şəhərinin hansı tərəfdə olduğunu xəbər alırdım. Fikirləşirdim ki, bəlkə, ora bir yolu düşən oldu, mən də onunla bir yerdə vətənimə qayıdaram. Ancaq heç kim Bağdadın hayanda olduğunu bilmirdi, heç kim ora gedən bir adam tanımırdı. Uzun müddət qürbətdə qalmağım məni çox darıxdırırdı.
Bir müddət belə keçdi, bir gün əl-Mihrcan şahın yanına gələndə gördüm ki, orada bir dəstə hindistanlı əyləşib. Onlara salam verdim, salamımı alıb mənim yurd-yuvamdan xəbər tutmağa başladılar. Mən də onların vətənindən söz salanda bildirdilər ki, onların arasında şaşakirilər ən möhtərəm adamlardır, onlar heç kimi incitmirlər, heç kəsə zorakılıq göstərmirlər. Bundan başqa, içərilərində elə adamlar da var ki, adlarına brəhmən deyirlər, onlar heç vaxt şərab içmirlər, ancaq dünyanın zövq-səfasından da qalmırlar, qayğısız, deyə-gülə ömür sürürlər, çalğıya qulaq asırlar, dəvələri, atları, mal-qaraları olur. Onlar mənə danışdılar ki, hindlilər yetmiş iki təriqətə bölünürlər. Mən bunu eşidəndə məəttəl qaldım.
Mən əl-Mihrcan şahın məmləkətindəki adalar içində bir ada görmüşdüm, adına Kəsil deyirdilər. Bütün gecəni orada dəf çalınır, təbil vurulurdu. Adaya yaxşı bələd olanlar mənə danışırdılar ki, burada yaşayanlar ağır təbiətli, düzgün fikirli adamlardır. Mən oranın dəryasında elə balıq görmüşəm ki, uzunluğu düz iki yüz dirsək, elə də balıq görmüşəm, başı bayquş başı kimidir. Bu səyahətim zamanı o qədər qəribə-qəribə işlərə, möcüzələrə rast gəlmişəm ki, hamısını nağıl eləsəm, söhbət çox uzanar.
Mən bu adaları gəzib orada nə vardı hamısına tamaşa eləyirdim. Bir gün yenə həmişəki kimi əlimdə əsa dənizin kənarında dayanmışdım. Bu vaxt gördüm böyük bir gəmi gəlir. Gəmi limana girib sahilə yan aldı, yelkənlər salınıb körpü endirildi, gəmi əhli başladı gəmidəki yükü boşaltmağa. Mən də dayanıb daşınan malları yazırdım.
Onlar işi qurtaranda mən gəminin yiyəsindən soruşdum:
– Daha bir şey qalmadı ki?
Gəmi sahibi cavab verdi:
– Mənim ağam, gəminin anbarında mal qalıb, ancaq o malın yiyəsi yolda biz bir adanın yanından ötəndə dəryada qərq oldu, indi onun malları bizə əmanət qalıb. İstəyirik məzənnəni öyrənib həmin şeyləri sataq, pulunu aparıb Bağdadda mərhumun qohumlarına çatdıraq.
Onda mən gəmiçidən xəbər aldım:
– O malların yiyəsinin adı nə idi?
Cavab verdi:
– Onun adına dəniz səyyahı Sindbad deyərdilər, yazıq suda boğuldu.
Bu sözdən sonra mən zənlə baxıb onu tanıdım, o saat da qışqırıb dedim:
– Ey gəmiçi, biləsən ki, dediyin o malların sahibi mənəm. Adım da dəniz səyyahı Sindbaddır. O vaxt tacirlər gəmidən adaya düşəndə mən də onların içindəydim. Üstündə durduğumuz balıq tərpənəndə sən qışqırıb bizi səslədin. Macal tapıb gəmiyə minən mindi, qalanlar da suda batıb qərq oldu. Batanların arasında mən də vardım. Ancaq Allah-taalanın yazığı gəldi, məni boğulmağa qoymadı. Səyyahların pal-paltar yuduğu təknələrdən birini mənə ürcah elədi. Mindim təknəyə, gəlib çıxdım bu adaya. Bura çıxandan sonra əl-Mihrcan şahın mehtərlərini gördüm, məni gətirdilər həmin bu şəhərə. Burada onlar məni apardılar şahın hüzuruna. Padşah mərhəmət göstərib məni şəhər limanına rəis qoydu. İndi bu işdən mənfəət hasil elədiyimi görüb kəramətini məndən əsirgəmir. O ki qaldı bu mallara, onların yiyəsi mənəm. Var-yoxum elə onlardır.
Bunu eşidəndə gəmiçi qışqırıb dedi:
– Allah-taalanın gücü, qüdrəti qarşısında hər şey acizdir! Heç kimdə ar-namus qalmayıb!
Onda mən xəbər aldım:
– Ey gəmiçi, niyə belə danışırsan? Bəs mən başıma gələnləri sənə nağıl eləmədimmi?
Gəmiçi cavab verdi:
– Mən dedim ki, bizdə yiyəsiz mal qalıb, sahibi dəryada qərq olub, sən də bunu eşidib istəyirsən o mala yiyələnəsən. Bilmirsən ki, özgə malına göz dikmək haram buyrulub? O adamın suda boğulduğunu biz gözümüzlə görmüşük. Onun yanında gəmidə gedənlərdən çox adam vardı, biri də salamat qurtarmadı. İndi sən necə sübut edə bilərsən ki, bu malların sahibisən?
Mən dedim:
– Ey gəmiçi, sən gəl mənə üz verən əhvalata yaxşı qulaq as, sözlərimə diqqət yetir, onda özün görərsən ki, mən düz danışıram. Kişi olan kəs yalanı dilinə gətirməz.
Bunu söyləyəndən sonra mən onun gəmisində Bağdad şəhərindən çıxıb qəzaya uğradığımız adaya çatana kimi başıma gələnləri gəmiçiyə nağıl elədim, səfər zamanı ikimizə birlikdə üz verən bəzi başqa əhvalatları da yadına saldım. Bunları eşidəndə gəmiçi də, tacirlər də sözlərimin düzlüyünə inanıb məni tanıdılar, sağ-salamat qurtarmağıma şükür eləyib dedilər:
– And
